Onenigheid bij de afwikkeling van een erfenis? Laat een vereffenaar benoemen!

Als het de erfgenamen of de executeur niet lukt een nalatenschap af te wikkelen, kan een advocaat de rechtbank verzoeken een onafhankelijke vereffenaar te benoemen. Advocaat Hidde Reitsma, die vaak optreedt als vereffenaar van nalatenschappen, legt uit. [Geüpdatet december 2017]

Wat is de vereffening van een nalatenschap?

De afwikkeling van een nalatenschap is een taak van de erfgenamen. Zij zijn het achter vaak niet eens over de afwikkeling, en ook een executeur slaagt er in de praktijk lang niet altijd in een erfenis soepel af te wikkelen.  Een advocaat kan de rechtbank verzoeken een onafhankelijke vereffenaar te benoemen.

De wet bepaalt dat een nalatenschap moet worden vereffend wanneer:

1. één of meerdere erfgenamen de nalatenschap slechts beneficiair (onder voorrecht van boedelbeschrijving) hebben aanvaard, alsmede
2. wanneer de rechtbank een vereffenaar heeft benoemd.

Bij beneficiaire aanvaarding is derhalve altijd sprake van vereffening Liquidatie van een ontbonden rechtspersoon of op de afwikkeling van een nalatenschap
» Meer over vereffening vereffening. Omdat een minderjarige erfgenaam uitsluitend beneficiair kan aanvaarden, komt dit nogal eens voor. De wettelijke vertegenwoordiger van de minderjarige erfgenaam kan de kantonrechter echter verzoeken om ontheffing van deze verplichte vereffening, als het saldo van de nalatenschap positief is.

Wat doet de vereffenaar?

De vereffening van de nalatenschap is erop gericht de goed Goederen zijn alle zaken en alle vermogensrechten.
» Meer over goed goederen van de nalatenschap te verkopen voor zover dit voor de voldoening van de schulden nodig is. De vereffenaar moet in dit kader onder meer:

• een onderhandse of notariële boedelbeschrijving opmaken,
• de schuldeisers van de nalatenschap oproepen om binnen een door de rechter te bepalen termijn zijn vorderingen in te dienen, en
• binnen zes maanden na die datum een rekening en verantwoording, alsmede een uitdelingslijst bij de boedelnotaris of de rechtbank deponeren.

Lichte vereffening en zware vereffening

Erfgenamen die beneficiair aanvaardden (en die daarom van rechtswege vereffenaar zijn) zijn echter vrijgesteld van de verplichting tot het oproepen van de schuldeisers en opstellen van een rekening en verantwoording en een uitdelingslijst. Die verplichting rust in beginsel alleen op een door de rechter benoemde vereffenaar. Als de beneficiair aanvaard hebbende erfgenamen vereffenaar zijn, kan de kantonrechter wel bepalen dat deze verplichtingen ook op hen rusten. Bovendien kan de kantonrechter beneficiaire aanvaarders vrijstellen van een verplichting tot het opmaken van een boedelbeschrijving. Er wordt dan ook wel gesproken van een “lichte vereffening” in geval van beneficiaire aanvaarding, en van “zware vereffening” in geval van benoeming van een vereffenaar door de rechtbank.

Vereffenaar indien frictie tussen erfgenamen

Het komt helaas nog weleens voor dat erfgenamen het niet goed met elkaar kunnen vinden. Het lukt de erfgenamen dan niet in onderling overleg de nalatenschap af te wikkelen. Bovendien komt het in dergelijke situaties vaker voor dat één of meerdere erfgenamen beneficiair aanvaarden (bijvoorbeeld in geval als er lange tijd geen sprake is geweest van contact), of dat één van de erfgenamen zich niet uitspreekt over zijn wijze van aanvaarding of verwerping. In een dergelijke situatie kan het zin hebben een vereffenaar te laten benoemen.

De taak van de door de rechter benoemde vereffenaar

De vereffenaar heeft verregaande bevoegdheden, ook in geval van erfgenamen die niet bereid zijn mee te werken. Weliswaar dient de vereffenaar met de erfgenaam in overleg te treden over de goederen die voor de betaling van de schulden van de nalatenschap ten gelden moeten worden gemaakt, alsmede over de wijze waarop dat moet gebeuren, maar de vereffenaar kan de goederen van de nalatenschap na dit overleg wel zelf verkopen. De bal wordt hierbij bij de erfgenamen gelegd: als de erfgenamen het niet eens zijn met de voorgenomen handelwijze van de vereffenaar, dienen zij de gelegenheid te krijgen om de beslissing van de kantonrechter in te roepen. Doen zij dat niet, dan staat het de vereffenaar vrij te handelen.

Een onafhankelijke afwikkeling van de erfenis

De vereffening leidt er zo toe dat de nalatenschap door een onafhankelijke vereffenaar op een professionele wijze wordt vereffend. Vaak is een vereffenaar een advocaat die ervaring heeft met het afwikkelen van faillissementen of het vereffenen van de boedels van bedrijven. De vereffenaar moet in staat zijn de belangen van alle betrokken te behartigen, maar ook om daarbij knopen door te hakken en het proces van de vereffening niet te lang te laten duren. Daarom is vereffening van een nalatenschap door een onafhankelijke vereffenaar in veel gevallen de manier bij uitstek om een impasse Een situatie waarbij partijen in een conflictsituatie vast zitten omdat geen van hen wil of kan bewegen.
» Meer over impasse impasse bij de afwikkeling van een nalatenschap te voorkomen.

Executeur laten vervangen door vereffenaar

Ook als een executeur er niet in slaagt zijn taak te volbrengen –een executeur is door de overledene benoemd, heeft vaak nauwe banden met de erfgenaam of is zelf erfgenaam, en is niet altijd toegerust op zijn taak – kan het nuttig zijn de executeur te laten vervangen voor een professionele vereffenaar.

Advocaat voor indienen benoeming vereffenaar

Een verzoek tot benoeming van een vereffenaar dient te worden gedaan door een erfgenaam of een schuldeiser. Dat verzoek dient te worden ingediend door een advocaat. In dit verzoek kan worden aangegeven waarom om benoeming van een vereffenaar wordt gevraagd, en welke specifieke zaken bij de keuze van een door de rechtbank te benoemen vereffenaar van belang zijn. De advocaten van AMS kunnen een dergelijk verzoek voor u opstellen en indienen.