Heeft de aannemer een waarschuwingsplicht?

Klant is koning, zo luidt het gezegde. Maar als aannemer in de bouw ga je niet altijd vrijuit als je precies uitvoert wat de opdrachtgever wil. De aannemer is namelijk bij het aangaan of het uitvoeren van een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst verplicht de opdrachtgever te waarschuwen voor onjuistheden in de opdracht De overeenkomst waarbij iemand anders dan op grond van een arbeidsovereenkomst diensten verrichten voor een opdrachtgever.
» Meer over opdracht opdracht voor zover hij deze kende of redelijkerwijs behoorde te kennen. Doet hij dit niet, dan kan hij aansprakelijk worden gehouden voor de schade. Bouwrecht advocaat Marco Guit legt uit.

Aannemer moet opdrachtgever (soms) behoeden voor foute keuzes

De opdrachtgever is verantwoordelijk voor het bepalen van de opdracht, voor de aan zijn zijde gemaakte ontwerpkeuzes, voor de door of namens hem gegeven uitvoeringsvoorschriften en voor de kwaliteit en geschiktheid van de van hem afkomstige zaken. Op de aannemer rust echter een wettelijke plicht om de opdrachtgever te behoeden voor fouten op diens terrein van verantwoordelijkheden. Dit kunnen onjuistheden in de opdracht, ongeschiktheid van door de opdrachtgever voorgeschreven materiaal of fouten in de door de opdrachtgever verstrekte plannen betreffen. Deze waarschuwingsplicht is neergelegd in artikel 7:754 Burgerlijk Wetboek (BW).

Nalaten waarschuwing leidt tot aansprakelijkheid voor schade

Als een aannemer nalaat de opdrachtgever te waarschuwen tegen een gebrek of ongeschiktheid van bepaald door de opdrachtgever gekozen materiaal (bv. materiaal gebruikt in de badkamer dat niet vochtbestendig blijkt te zijn), terwijl hij dit in de gegeven omstandigheden wel had moeten doen, kan de aannemer aansprakelijk zijn voor de schade die dientengevolge ontstaat.

Wanneer moet aannemer waarschuwen?

Of een waarschuwingsplicht op de aannemer rust, dient per geval te worden beoordeeld en hangt af van verschillende factoren, zoals de mate van evidentie van de onjuistheid, de betreffende fout of gebrek en de deskundigheid van de aannemer. Aan de eenvoudige dorpstimmerman worden niet dezelfde eisen gesteld als een in een bepaalde bouwtechniek gespecialiseerd bedrijf. Ook de bekendheid van de opdrachtgever met het risicovolle karakter van het ontwerp kan meewegen. Daarnaast geldt ook dat de aannemer wel bekend moet zijn met specifieke wensen van opdrachtgevers. Zo werd in een arbitragezaak geen schending van de waarschuwingsplicht aangenomen toen een door de aannemer aangelegde private oprit naar een woonhuis was verzakt door vrachtverkeer. De aannemer had geen rekening hoeven houden met gebruik door een containerauto. Indien opdrachtgevers hadden gewild dat de oprit ook geschikt zou worden voor vrachtauto’s en dergelijke, had het op hun weg gelegen hierover nadere afspraken met betrekking tot de fundatie moeten maken (RvA 33.324).

Waarschuwing: expliciet en bij voorkeur schriftelijk

Regelmatig verschillen aannemer en opdrachtgever van mening over de vraag of de aannemer (indien op hem een waarschuwingsplicht rust) voldoende tegen de ongeschiktheid van een product of ontwerp heeft gewaarschuwd. Het is voor de beantwoording van deze vraag van belang dat een aannemer een eventuele waarschuwing goed documenteert. Een aannemer doet een waarschuwing bij voorkeur schriftelijk of genotuleerd in een bouwverslag. Voorts is van belang dat de aannemer zich expliciet uitdrukt. Vage bewoordingen zijn niet voldoende. Een opdrachtgever moet duidelijk worden gewezen op de risico’s die aan gebruik van het ongeschikt/gebrekkige product of ontwerp kleven. Overigens kan een waarschuwing enkel aan de architect van de opdrachtgever voldoende zijn (zo blijkt uit een uitspraak van de Raad van Arbitrage voor de Bouw, 29.813).

Raad van Arbitrage: geen waarschuwingsplicht bij ervaren opdrachtgever

Er kan ook een plicht bestaan te waarschuwen omtrent de (financiële) haalbaarheid van een ontwerp. In een recente uitspraak van de Raad van arbitrage Particuliere geschillenbeslechting buiten de overheidsrechtspraak om.
» Meer over arbitrage Arbitrage voor de Bouw werd het beroep van opdrachtgever op het schenden van de waarschuwingsplicht door de aannemer afgewezen. De opdrachtgever stelde dat hij door de aannemer te weinig over onder meer de haalbaarheid van opdrachtgevers plannen op de hoogte is gesteld. De arbiters overwogen dat gezien opdrachtgevers ruime bekendheid met de ontwikkeling en exploitatie van dergelijke projecten (het was het derde gezamenlijke project dat opdrachtgever met aannemer ontwikkelde), de voortdurende bijstelling van zijn eisen waarop aannemer telkens moest aanpassen en de bij opdrachtgever bekende kostenbegrotingen, van een schending van de waarschuwingsplicht ten aanzien van de haalbaarheid geen sprake is (RvA 33.137) .