Eigen faillissement aanvragen om werknemer kosteloos te ontslaan: misbruik van faillissementsrecht?

Werknemers genieten onder normale omstandigheden ontslagbescherming. Zij kunnen niet zomaar worden ontslagen. En als het ontslag niet aan de werknemer zelf te wijten is, hebben zij recht op een transitievergoeding De ontslagvergoeding waar werknemers met een dienstverband van minimaal 2 jaar recht op hebben bij onvrijwillig ontslag.
» Meer over transitievergoeding transitievergoeding. Deze bescherming is nagenoeg afwezig in geval van het faillissement van de werkgever. Dit kan misbruik van faillissementsrecht in de hand werken. Advocaat insolventierecht Marco Guit licht toe.

Opzegging arbeidscontract curator

Na een faillissement kan -en doorgaans zal- de curator Een door de rechtbank aangewezen persoon die is belast met het beheer en de beschikking over het vermogen van een gefailleerde.
» Meer over curator curator besluiten om de arbeidsovereenkomsten op te zeggen (met een korte opzegtermijn). Voor dit ontslag is geen ontslagvergoeding De vergoeding die een werknemer krijgt van de werkgever bij ontbinding van de arbeidsovereenkomst.
» Meer over ontslagvergoeding ontslagvergoeding van het UWV vereist en bestaat er geen recht op een transitievergoeding. Van een kale kip kun je niet plukken, is de gedachte en werknemers staan dus vaak met lege handen. 

Misbruik van faillissementsrecht

Onder normale omstandigheden is het ontslaan van (overtollig) personeel niet eenvoudig en zelfs vaak een dure aangelegenheid voor de werkgever. Het is dus niet zo verwonderlijk dat er werkgevers zijn die via een eigen faillissement proberen onder de strenge ontslagregels uit te komen. Dit wordt -terecht- als misbruik van faillissementsrecht aangemerkt. 

Indicatoren misbruik van faillissementsrecht

Misbruik wordt doorgaans aangenomen als de failliet de betalingsonmacht zelf heeft georkestreerd. Ook is er misbruik als de volgende -in rechtspraak ontwikkelde- indicatoren zich voordoen:

1.  de onderneming vraagt haar eigen faillissement aan;
2. de financiële noodzaak – indien aanwezig – vloeit (onder meer) voort uit een overschot aan personeel;
3. de aanvraag van het faillissement vindt plaats kort nadat ontslagvergunningen of collectief ontslag zijn geweigerd of kort na het intrekken van ontbindingsverzoeken;
4. op het moment van de faillietverklaring ligt reeds een uitgebreid plan voor doorstart Proces waarbij de activa van een failliete onderneming van de curator worden gekocht met als doel de activiteiten van de failliet voort te zetten.
   » Meer over doorstart doorstart klaar;
5. de bedrijfsactiviteiten van de onderneming worden voortgezet in een andere rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
   » Meer over rechtspersoon rechtspersoon of personenvennootschap door de bestuurders of verwante rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
   » Meer over rechtspersoon rechtspersonen of er zijn op andere wijze nauwe banden tussen de verkrijger en de vervreemder;
6. de verkrijger wil de onderneming alleen in afgeslankte vorm overnemen.

Bestuurder aansprakelijk?

In een recente uitspraak van het hof had de advocaat van een werknemer een bestuurder van de werkgever aansprakelijk gesteld wegens misbruik van faillissementsrecht. In deze zaak had de werkgever een ontslagvergunning aangevraagd voor de werknemer maar deze werd geweigerd. Hierna heeft de werkgever met de werknemer onderhandeld over overname van het bedrijf. Deze onderhandelingen liepen stuk.

Aanvraag eigen faillissement

Vervolgens heeft de werkgever zijn eigen faillissement aangevraagd. Saillant detail is dat de belangrijkste klanten en een groot deel van de inventaris van werkgever voorafgaand aan het faillissement zijn overgeheveld naar een nieuwe vennootschap (welke ook door bestuurder werd bestuurd).

Omzeilen ontslagbescherming

Volgens de advocaat van werknemer is er sprak van misbruik omdat het faillissement van werkgever enkel is aangevraagd om de werknemer te lozen en de onderneming van werkgever op de oude voet te kunnen voortzetten in de nieuwe vennootschap. De werkgever wil niets anders dan de omslagregels omzeilen. Het hof gaat mee in deze stelling.

Advocaat faillissementsrecht

Het hof is het bovengenoemde rijtje afgegaan en heeft geconcludeerd dat alle indicatoren -min of meer- aanwezig zijn. Met name het feit dat de onderneming van werkgever reeds de facto in een andere vennootschap maar dan zonder de werknemer wordt voortgezet geeft de doorslag. Het was enkel om het “lozen” te doen. De bestuurder kan van dit handelen een persoonlijk ernstig verwijt worden gemaakt. Zij heeft daarmee onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig jegens werknemer gehandeld en is aansprakelijk voor de daardoor door hem geleden schade.