Wat zijn de gevolgen van de coronacrisis voor de bouw?

Sinds begin maart is Nederland, net als grote delen van de rest van de wereld, in de greep van het coronavirus. Ook de gevolgen voor bouwondernemingen zijn aanzienlijk en veel aannemers vragen zich af wat de juridische implicaties zijn. In dit blog licht advocaat bouwrecht Marco Guit enkele bepalingen uit de UAV (Uniforme Administratieve Voorwaarden) Uniforme administratieve voorwaarden voor de uitvoering van werken en van technische installatiewerken
» Meer over uAV (Uniforme Administratieve Voorwaarden) UAV 2012 toe die juist nu relevant zijn.

Effecten COVID–19 bouwsector

Hoewel bouwprojecten (nog) niet van overheidswege zijn stilgelegd, heeft de uitbraak van COVID–19 ook in deze sector nadelige gevolgen voor de voortgang van projecten. Denk daarbij aan vertraging of zelfs annulering van de levering van bouwmaterialen (bv. uit zwaar getroffen landen als China). Ook zullen veel bouwbedrijven te maken hebben met een terugloop in beschikbare werkkrachten. Niet alleen zijn er steeds meer mensen ziek of (uit voorzorg) in zelf-quarantaine, ook komen veel werknemers uit het buitenland die nu – vanwege de gesloten grenzen – niet meer kunnen afreizen.

Onvoorziene omstandigheden: voor risico aannemer?

Deze factoren kunnen leiden tot hogere kosten aan personeel en materiaal, en kunnen daarnaast vertraging in het werk opleveren. Onder normale omstandigheden komen deze risico’s in principe voor rekening van de aannemer. Maar geldt dat in deze zeer uitzonderlijke situatie ook?

Kosten aannemer hoger door corona

In § 47 UAV 2012 is bepaald dat de aannemer aanspraak heeft op bijbetaling als er sprake is van kostenverhogende omstandigheden. Onder kostenverhogende omstandigheden wordt verstaan: omstandigheden waarmee de aannemer bij het aangaan van de overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst geen rekening hoefde te houden, die niet aan hem zijn toe te rekenen en die de kosten van het werk aanzienlijk verhogen (volgens vaste rechtspraak van de Raad van arbitrage Particuliere geschillenbeslechting buiten de overheidsrechtspraak om.
» Meer over arbitrage Arbitrage minstens 5%).

Check contractuele uitsluiting

Voor zover deze regeling niet contractueel is uitgesloten of beperkt (wat regelmatig gebeurt), biedt dit artikel de aannemer een goed valnet. De aannemer moet de opdrachtgever dan wel zo spoedig mogelijk schriftelijk op de hoogte stellen van de kostenverhogende omstandigheden en aangeven wat de omvang van de kostenverhoging is. De UAV-GC kent overigens een soortgelijke regeling.

Vertraging in de oplevering

In principe draagt de aannemer het risico van de vertraging. De extra kosten die hij als gevolg van de vertraging moet maken, kunnen niet op de opdrachtgever worden verhaald. Daarbij komt dat in het algemeen geldt dat als de aannemer een contractuele oplevertermijn overschrijdt, de opdrachtgever recht heeft op een korting (boete) per dag van de vertraging.

Overmacht oorzaak vertraging

De aannemer staat gelukkig niet helemaal met lege handen. Indien door overmacht Een schuldenaar verkeert in overmacht als hij tekortschiet en de tekortkoming niet aan hem valt toe te rekenen.
» Meer over overmacht overmacht niet van de aannemer kan worden gevergd dat het werk binnen de overeengekomen termijn wordt opgeleverd, heeft de aannemer recht op termijnverlenging (§ 8 lid 5 UAV 2012). Aangeraden wordt om hierover zo snel mogelijk in overleg te treden met de opdrachtgever.

Uitvoering werk onmogelijk door lockdown?

Benadrukt dient te worden dat er op moment van schrijven nog geen sprake is van een wettelijk verbod op het uitvoeren van werk. Er wordt wel geadviseerd om zoveel mogelijk thuis te werken, maar een officiële lockdown is (nog) niet afgekondigd. Mocht dit zich in de toekomst wel voordoen, dan kan de aannemer een beroep doen op § 6 lid 13 UAV 2012. Hierin is bepaald dat de gevolgen van naleving van wettelijke voorschriften, die na aanvang van het werk in werking zijn getreden, voor rekening van de opdrachtgever komen. Hierbij geldt wel dat de aannemer die gevolgen niet had kunnen voorzien. Een soortgelijke regeling is opgenomen in § 11 UAV-CG.

BW als vangnet

Bij aannemingsovereenkomst De opdracht aan een aannemer om tegen een aanneemsom een werk van stoffelijke aard tot stand te brengen.
» Meer over aannemingsovereenkomst aannemingsovereenkomst waarop de UAV 2012 / UAV-CG niet van toepassing zijn verklaard, zal de aannemer terugvallen op de bepalingen in het BW. Zo heeft de aannemer – net zoals bij de UAV – recht op een kostenvergoeding als er sprake is van kostenverhogende omstandigheden (zie artikel 7:754 BW). Deze regeling is soortgelijk aan de hiervoor besproken bepaling (§ 47) in de UAV 2012.

Wijziging contract wegens onvoorziene omstandigheden

Voor vertraging in het werk is geen expliciete voorziening opgenomen in het BW. Als de opdrachtgever de aannemer toch aan een contractuele oplevertermijn wil houden, dan zou de aannemer een beroep kunnen doen op artikel 6:248 lid 2 BW. Hierin is bepaald dat een regel of contractuele verplichting niet van toepassing is voor zover dit in de gegeven omstandigheden naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid Een bron van ongeschreven objectief recht waaraan mensen zich moeten gedragen jegens elkaar.
» Meer over redelijkheid en billijkheid redelijkheid en billijkheid onaanvaardbaar zou zijn. Daarnaast kan de aannemer verzoeken om een overeenkomst te wijzigen (bv. de oplevertermijn) op grond van Onvoorziene omstandigheden Omstandigheden die partijen niet hebben (kunnen) voorzien bij het sluiten van een overeenkomst die een wezenlijke (nadelige) invloed hebben op de (wijze van) nakoming van de overeenkomst.
» Meer over onvoorziene omstandigheden onvoorziene omstandigheden (ex artikel 6:258 BW).