Klokkenluider van misstanden in moskee onterecht ontslagen

Een ambtenaar in dienst bij de Gemeente Rotterdam wordt ontslagen omdat hij informatie naar de media lekt over misstanden binnen een moskee. De gemeente vond dat sprake was van ernstig plichtsverzuim Het doen of nalaten van iets dat een goed ambtenaar in gelijke omstandigheden behoort na te laten of te doen
» Meer over plichtsverzuim plichtsverzuim. De ambtenaar was het daar niet mee eens. Advocaat ambtenarenrecht Sander Schouten bespreekt het vonnis.

Geheimhoudingsplicht

Van belang is dat een ambtenaar op grond van de wet verplicht is tot geheimhouding van alles wat hij te weten komt in het kader van zijn functie. Zo maar naar de media stappen is daarom meestal niet verstandig en kan tot ontslag wegens plichtsverzuim leiden. Soms zijn er echter zaken die zodanig ernstig zijn, dat het in het belang van de maatschappij is om ze openbaar te maken. Een ambtenaar die zulke misstanden aan de kaak stelt komt in die omstandigheden als klokkenluider een beroep op de vrijheid van meningsuiting toe en verdient het niet om daarvoor gestraft te worden met ontslag.

Onveilige situatie in moskee

In deze zaak was de ambtenaar inspecteur bij de afdeling Toezicht Gebouwen van het cluster Stadsontwikkeling van de deelgemeente Feijenoord te Rotterdam. De afdeling Toezicht Gebouwen onderzoekt bouwkundige gebreken van panden, ook op het gebied van brandveiligheid, en toetst of het gebruik van het pand in overeenstemming is met het bestemmingsplan. De ambtenaar in kwestie onderzoekt de Farah-moskee te Rotterdam naar aanleiding van een melding van de brandweer in 2011.

De ambtenaar constateert bouwkundige gebreken en stelt ook vast dat de moskee in strijd met het bestemmingsplan dienst doet als keuken, meisjesinternaat, kapper en winkel. Daarnaast is de brandveiligheid in het geding. Meisjes slapen buiten slaapzalen in vluchtroutes. Een zeer gevaarlijke situatie. De deelgemeente vindt het illegale meisjesinternaat zorgelijk, maar benadrukt dat de ambtenaar geen handhavingsmaatregelen mag nemen vanwege de ‘politieke gevoeligheid’ van het dossier.

Belangenverstrengeling bij de gemeente

Omdat de zaak blijft liggen doet de ambtenaar een melding bij de gemeentelijke ombudsman. De ambtenaar meldt bij de ombudsman dat de gemeente zich schuldig maakt aan belangenverstrengeling door niet op te treden tegen de onveilige situatie in de moskee. De ombudsman kaart de situatie aan bij de deelgemeente, maar die blijft vervolgens wéér stil zitten. In 2012 verschijnen er in het NRC Handelsblad artikelen over het illegale meisjesinternaat in de moskee. Daarin staat dat de deelgemeente nalaat maatregelen te treffen, terwijl ze op de hoogte is van de situatie. De gemeente Rotterdam vermoedt dat de ambtenaar hiermee te maken heeft en maakt haar voornemen bekend hem te ontslaan en schorst hem.

Ambtenaar wordt geschorst

Naar aanleiding van de media-aandacht wordt er een onderzoek ingesteld door de gemeente Rotterdam naar de professionaliteit van het dagelijks bestuur van de deelgemeente die verantwoordelijk is voor de moskee. Het dagelijks bestuur en een raadslid van de deelgemeente stappen naar aanleiding van dat onderzoek op. De deelgemeente wordt wakker en stelt eisen aan de moskee met betrekking tot het achterstallig onderhoud. Ook worden er vergunningen verleend voor het internaat, de kapper en de winkel, zodat deze niet langer meer illegaal zijn. Omdat de ambtenaar ook na deze acties in Nieuwsuur nog eens zijn verhaal uit de doeken doet, wordt hij alsnog ontslagen.

Ambtenaar maakt bezwaar

De advocaat van de ambtenaar maakt bezwaar tegen het ontslagbesluit en verzoekt bij de voorzieningenrechter van de rechtbank Rotterdam dat het ontslagbesluit wordt geschorst totdat er op het bezwaar is beslist. De rechter wijst het verzoek tot schorsing toe. De rechter oordeelt dat de ambtenaar een ‘zwaarwegend publiek belang’ diende bij openbaarmaking van de informatie. Er stond immers vast dat sprake was van overtredingen van het bestemmingsplan en de moskee jarenlang niet aan zijn onderhoudsverplichtingen voldeed.

Desondanks was de deelgemeente niet tot handhaving overgegaan. De deelgemeente is echter verplicht handhavend op te treden bij geconstateerde gebreken, tenzij er bijzondere omstandigheden zijn die dat verhinderen. Daarover heeft de deelgemeente niets gesteld, zo oordeelt de rechter. De rechter vindt het stilzitten van de deelgemeente daarom in strijd met het verbod van willekeur. De ambtenaar kon niet op een andere manier bereiken dat de deelgemeente actie zou ondernemen. Door naar de media te stappen maakte hij zich daarom niet schuldig aan plichtsverzuim.