Algemene voorwaarden: de I van Informatieplicht

Wanneer heeft de gebruiker aan zijn wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij een redelijke mogelijkheid gegeven kennis te nemen van zijn algemene voorwaarden en heeft hij voldaan aan zijn informatieplicht? In haar wekelijkse serie, het A tot en met Z van de algemene voorwaarden, geeft advocaat verbintenissenrecht Thomas van Vugt het antwoord.

Hoofdregel informatieplicht: ter hand stellen

Om aan de informatieplicht te voldoen, dient de gebruiker zijn algemene voorwaarden voor of bij het sluiten van de overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst aan de wederpartij ter hand te stellen. Hieronder valt het overhandigen van een exemplaar, het vooraf toezenden van de algemene voorwaarden en het wijzen op de algemene voorwaarden op een bord waarbij de wederpartij direct de mogelijkheid heeft zelf een exemplaar van deze voorwaarden te pakken. Een bord met de mededeling: “Onze algemene voorwaarden zijn verkrijgbaar bij de afdeling klantenservice (2e etage)” is onvoldoende. Al met al mag van de wederpartij voor het bemachtigen van de algemene voorwaarden niet meer moeite worden verwacht dan de moeite die hij moet doen wanneer hij een exemplaar overhandigd krijgt.

Ter hand stellen niet mogelijk? Ter inzage leggen bij KvK

Als het ter hand stellen van algemene voorwaarden redelijkerwijs niet mogelijk is, dan mag de gebruiker ermee volstaan de algemene voorwaarden ter inzage leggen. Dit kan hij doen op zijn eigen kantoor/bedrijf, bij de griffie van een rechtbank of bij de Kamer van Koophandel Een publieke instelling gericht op advisering en ondersteuning van ondernemers en beheerder van het Handelsregister.
» Meer over kamer van Koophandel Kamer van Koophandel.

Wanneer is er sprake van ‘redelijkerwijs niet mogelijk’?

Wanneer overeenkomsten worden gesloten per telefoon of (kaartjes-) automaat dan is ter hand stellen van de algemene voorwaarden voor of tijdens het sluiten van de overeenkomst redelijkerwijs niet mogelijk. Daarnaast is het ter hand stellen van algemene voorwaarden niet praktisch. Denk aan overeenkomsten die massaal gesloten worden zoals vervoersovereenkomsten (per bus, tram of trein) en de overeenkomst met betrekking tot het verzenden van brieven per post. Wel dient op verzoek van de wederpartij een exemplaar (kosteloos) te worden toegezonden. Dit is alleen anders als toezending niet van de gebruiker kan worden gevergd. Bijvoorbeeld wanneer het om zeer omvangrijke algemene voorwaarden gaat.

Algemene voorwaarden via e-mail?

Algemene voorwaarden kunnen naast ter hand stellen en ter inzage leggen, ook ter beschikking Uitspraak in een verzoekschriftprocedure
» Meer over beschikking beschikking worden gesteld langs elektronische weg. Hier zal nog een blog aan worden gewijd.

Alternatieve mogelijkheden informatieplicht

Het komt veelvuldig voor dat algemene voorwaarden staan afgedrukt op (de achterzijde van) offertes, briefpapier en facturen, dat algemene voorwaarden zijn opgenomen in prijslijsten, brochure en/of catalogi, of dat zij worden gepresenteerd op een (mededelingen-) bord. Of in die specifieke gevallen aan de informatieplicht is voldaan, hangt af van diverse omstandigheden. Voorbeelden van dergelijke omstandigheden zijn:
– Wat zijn de alternatieven (in hoeverre is ter handstelling of ter inzage legging van de algemene voorwaarden bezwaarlijk);
– Wat is de aard van de transactie;
– Wat is de geldswaarde van de transactie;
– In hoeverre dient een wederpartij zijn gedragingen af te stemmen op de algemene voorwaarden; en
– Gaat aan het sluiten van een overeenkomst een persoonlijke ontmoeting tussen de gebruiker en de wederpartij vooraf of niet.

Wie moet wat bewijzen?

Het is aan de gebruiker te bewijzen dat de wederpartij een redelijke mogelijkheid heeft gehad om van de algemene voorwaarden kennis te nemen. De gebruiker doet er dan ook goed aan de ontvangst van de algemene voorwaarden (dan wel het verzenden of het beschikbaar ervan zijn voor de wederpartij) vast te leggen.

Niet voldaan aan de informatieplicht, wat nu?

Indien de gebruiker niet aan zijn informatieplicht heeft voldaan, kunnen consumenten en kleine ondernemers de algemene voorwaarden vernietigen. Voor grote wederpartijen ligt dit anders. De vraag of aan hen een redelijke mogelijkheid tot kennisneming is geboden, wordt overwegend geregeld via de gebondenheidsvraag. Vergelijk mijn blog G van Gebonden aan algemene voorwaarden waarin de “snelle gebondenheid” aan algemene voorwaarden is besproken.

Verschil ‘niet gebonden’ en ‘niet voldaan’

Wie stel dat hij niet gebonden is aan bepaalde algemene voorwaarden, beroept zich op een afwezigheid van wilsovereenstemming De wederzijdse bereidheid van partijen om een bepaalde overeenkomst te sluiten
» Meer over wilsovereenstemming wilsovereenstemming. Wie stelt dat niet is voldaan aan de informatieplicht, beroept zich op een vernietigingsgrond.