Algemene voorwaarden: de S van wanneer is er Sprake van opzet/bewuste roekeloosheid?

In haar blog ‘De E van Exoneratie (uitsluiting van aansprakelijkheid)‘ wordt duidelijk wanneer en tegenover wie (een ondernemer of een consument Een natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
» Meer over consument consument) een gebruiker van algemene voorwaarden zijn wettelijke aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid mag beperken en uitsluiten. Een gebruiker kan zijn aansprakelijkheid niet uitsluiten wanneer deze is ontstaan door zijn opzet of bewuste roekeloosheid. Maar wanneer is er precies sprake van opzet of bewuste roekeloosheid? Advocaat verbintenissenrecht Thomas van Vugt legt uit. 

Wat is bewuste roekeloosheid?

Bij de term ‘opzet’ kunnen we ons allemaal iets voorstellen, maar wanneer is sprake van ‘bewuste roekeloosheid’? De Hoge Raad heeft in zijn arrest uit 1994 bepaalt dat het om een in laakbaarheid aan opzet grenzende mate van schuld dient te gaan. Het gaat om een fout die niet gemaakt had mogen worden of om handelen of nalaten waarvan de gebruiker zich bewust was dat daardoor schade zou kunnen ontstaan, waarbij die kans op schade bewust is aanvaard.

Uitsluiten opzet in algemene voorwaarden

In de meeste algemene voorwaarden wordt bij een bepaling over het uitsluiten van de aansprakelijkheid bepaalt dat de gebruiker hier geen beroep op kan doen, wanneer er sprake is van opzet en/of bewuste roekeloosheid van de gebruiker. Ook als de algemene voorwaarden dit niet bepalen, geldt dat de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij bij opzet of bewuste roekeloosheid kan stellen dat een beroep op het exoneratiebeding naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid Een bron van ongeschreven objectief recht waaraan mensen zich moeten gedragen jegens elkaar.
» Meer over redelijkheid en billijkheid redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar is.

Beroep op exoneratie wordt afgewezen

In het arrest Scaramea/Telfort wees het hof het beroep van Telfort op haar exoneratieclausule af. Telfort had zich schuldig gemaakt aan bewuste roekeloosheid. Zij had zich welbewust op zodanig onzorgvuldige wijze jegens Scaramea (een nieuw internetbedrijf van Achmea) gedragen dat het naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn indien zij zich op haar exoneratieclausule zou mogen beroepen. De Hoge Raad liet dit oordeel in stand.

Voldoen aan definitieve leveringstermijn

Telfort zou aan Scaramea 500 poorten met daarbij behorende interconnectiecapaciteit ter beschikking Uitspraak in een verzoekschriftprocedure
» Meer over beschikking beschikking stellen. Hierbij was tussen partijen een definitieve leveringstermijn afgesproken. Kennelijk was Telfort bij de nakoming hiervan afhankelijk van KPN. KPN diende namelijk eerst de benodigde extra capaciteit beschikbaar te stellen. Uit de feiten blijkt dat voor Telfort toen al voldoende reden bestond om eraan te twijfelen dat KPN hieraan zou kunnen voldoen.

Telfort doet beroep op exoneratiebeding

Toch liet Telfort na bij KPN te verifiëren of de benodigde extra capaciteit daadwerkelijk beschikbaar zou komen. Later bleek KPN deze capaciteit niet beschikbaar te kunnen stellen. Telfort kon de overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst niet nakomen en Scaramea leed enorme schade die zij vanzelfsprekend op Telfort wilde verhalen. Telfort beriep zich echter op haar exoneratiebeding.

Rechter: ‘Roekeloos handelen Telfort’

De rechter oordeelde dat het gedrag van Telfort als roekeloos diende te worden beschouwd. De volgende omstandigheden achtte de rechter hierbij van belang:
1. het feit dat Telfort bekend was met het grote belang van Scaramea bij levering van de overeengekomen interconnectiecapaciteit en de bij het uitblijven daarvan dreigende aanzienlijke schade;
2. dat ondanks de tot twijfel aanleiding gevende aanwijzingen Telfort niet had geverifieerd  of KPN daadwerkelijk tijdig kon leveren; en
3. het achterwege laten van betrekkelijk eenvoudige maatregelen ter voorkoming van aanzienlijke schade van Scaramea.

Onzorgvuldig gedrag: bewuste roekeloosheid

Hoewel Telfort niet daadwerkelijk wist dat KPN de benodigde capaciteit daadwerkelijk niet zou leveren, werd door de rechter toch bewuste roekeloosheid aangenomen. Dus ook het door verwijtbare nalatigheid in het leven roepen van een onaanvaardbaar grote kans op schade is te beschouwen als een omstandigheid die aan een beroep op exoneratie in de weg staat. Dit ‘welbewust onzorgvuldig gedrag’ is dan ook gelijk te stellen aan bewuste roekeloosheid.

Advocaat exoneratieclausule algemene voorwaarden

Meent u dat er in uw situatie sprake is van opzet of bewuste roekeloosheid waardoor de gebruiker van algemene voorwaarden geen beroep toekomt op zijn exoneratieclausule of wilt u als ondernemer juist een beroep doen op uw exoneratieclausule, dan kan een advocaat u hierover adviseren.