Algemene voorwaarden: de E van Exoneratie (uitsluiting van aansprakelijkheid)

“De directie is niet aansprakelijk voor schade aan uw eigendommen” of “Wij zijn niet aansprakelijk voor enige schade die voortvloeit uit fouten in onze dienstverlening”. Iedereen kent ze. De bedingen in algemene voorwaarden waarin de wettelijke aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid van de gebruiker tegenover de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij wordt beperkt of zelfs helemaal wordt uitgesloten. Advocaat verbintenissenrecht Thomas van Vugt over de E van exoneratie in de serie: het A tot en met Z van de Algemene Voorwaarden.

Wettelijke aansprakelijkheid beperken of uitsluiten, mag dat?

Of dit mag hangt in grote mate af van (i) de hoedanigheid van de wederpartij en (ii) of partijen over de exoneratie hebben onderhandeld en deze exoneratie is vastgelegd in de overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst of in de algemene voorwaarden.

Consumenten – exoneratie mag niet, tenzij..

In overeenkomsten met consumenten, en zeker als het gaat om een exoneratie in algemene voorwaarden geldt dat exoneratie niet mag, tenzij het echt niet anders kan. Dit geldt bij hoge uitzondering ook wanneer er sprake is van een wederpartij die een niet- consument Een natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
» Meer over consument consument is, maar die wel sterk op een consument lijkt (er is dan sprake van reflexwerking De bescherming die kleine ondernemers aan de zwarte en grijze lijst kunnen ontlenen.
» Meer over reflexwerking reflexwerking). Hieronder valt bijvoorbeeld een niet bedrijfsmatig handelende vereniging of stichtingen en/of een kleine eenmanszaak.

De consument is de zwakkere partij

De reden dat het uitsluiten/beperken van wettelijke aansprakelijkheden tegenover consumenten in beginsel niet mag, is omdat er sprake is van een grote ongelijkheid van partijen. Te weten de sterke ondernemer tegen de zwakke consument. De wetgever heeft in de wettelijke bepalingen over aansprakelijkheid daarom ook een redelijke verdeling van risico’s tussen ondernemers en consumenten gemaakt. Als partijen hier vervolgens in een overeenkomst of in algemene voorwaarden van afwijken, dan raakt die verdeling van risico’s uit balans en dit is bezwarend voor de zwakkere consument.

Beding in overeenkomst of algemene voorwaarden: grijze lijst

Het beding in de overeenkomst of algemene voorwaarden is dan ook op de grijze lijst Bedingen in algemene voorwaarden die onredelijk bezwarend worden vermoed.
» Meer over grijze lijst grijze lijst geplaatst en wordt dan ook vermoed een onredelijk bezwarend beding te zijn. Een consument kan zich in de meeste gevallen succesvol beroepen op de vernietigbaarheid van dit beding. Het is dan aan de gebruiker om aan te tonen dat het beding in die omstandigheid niet onredelijk bezwarend zou zijn (bijv. omdat het risico niet verzekerbaar is). Uit de rechtspraak volgt dat dit de gebruiker niet vaak lukt.

Bedrijven – exoneratie mag, tenzij..

In het handelsverkeer is exoneratie een gebruikelijk verschijnsel. De gebruiker en de wederpartij zijn in dat geval allebei ondernemers en gelijkwaardig. In beginsel bestaat er dan geen reden een van die partijen tegen de ander in bescherming te nemen. Een beroep op een exoneratieclausule slaagt dan ook vrij gemakkelijk, tenzij er iets bijzonders aan de hand is.

Wanneer gaan exoneraties tussen ondernemers te ver?

Een exoneratieclausule moet buiten toepassing blijven als die naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid Een bron van ongeschreven objectief recht waaraan mensen zich moeten gedragen jegens elkaar.
» Meer over redelijkheid en billijkheid redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is. Wanneer hier sprake van is, hangt af van de omstandigheden. In ieder geval geldt in alle gevallen dat exoneratie voor opzettelijk of door bewuste roekeloosheid (fouten die niet gemaakt hadden mogen worden) van de gebruiker of met diens leiding belaste werknemers veroorzaakte schade (in beginsel) niet toelaatbaar is.

Exoneratie verrassend of ongebruikelijk

Daarnaast geldt dat exoneraties te ver gaan als ze als een verrassend beding worden gebruikt en ze zo ongebruikelijk zijn dat de wederpartij hier geen rekening mee had hoeven te houden. Denk bijvoorbeeld aan een annuleringsbeding met een torenhoge boete of een beding bij autoverhuur waarin stond dat de huurder van de auto ook bij afkoop van het eigen risico volledig aansprakelijk was voor de schade ontstaan door het niet in acht nemen van voertuigafmetingen (zoals de doorrijhoogte) .

Advocaat voor opstellen of vernietigen exoneratieclausules

Wilt u exoneratieclausules opstellen/vernietigen of heeft u vragen of een exoneratieclausule onredelijk bezwarend is? Neem contact op met onze advocaten.