Gratis koffie uitdelen aan collega’s komt werknemer duur te staan

Voor corona was het voor vrijwel iedereen doodnormaal om samen met collega’s een kop koffie te drinken op het werk. Onder het genot van een kopje koffie even samen de dag doornemen, informeren naar hoe iemands weekend was of te sparren over een dossier. Het is dan vaak gebruikelijk om ook een kop koffie voor een collega te zetten. Bij sommige organisaties was (en is) de koffie niet gratis en moeten werknemers een kleine eigen bijdrage betalen om koffie uit de koffieautomaat te halen. Wat nu als een werknemer zichzelf en zijn collega’s (gedurende een langere periode) van gratis kopjes koffie bedient, terwijl hij weet dat hij voor iedere kop koffie € 0,20 moet betalen? Kan dit wellicht onschuldige feit tot de conclusie leiden dat er sprake is van ‘diefstal’? En rechtvaardigt dit handelen dan een ontslag op staande voet? Arbeidsrechtadvocaat Sander Schouten bespreekt een recente uitspraak waarin deze vraag aan de rechter werd voorgelegd. 

Koffie voor 20 eurocent

Werknemer was laatstelijk werkzaam in de functie van medewerker planning/bijrijder/chauffeur bij JKS. In de kantine staat een koffieautomaat waaruit het personeel en externe chauffeurs tegen de betaling van ongeveer € 0,20 onder meer koffie kunnen halen.

Met bijbehorende sleutel gratis koffie

De kantoormanager van JKS heeft een sleutel van de automaat waarmee de dranken gratis uit de automaat kunnen worden gehaald. Werknemers mogen zonder voorafgaande toestemming van de kantoormanager geen gebruik maken van deze sleutel. JKS staat het gebruik van deze sleutel slechts incidenteel toe als een werknemer onverhoopt geen kleingeld bij zich heeft.

Valse sleutel

De werknemer in deze kwestie heeft gedurende zes maanden een kopie van de sleutel van de koffieautomaat ontvangen van een collega. De werknemer heeft sindsdien buiten het zicht van de leiding – en dus zonder toestemming van de kantoormanager van JKS – voor zichzelf en derden gratis koffie uit de automaat gehaald.

Schorsing leidt tot ontslag

Nadat JKS dit constateerde heeft JKS de werknemer geschorst. Twee dagen later is de werknemer vanwege dit voorval op staande voet ontslagen. JKS had namelijk in januari van datzelfde jaar een “zerotolerancebeleid” ingevoerd: diefstal wordt niet geaccepteerd en leidt onherroepelijk tot ontslag op staande voet. De werknemer wist, of had moet weten, dat zijn handelen tot ontslag had kunnen leiden, aldus JKS.

Verzoek om transitievergoeding

Werknemer heeft het ontslag op staande voet an sich niet aangevochten. Maar werknemer is van mening dat JKS een te zware sanctie heeft opgelegd voor die paar gratis kopjes koffie. Volgens werknemer is het gebruikelijk dat werknemers de sleutel van het koffieautomaat krijgen voor gratis koffie. Het zijn alleen de externe chauffeurs die komen laden en lossen die voor hun kopje koffie moeten betalen. Nergens is vastgelegd dat de kantoormanager toestemming moet geven voor de sleutel, aldus werknemer. Daarom in combinatie met de geringe waarde van de kopjes koffie had JKS volgens werknemer moeten volstaan met het geven van een waarschuwing. Werknemer verzoekt de kantonrechter in deze procedure dan ook JKS te veroordelen tot betaling van de transitievergoeding De ontslagvergoeding waar werknemers met een dienstverband van minimaal 2 jaar recht op hebben bij onvrijwillig ontslag.
» Meer over transitievergoeding transitievergoeding, omdat hij meent dat er geen sprake is van ernstig verwijtbaar handelen van zijn zijde.

Kantonrechter: diefstal staat vast

De kantonrechter stelt voorop dat vaststaat dat werknemer met een valse sleutel gedurende circa zes maanden voor zichzelf en collega’s gratis koffie uit de koffieautomaat van JKS heeft gehaald, waarvoor normaliter betaald moest worden. Werknemer had hiervoor niet de benodigde toestemming van de kantoormanager. Daarmee heeft werknemer zich schuldig gemaakt aan diefstal.

Kantonrechter: ernstig verwijtbaar handelen staat vast

De kantonrechter oordeelt dan ook dat het handelen van werknemer kwalificeert als ernstig verwijtbaar handelen in de zin van artikel 7:673 lid 7 onder c BW. Het feit dat een kopje koffie slechts € 0,20 kost, leidt niet tot een ander oordeel. Daarbij is ook van belang dat JKS het zogenoemde zerotolerancebeleid hanteert, waarmee JKS haar werknemers heeft gewaarschuwd dat zij degenen die zich schuldig maken aan diefstal hard zal aanpakken. Toch is werknemer ondanks deze niet mis te verstane waarschuwing gebruik blijven maken van zijn valse sleutel. Het verzoek van werknemer wordt dan ook afgewezen. Hij heeft geen recht op de transitievergoeding.

Kantonrechter: gefixeerde schadevergoeding toewijsbaar

Werknemer heeft niet verzocht het ontslag op staande voet te vernietigen en de vervaltermijn van twee maanden is inmiddels verstreken. Hierdoor is het ontslag ook onherroepelijk. Wel is het naar het oordeel van de kantonrechter aannemelijk dat, indien werknemer de kantonrechter wel zou hebben verzocht om de opzegging vernietigen, dit verzoek zou zijn afgewezen. Daarmee is ook voldoende aannemelijk dat werknemer door opzet of schuld aan JKS een dringende reden Een gedraging van een werknemer die zodanig is dat van de werkgever niet kan worden gevergd de arbeidsovereenkomst te laten voortduren.
» Meer over dringende reden dringende reden heeft gegeven om hem op staande voet te ontslaan. Dit heeft tot gevolg dat JKS jegens werknemer recht heeft op de gefixeerde schadevergoeding ex artikel 7:677 lid 2 en 3 BW.

Conclusie

Deze uitspraak laat zien dat ook als de waarde van hetgeen wordt gestolen weliswaar verwaarloosbaar is, dit toch een rechtmatig ontslag op staande voet kan opleveren. Voor werkgevers kan het in zo’n situatie helpen om een concreet en duidelijk zerotolerancebeleid te hanteren zodat het voor werknemers ook klip-en-klaar is dat diefstal – in welke vorm dan ook – niet wordt getolereerd en tot onmiddellijk ontslag zal leiden.