Algemene voorwaarden: de T van Toetsing van algemene voorwaarden

Hoe zit het met toetsing van algemene voorwaarden? Dient een ondernemer of een consument Een natuurlijke persoon die niet handelt in de uitoefening van een beroep of bedrijf.
» Meer over consument consument een beroep te doen op de onredelijkheid van een beding of kan een rechter bedingen uit algemene voorwaarden uit zichzelf en dus ambtshalve te toetsen? Advocaat verbintenissenrecht Thomas van Vugt legt uit.

Inhoudstoetsing: is het beding onredelijk?

De rechter zal in de eerste fase de inhoud van een beding uit algemene voorwaarden moet toetsen of het beding zelf onredelijk is. Het peildatum Het omslagpunt waarop een bestuurder mogelijk onrechtmatig handelde door selectieve betalingen te verrichten voorafgaand aan faillissement.
» Meer over peildatum peilmoment is het tijdstip van de contractsluiting. Dit betekent dat de rechter deze onredelijkheid van het beding beoordeeld naar het tijdstip dat de overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst is gesloten. De rechter toetst dus ex tunc.

Toetsing beding algemene voorwaarden

De toetsingsnorm volgt uit de wet. De rechter toetst of het beding onredelijk bezwarend is voor de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij gelet op (i) de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, (ii) de wijze waarop de voorwaarden tot stand zijn gekomen, (iii) de wederzijdse belangen van partijen en (iv) de overige omstandigheden van het geval. Meer over onredelijk bezwarende bedingen leest u in mijn blog O van Onredelijk bezwarende bedingen.

In strijd met redelijkheid en billijkheid?

Als het beding de inhoudstoets doorstaat en de rechter oordeelt dat er geen sprake is van een onredelijk bezwarend beding, dan doet de rechter een uitoefeningstoets. De rechter gaat na of de gebruiker die een beroep doet op het (op zichzelf niet onredelijke) beding door het beroep niet in strijd handelt met de redelijkheid en billijkheid Een bron van ongeschreven objectief recht waaraan mensen zich moeten gedragen jegens elkaar.
» Meer over redelijkheid en billijkheid redelijkheid en billijkheid. Het peilmoment is nu niet het tijdstip van de contractssluiting. Ook gebeurtenissen of handelingen van de gebruiker die na het sluiten van de overeenkomst hebben plaatsgevonden, spelen hierbij een rol. De rechter toetst nu dus ex nunc.

Inhoudstoetsing en uitoefeningstoetsing

Een uitspraak waarin zowel de inhoudstoetsing als de uitoefeningstoetsing aan bod kwam, is een uitspraak van de Rechtbank Rotterdam. De casus was als volgt. Een consument had niet binnen de opzegtermijn van drie maanden zijn sportschoolabonnement opgezegd. Hij was zestien dagen te laat, waardoor het abonnement automatisch met een jaar werd verlengd.

Toetsing door de rechter

De rechter oordeelde dat het opzeggingsbeding in de algemene voorwaarden van de sportschool bij het sluiten van de overeenkomst niet onredelijk bezwarend was (inhoudstoetsing). De rechter oordeelde vervolgens echter dat het beroep op dit beding door de sportschol op grond van de latere omstandigheden – de geringe overschrijding van de termijn en het feit dat de sportschool een eerdere (te vroege) opzegging van de consument had geweigerd – onaanvaardbaar was naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid (uitoefeningstoetsing). De vordering van de sportschool werd dan ook afgewezen.

Wat als het beding onredelijk is?

Als een rechter na een inhoudstoetsing oordeelt dat het exoneratiebeding onredelijk is, kan het beding door de wederpartij worden vernietigd. Deze vernietigbaarheid moet expliciet door de wederpartij worden ingeroepen (tenzij het om een consumentenovereenkomst in de zin van de Richtlijn Oneerlijke Bedingen gaat). Bij de uitoefeningstoetsing is dat anders. Daar is het niet noodzakelijk dat een partij hier een beroep op doet. De rechter toetst namelijk ambtshalve of het beding redelijk en billijk is.

Overeenkomst met consument? Ambtshalve toetsing

Uit vaste rechtspraak van het Hof van Justitie van de Europese Unie volgt dat wanneer er sprake is van een overeenkomst gesloten door een verkoper met een consument waarbij de algemene voorwaarden van de verkoper op de overeenkomst van toepassing zijn, de consument geen expliciet beroep op vernietiging hoeft te doen. De rechter is in dat geval namelijk gehouden ambtshalve na te gaan of een beding in algemene voorwaarden onredelijk bezwarend is voor een consument of niet. De consument wordt wederom in bescherming genomen.

Advocaat bij algemene voorwaarden

Wanneer een beding uit uw algemene voorwaarden of uit de algemene voorwaarden van uw wederpartij onredelijk zijn of in strijd met de redelijkheid en billijkheid kan een advocaat u hierover adviseren.