EenVandaag uitzending over defecte injectienaalden onrechtmatig?

In een uitzending van EenVandaag werd het bedrijf in medische hulpmiddelen Terumo ervan beschuldigd dat zij injectienaalden op de markt bracht die schadelijk voor de volksgezondheid zouden zijn. De beweringen bleken achteraf echter ongefundeerd. Terumo sleepte AVROTROS voor de rechter wegens smaad en eiste een schadevergoeding. Advocaat mediarecht Thomas van Vugt licht de zaak toe.

Rancuneuze beschuldigingen door ex-werknemers

In de betreffende uitzending van EenVandaag uit 2015 beschuldigen twee klokkenluiders hun oud-werkgever Terumo ervan willens en wetens het risico te nemen dat er zich mogelijk lijmresten in de door Terumo geproduceerde injectienaalden bevinden. Deze kunnen bij gebruik van de naalden in het lichaam van een patient worden gespoten. Met alle schadelijke gevolgen van dien. Terumo zou ondanks dit risico geen maatregelen hebben genomen.

Ophef over schadelijke injectienaalden

Er ontstaat behoorlijk wat ophef naar aanleiding van deze uitzending. De Inspectie van de Gezondheidszorg (IGZ) adviseerde ziekenhuizen, artsen en apotheken de naalden van Terumo uit voorzorg niet meer te gebruiken. Een regionaal vaccinatieprogramma werd opgeschort en er kwam een meldlijn voor bezorgde ouders. Echter, uit een vervolgens door de IGZ uitgevoerd onderzoek bleek dat er niets mis was met de naalden. Er waren geen lijmresten gevonden en het risico voor de volksgezondheid was verwaarloosbaar. De IGZ publiceerde dit onderzoek en bracht een persbericht uit. Echter, toen was de schade voor Terumo al aangericht. Terumo ging bij AVROTROS verhaal halen.

Grondrecht: bescherming door persvrijheid

In de procedure maakt AVROTROS aanspraak op bescherming door de persvrijheid. Met de actualiteitenrubriek EenVandaag stelt zij maatschappelijke misstanden aan de kaak. Op die manier draagt zij aan het openbare debat bij en vervult zij haar functie als publieke waakhond. Dat betekent onder meer dat haar (onder voorwaarden) ruimte toekomt bij de wijze waarop zij informatie vergaart, verwerkt en openbaar maakt. Belangrijk gevolg van de persvrijheid is dat een omroep niet zonder meer aansprakelijk is, als een door haar uitgezonden programma onwaarheden bevat en aan anderen schade toebrengt.

Bescherming reputatie en vrijwaring van lichtvaardige beschuldigingen

Tegenover het persrecht van AVROTROS staat echter het recht van Terumo op bescherming van haar reputatie en op bescherming tegen ongefundeerde beschuldigingen. Volgens de rechter weegt dit recht in deze zaak zwaarder. AVROTROS heeft in de uitzending de indruk gewekt bij de kijker dat 20 tot 30% van de 600 miljoen naalden van Terumo ondeugdelijk is. Deze bewering wordt echter niet door het onderzoek van IGZ gesteund.

Onrechtmatige uitzending leidt tot schadeplicht omroep

De rechter neemt het de omroep onder meer kwalijk dat zij heeft nagelaten zelf een onderzoek naar de naalden in te stellen, dan wel de IGZ eerder in kennis te stellen zodat de IGZ dit onderzoek (nog voor de uitzending) had kunnen uitvoeren. In dat geval was AVROTROS eerder gebleken dat de beweringen van de klokkenluiders onjuist waren en had zij de schade, die Terumo heeft geleden, kunnen voorkomen. Zij wordt dan ook veroordeeld de schade die Terumo heeft geleden te vergoeden. Hoe groot deze schade is zal in een schadestaatprocedure Een gerechtelijke procedure die na de hoofdprocedure volgt waarin enkel de omvang van de schade wordt vastgesteld.
» Meer over schadestaatprocedure schadestaatprocedure nader worden vastgesteld.