Gedagvaard, wat te doen?

Als een partij een (geld)vordering heeft op een ander, maar die ander weigert te betalen, dan zit er niets anders op dan een procedure te starten, waarin gevorderd wordt dat de rechter de gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde veroordeelt tot betaling. Een gerechtelijke procedure – dat kan  een kort geding of een bodemprocedure De gerechtelijke procedure waarin een geschil definitief wordt beslist.
» Meer over bodemprocedure bodemprocedure zijn – vangt altijd aan met een dagvaarding De inleiding van een procedure, die tevens de oproep bevat om op een bepaalde datum bij de rechtbank te verschijnen.
» Meer over dagvaarding dagvaarding, die wordt bezorgd door een deurwaarder. Maar wat is een dagvaarding precies, en wat moet u doen als u er een ontvangt? Incassorecht advocaat Hidde Reitsma legt uit hoe het zit.

Een dagvaarding: oproep om bij de rechtbank te verschijnen

Een dagvaarding leidt een gerechtelijke procedure in en wordt altijd bezorgd (in juridische termen: betekend) door een gerechtsdeurwaarder Een openbaar ambtenaar met bijzondere bevoegdheden ten aanzien van de inleiding van procedures en tenuitvoerlegging van vonnissen.
» Meer over gerechtsdeurwaarder gerechtsdeurwaarder. De deurwaarder maakt van de bezorging proces-verbaal op, en tekent dat aan in de dagvaarding. De dagvaarding vermeldt dus wanneer, aan wie en op welke manier de dagvaarding is bezorgd en bevat een oproeping aan de gedaagde partij om op een bepaalde datum bij een bepaald gerecht te verschijnen.

Voorbeeld van een dagvaarding

Een voorbeeld van een dagvaarding vindt u hier. Een opmerkelijk gegeven is overigens dat de dagvaarding weliswaar vermeldt aan wie het stuk is afgegeven, maar dat de deurwaarder niet bevoegd is de identiteit van degene aan wie hij het stuk afgeeft te controleren. Dat kan in de praktijk tot onhandige bewijsproblemen leiden.

Dagvaarden: de wettelijke vereisten

De oproeping moet aan diverse wettelijke formaliteiten voldoen; zo moet worden aangezegd wat het gevolg van het niet-verschijnen is en hoeveel griffierecht de gedaagde is verschuldigd. Afhankelijk van het soort procedure moet de gedaagde verschijnen bij een advocaat. Daarnaast moet de eiser De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde. Dit in tegenstelling tot de eiser, de partij die het initiatief tot de rechtszaak heeft genomen en daartoe door een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding heeft laten betekenen aan de gedaagde.
» Meer over eiser eiser toelichten wat de juridische grondslag van zijn vordering is (bijvoorbeeld dat de eiser met de gedaagde een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst heeft gesloten en dat de gedaagde uit hoofde daarvan bedragen aan de eiser verschuldigd is, die niet zijn voldaan). Als sluitstuk bevat de dagvaarding de vordering van de eisende partij: een precieze omschrijving waartoe de eiser wil dat de rechter de gedaagde veroordeelt (bijvoorbeeld: “gedaagde eist dat gedaagde wordt veroordeeld tot betaling van € 10.000,- te vermeerderen met wettelijke rente vanaf (…)“. Dit heet het petitum (dagvaarding) Het gedeelte aan het einde van een dagvaarding waar de eisende partij zijn formele eis(en) formuleert.
» Meer over petitum (dagvaarding) petitum. De rechter mag deze vordering niet ambtshalve (zelfstandig) aanvullen of wijzigen.

Verstek: rechtbank wijst vordering toe

Tussen de dag van bezorging en de zitting waarvoor wordt opgeroepen moet minimaal een week zitten. Bij kort gedingen en in bijzondere situaties kan de rechter die termijn echter verkorten. Als de gedaagde op de zitting waartegen hij is gedagvaard niet op de voorgeschreven manier verschijnt (dat wil zeggen: bij de advocaat als dat moet, of in persoon of bij een gemachtigde die zich als zodanig bekend maakt bij de rechtbank) en de rechtbank heeft bij controle van de dagvaarding geconcludeerd dat aan alle vormvereisten zijn voldaan, verleent de rechtbank verstek tegen de niet verschenen gedaagde. Vervolgens wijst de rechtbank de zaak naar een zitting die meestal twee of vier weken verder ligt voor het wijzen van het verstekvonnis Een vonnis gewezen in een procedure waarbij de gedaagde geheel niet in het geding is verschenen.
» Meer over verstekvonnis verstekvonnis.

Rechter wijst eis tegen niet verschenen gedaagde toe

In het verstekvonnis wijst de rechtbank de vordering in beginsel geheel toe, tenzij “deze de rechtbank onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig of ongegrond voorkomt”. In de praktijk is dit een marginale toets. De vordering tegen een niet verschenen gedaagde wordt in de regel gewoon toegewezen, in elk geval in de hoofdsom. Bij verstekzaken zal de rechtbank in principe wel aan de hand van vaste tabellen (conform de incassowet) beoordelen of, en in hoeverre incassokosten Kosten die zijn gemaakt bij de incassering van een vordering.
» Meer over incassokosten incassokosten kunnen worden toegewezen. Het verstekvonnis wordt in de regel “uitvoerbaar bij voorraad” verklaard. Dat wil zeggen dat het door de eiser ten uitvoer kan worden gelegd (wat betekent dat beslag kan worden gelegd op alle bezittingen van de gedaagde), ook als vervolgens tegen dat vonnis verzet De gedaagde die door de rechter bij verstek is veroordeeld, kan daar in verzet tegen komen.
» Meer over verzet verzet wordt ingesteld.

Verzet tegen een verstekvonnis: korte termijn!

Indien iemand een dagvaarding heeft gemist, omdat hij bijvoorbeeld enige tijd niet op zijn officiële adres aanwezig was of –wat vaak voorkomt- omdat hij of zij slordig met zijn post is omgegaan, kan het dus zijn dat hij bij verstek wordt veroordeeld tot betaling van een vordering die hij betwist. Als hij tegen dat vonnis wil opkomen, moet hij in verzet gaan. Daarvoor gelden korte termijnen. Verzet wordt ingesteld bij dagvaarding die aan de oorspronkelijke eiser wordt betekend, en die het verweer van de gedaagde dient te bevatten. In de regel dient een verzetdagvaarding uiterlijk vier weken na de datum waarop de gedaagde bekend werd met het vonnis, of na de datum waarop het vonnis in persoon aan de gedaagde is betekend, verzet in te stellen. Het exacte moment waarop deze termijn ingaat is niet altijd eenduidig vast te stellen. Het is daarom altijd raadzaam om zodra u een verstekvonnis tegen u ontvangt, zo snel mogelijk een advocaat te raadplegen. Indien het verzet te laat wordt ingesteld, wordt het verzet niet ontvankelijk verklaard en dat betekent dat het verstekvonnis onherroepelijk zal zijn.

Kort geding: geen schriftelijke procedure

Een kort geding betreft in principe een enkele zitting, waaraan voorafgaand partijen stukken kunnen indienen, maar hun verweer niet (enkel) schriftelijk kunnen voeren: partijen moeten op de in de dagvaarding genoemde zitting verschijnen. Na die zitting bepaalt de kort geding rechter (de voorzieningenrechter) de datum waarop vonnis wordt gewezen. De eiser in kort geding moet worden bijgestaan door een advocaat; de gedaagde mag ook in persoon verschijnen. De rechter kan in een vonnis in kort geding alleen voorlopige voorzieningen treffen, en dus geen definitieve uitspraken doen. Zo kan de beëindiging van een huurovereenkomst niet in kort geding worden uitgesproken, maar kan een huurder wel worden veroordeeld tot betaling van achterstallige huur, of tot ontruiming.

Bodemprocedure: eerst schriftelijke ronde, daarna zitting

Een bodemprocedure wordt in de regel eerst schriftelijk gevoerd, hoewel de gedaagde bij de kantonrechter – zaken met een belang van in hoofdsom tot € 25.000,-, alsmede huur- en arbeidszaken – ook op de zitting waartegen hij is gedagvaard mag verschijnen om mondeling verweer te voeren. De griffier maakt van dat verweer dan een proces verbaal op. Indien de gedaagde in de procedure verschijnt, krijgt deze in de regel zes weken (bij kantongerechten vier weken) uitstel voor het indienen van het verweer, ook wel de conclusie van antwoord Een conclusie van antwoord bevat de reactie op de dagvaarding, en kan tevens een eis in reconventie bevatten. De wet geeft diverse regels over de formaliteiten waaraan een conclusie van antwoord moet voldoen.
» Meer over conclusie van antwoord conclusie van antwoord. Bij de conclusie van antwoord kan ook een tegeneis (een eis in reconventie) worden ingesteld.

Dien conclusie van antwoord stipt op tijd in!

De conclusie van antwoord moet stipt op tijd zijn ingediend. Wordt de conclusie van antwoord niet of te laat ingediend, dan verleent de rechtbank een zogenaamde akte Een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen.
» Meer over akte akte niet dienen en verliest de gedaagde het recht om het verweer nogmaals in te dienen. In de regel zal de rechtbank dan overgaan tot een toewijzing van de vordering. Tegen een vonnis dat hierna wordt gewezen staat – afhankelijk van de hoogte van de vordering – in beginsel wel hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep open (dat altijd moet worden ingesteld door een advocaat).

Gedagvaard? Raadpleeg een advocaat!

Als u een dagvaarding heeft ontvangen staat daarin omschreven wat u zult moeten doen. Toch is de taal van de dagvaarding vaak nogal archaïsch en moeilijk te begrijpen voor een juridisch leek. Het is daarom altijd raadzaam om als u een dagvaarding ontvangt, direct een advocaat te raadplegen om te voorkomen dat u rechten verspeelt.