Mag je een arbeidsovereenkomst van een zwangere werkneemster niet verlengen?

Verschillende wetten verbieden ongelijke behandeling van werknemers op verschillende gronden. Bijvoorbeeld geslacht, godsdienst, levensovertuiging, ras, nationaliteit, handicap, chronische ziekte en leeftijd. Zowel direct als indirect onderscheid is niet toegestaan. Onder direct onderscheid wordt onder meer verstaan: onderscheid op grond van zwangerschap, bevalling en moederschap. Maar wat nu als de werkgever een arbeidsovereenkomst De overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.
» Meer over arbeidsovereenkomst arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd niet verlengt en de werkneemster zwanger is? Mag dit? Dat is uiteraard afhankelijk van welke reden de werkgever heeft voor het niet verlengen van de arbeidsovereenkomst. Dat het van belang is om bij de aanzegging de juiste woorden te kiezen en de reden voor niet verlengen vervolgens ook zorgvuldig te formuleren, heeft een werkgever onlangs aan den lijve ondervonden. Arbeidsrecht-advocaat Sander Schouten bespreekt deze uitspraak.

Arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd en zwanger worden

Op 1 november 2017 trad de werkneemster op basis van een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd in dienst bij een stichting Een stichting is een door een rechtshandeling in het leven geroepen rechtspersoon zonder leden of aandeelhouders.
» Meer over stichting Stichting. Na een half jaar is haar arbeidsovereenkomst voor de duur van 1 jaar verlengd. In september 2018 ontdekte de werkneemster dat ze zwanger was. Kort daarna meldde ze zich ziek. Begin 2019 liet de Stichting aan de werkneemster weten dat haar tweede arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd na 1 mei 2019 niet verlengd zou worden.

Reflectieformulier

De aanzegging dat de arbeidsovereenkomst niet werd verlengd, legde de werkgever schriftelijk vast in een reflectieformulier. In het reflectieformulier stond onder meer dat de werkneemster bij een nieuwe contractverlenging van vijf maanden voor een groot deel in haar zwangerschaps- en bevallingsverlof zou zitten.

Verboden onderscheid

De kantonrechter oordeelt dat de tekst van het reflectieformulier duidelijk is: de aanzegging had expliciet betrekking op de zwangerschap van de werkneemster. Dit is naar de letter ervan aan te merken als directe ongelijke behandeling. De kantonrechter overweegt ook dat een man immers niet op deze manier behandeld kon worden.

Eventueel disfunctioneren verandert dit niet

Daarnaast oordeelt de kantonrechter nog dat als er (ook) andere omstandigheden aan het niet verlengen van de arbeidsovereenkomst ten grondslag zouden hebben gelegen, zoals disfunctioneren, dit niet weg zou nemen dat het (vermoeden aanwezig is dat het) niet verlengen van de arbeidsovereenkomst in ieder geval óók was gelegen in de zwangerschap van de werkneemster. Indien de werkneemster namelijk niet zwanger was en zou disfunctioneren, dan had zij aansluitend aan de contractverlenging nog enkele maanden gehad om haar functioneren te verbeteren. Overigens had de Stichting in deze kwestie onvoldoende gesteld dat de werkneemster niet behoorlijk functioneerde.

Ernstig verwijtbaar handelen

De kantonrechter maakt dan ook snel korte metten met de Stichting: de Stichting heeft ernstig verwijtbaar gehandeld door verboden onderscheid te maken tussen mannen en vrouwen. Het recht op gelijke behandeling van mannen en vrouwen is een wezenlijk grondrecht Fundamentele rechten van de mens zoals in Nederland vastgelegd in de Grondwet.
» Meer over grondrecht grondrecht, dat ook een essentieel karakter heeft in Europees verband, aldus de kantonrechter. Daar komt bij dat een verboden onderscheid vanwege zwangerschap met name personen treft die een extra zwakke positie op de arbeidsmarkt bekleden.

Billijke vergoeding

Voor de hoogte van de billijke vergoeding houdt de rechter rekening met het component gederfd loon, nu de werkneemster vanwege het niet verlengen van de arbeidsovereenkomst inkomsten misloopt. De rechter houdt er in dat kader rekening mee dat de arbeidsovereenkomst anders voor vijf maanden zou zijn verlengd en kent dan ook een billijke vergoeding van € 10.830,40 bruto toe.