Twee pandrechten op hetzelfde goed: wie heeft voorrang?

Als zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid voor een zakelijke kredietlening bij een bank wordt regelmatig een pandrecht Een pandrecht is een beperkt recht strekkende om op de daaraan onderworpen goederen een vordering tot voldoening van een geldsom bij voorrang boven andere schuldeisers te verhalen.
» Meer over pandrecht pandrecht verlangd op inventaris, voorraad en/of bedrijfsmachines. Maar wat als deze goed Goederen zijn alle zaken en alle vermogensrechten.
» Meer over goed goederen door de pandgever vervolgens nog een keer worden verpand? Welke pandhouder gaat bij uitwinning voor? Deze vraag stond centraal in een procedure tussen een bank en een schuldeiser die beide een pandrecht hadden op een voorraad caravans. Advocaat Marco Guit, gespecialiseerd in zekerheidsrechten, licht de uitspraak toe.

Verpanding inventaris en handelsvoorraad debiteur

In deze zaak had de Bank in 2009 een kredietlening verstrekt aan Vacanza BV, een dealer in caravans. Ter zekerheid van deze lening was ten behoeve van de Bank een pandrecht gevestigd op o.m. de handelsvoorraad van Vacanza. In 2012 verstrekt ook schuldeiser X (tevens indirect bestuurder van Vacanza) een lening aan Vacanza. Ten behoeve hiervan krijgt de schuldeiser een pandrecht op 13 caravans. Deze caravans zijn door hem in pand genomen.

Escrow-overeenkomst tussen pandhouders caravans

Vacanza gaat failliet. De 13 caravans worden teruggeplaatst bij Vacanza en door de curator Een door de rechtbank aangewezen persoon die is belast met het beheer en de beschikking over het vermogen van een gefailleerde.
» Meer over curator curator verkocht. Zowel de Bank als de schuldeiser menen dat zij –uit hoofde van hun pandrechten- recht hebben op de opbrengst. Zij komen overeen in een escrow-overeenkomst dat de opbrengst van de caravans wordt gedeponeerd op een derdengeldenrekening van een advocaat. Uitbetaling vindt pas plaats zodra de rechter heeft bepaald wie er recht heeft op de opbrengst.

Prioriteitsregel: ouder gaat voor jonger pandrecht

In de procedure staat de rechter voor de vraag welk pandrecht voor gaat. Hoewel dit op het oog niet effectief lijkt, kan een goed meermalen worden verpand. De rangorde tussen de verschillende pandrechten is afhankelijk van het tijdstip van vestiging: een ouder pandrecht gaat in beginsel voor een later gevestigd pandrecht (prioriteitsbeginsel). Uitzondering op deze regel is als het jongere pandrecht wordt gevestigd op reeds verpande goederen en deze goederen vervolgens in het bezit van de jongere pandhouder (of een derde) worden gebracht. In dat geval vindt er een wisseling in de rangorde plaats en heeft het jongere recht voorrang op het oudere pandrecht.

Uitzondering: jongere pandhouder te goeder trouw beschermd

De schuldeiser beroept zich op deze beschermingsregeling. Hij heeft immers een pandrecht verkregen op caravans die al verpand waren en hij heeft deze caravans meegenomen. De rechter wijst dit beroep echter van de hand. Een jongere pandhouder wordt namelijk alleen beschermd als hij niet bekend was met het oudere pandrecht en dit ook niet behoorde te zijn.

Schuldeiser bekend met ouder pandrecht: geen voorrang

Feit is dat de schuldeiser wel op de hoogte was van het oudere pandrecht, althans had kunnen zijn. Zo heeft hij voorafgaand aan de lening aan Vacanza een financieel onderzoek laten instellen. Ook is in de jaarrekening 2011 van Vacanza melding gemaakt van de verpanding Verpanding is het vestigen van een pandrecht op een goed.
» Meer over verpanding verpanding van de handelsvoorraad aan de Bank. De schuldeiser moet met deze stukken bekend zijn geweest omdat zij (indirect) bestuurder was van Vacanza. De rechter oordeelt dan ook dat de Bank gerechtigd is tot de in escrow gehouden opbrengst.