YouTube: verwijdering controversieel filmpje van huisarts over Covid-19 terecht?

Tijdens de coronacrisis spelen de wetenschappers van de WHO en het RIVM een hoofdrol. Op basis van hun adviezen wordt het landelijk beleid (grotendeels) bepaald. Maar er is ook steeds vaker kritiek te horen. Het debat over deze jonge pandemie is goed, want dit kan tot andere inzichten leiden. Maar waar ligt de grens tussen gezond debatteren en ronduit desinformeren? Dit was de hamvraag in een recent kortgeding tussen een huisarts en YouTube. Advocaat mediarecht Thomas van Vugt gaat op de zaak in.

Toepassing hydroxychloroquine

De Youtube-video waar het allemaal om draaide in het kortgeding, was een interview met huisarts X. In het interview geeft de huisarts aan dat hij het antimalaria-middel hydroxychloroquine succesvol heeft toegepast op 10 patiënten. Op YouTube werd het interview dan ook als volgt aangekondigd: ‘Het corona geneesmiddel is wetenschappelijk getest en kost € 15! / [interviewer Y] interviewt [huisarts X]’.

Fake-news-beleid YouTube

YouTube heeft de video verwijderd op grond van het zelf opgestelde ‘Beleid tegen misleidende medische informatie over COVID-19’. Dit Covid-beleid houdt in dat YouTube content over Covid-19 verbiedt als die kan leiden tot een aanzienlijk risico op ernstige schade. Ook misleidende medische informatie die in strijd is met de medische Covid-19-informatie (over bv. behandeling en preventie) van de WHO of lokale gezondheidsinstanties (zoals in casu het RIVM) kan leiden tot verwijdering. Maar de huisarts vindt dat YouTube haar vrijheid van meningsuiting schendt en censuur pleegt.

Schending vrijheid meningsuiting

Youtube stelt dat tegenover de vrijheid van meningsuiting van anderen haar recht staat om beleidsmatige keuzes te maken en bepaalde uitingen wel en andere uitingen niet door te geven. Het staat haar dan ook vrij om waar het om Covid-19 gaat, uitsluitend content toe te laten dat in lijn is met de visie van de WHO en het RIVM, aldus YouTube.

Andersluidende content in belang van publiek debat

De voorzieningenrechter is van oordeel dat deze strikte toepassing door YouTube van haar beleid te beperkt is en niet is toegestaan. Het is immers in het belang van het publieke debat om ook andersluidende, kritische content weer te geven. Anders zouden YouTube-gebruikers slechts kennis kunnen nemen van de mening van de groep experts die de WHO en het RIVM adviseren. Dat is volgens de rechter niet wenselijk, temeer daar de wijze van bestrijding en behandeling van Covid-19 wereldwijd nog volop in onderzoek is en nog allerminst vaststaat.

Grens bij desinformatie

YouTube erkent dit belang, maar stelt dat zij de grens trekt bij het verspreiden van onjuiste, schadelijke en gevaarlijke informatie. De vraag is in deze of de uitlatingen van de huisarts kunnen worden aangemerkt als desinformatie. De huisarts stelt dat zijn video valt onder content ten behoeve van het debat. YouTube wijst erop dat in de video niet alleen ten onrechte is gesteld dat er een werkend en bewezen medicijn is tegen Covid-19, maar dat ook is besproken hoe – buiten de reguliere paden om – aan het middel kan worden gekomen. Dat gaat verder dan slechts een andersluidende mening, aldus YouTube.

Verwijdering video terecht

De voorzieningenrechter is het met YouTube eens. Een arts die zonder sluitend bewijs In het Nederlandse procesrecht geldt als hoofdregel dat de rechter alleen die feiten of rechten aan zijn beslissing ten grondslag mag leggen, die in de rechtszaak aan hem ter kennis zijn gekomen of zijn gesteld en die zijn komen vast te staan.
» Meer over bewijs bewijs en wetenschappelijk onderbouwde tests claimt dat hydroxychloroquine werkt, licht het publiek onjuist voor. Van een geoorloofde bijdrage aan het debat, zoals de huisarts stelt, is geen sprake. Daarvoor ontbreekt de nodige nuancering in zijn betoog. Juist als arts had hij zich moeten realiseren dat het op deze wijze adviseren van het gebruik van hydroxychloroquine mogelijk schadelijk en gevaarlijk is. YouTube heeft niet onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig jegens de huisarts gehandeld door het filmpje te verwijderen.