Internationaal insolventierecht: Nederlandse rechter bevoegd?

Een curator Een door de rechtbank aangewezen persoon die is belast met het beheer en de beschikking over het vermogen van een gefailleerde.
» Meer over curator curator wil in een insolventieprocedure een vordering instellen tegen een Indiase onderneming. Maar is de Nederlandse rechter bevoegd om kennis te nemen van dit geschil? En hoe zit het als het geschil niet het faillissement zelf maar een (afgeleid) paulianeus handelen betreft? Wie is er dan bevoegd? Deze vragen kwamen aan de orde in een recente zaak over internationaal insolventierecht. Advocaat insolventierecht Hidde Reitsma bespreekt het vonnis.

Internationaal insolventierecht bij pauliana

De curator in het faillissement van BV X ontdekte dat er kort voor het faillissement een schimmige transactie had voorgedaan tussen een BV X, een zuster BV en de moedermaatschappij. Uitkomst was dat er -zonder redelijke tegenprestatie- middelen uit BV X waren onttrokken ten voordele van de moedermaatschappij. Een mooi voorbeeld van faillissementspauliana. Op grond hiervan deed de curator een beroep op artikel 42 Faillissementswet: hij riep de vernietiging in van deze transactie tussen de failliete BV X en de moedermaatschappij.

Beroep op onbevoegdheid rechter

In de procedure die de curator vervolgens instelde bij een Nederlandse rechtbank stelde de gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde -de moedermaatschappij- dat de Nederlandse rechter onbevoegd was kennis te nemen van het geschil. Gedaagde was namelijk een vennootschap naar Indiaas recht, niet van Nederlands recht.

Insolventieverordening: Europese regeling bevoegdheid

De rechtbank overwoog dat nu de vordering een internationaal karakter draagt eerst de vraag dient te worden beantwoord of de Nederlandse rechter bevoegd is daarvan kennis te nemen. Bij gebreke aan een specifieke internationale regeling tussen Nederland en India, moet dit te worden onderzocht aan de hand van Nederlands internationaal privaatrecht. Hieronder valt de Insolventieverordening, een Europese verordening betreffende insolventieprocedures.

Rechter lidstaat bevoegd waar belangen failliet zijn gevestigd

In de verordening is het uitgangspunt dat in faillissementszaken de rechter van de lidstaat waar de belangen van de failliet hoofdzakelijk zijn gevestigd, bevoegd is. Echter, het gaat hier niet om een zuiver faillissementsgeschil maar om een afgeleid geschil, namelijk een vordering van de curator uit paulianeus handelen jegens de moedermaatschappij (en niet de failliet zelf, een Nederlandse BV).

Rechter faillissementsgeschil ook bevoegd bij pauliana

De rechtbank wendt zich tot de jurisprudentie van het Europese Hof van Justitie. In een eerdere procedure heeft het Europese Hof uitgemaakt dat de rechter die bevoegd is om kennis te nemen van insolventiegeschillen, ook bevoegd is om kennis te nemen van procedures die uit insolventieprocedures voortvloeien, zoals de pauliana.

Bevoegdheid ook bij gedaagden buiten EU

Bovendien is in hetzelfde arrest bepaald dat deze bevoegdheid zich uitstrekt tot gedaagde partijen die buiten de Europese Unie woonachtig danwel gevestigd zijn. De rechtbank acht zich in deze kwestie dan ook bevoegd om kennis te nemen van de vordering van de curator tegen de Indiase vennootschap uit hoofde van paulianeus handelen. De zaak wordt verwezen naar een nieuwe rolzitting voor inhoudelijke behandeling van de vordering.