Bevoegdheden onderzoekers in enqueteprocedure

Wat kan men verwachten na een zitting bij de ondernemingskamer Een afdeling van het Gerechtshof te Amsterdam dat bevoegd is kennis te nemen van diverse ondernemingsrechtelijke en sociaal- of financieel-economisch georiënteerde zaken.
» Meer over ondernemingskamer Ondernemingskamer als een onderzoeker aangesteld blijkt te zijn? Is deze onderzoeker dan ook gebonden aan bepaalde regels? Op het eerste gezicht lijkt dit niet het geval te zijn. De onderzoeker binnen een vennootschap wordt een grote vrijheid toegedicht, zo blijkt ook uit een recente beschikking van de Ondernemingskamer. Advocaat ondernemingsrecht Marco Guit legt uit.

Aangestelde onderzoeker heeft veel vrijheid

Als de Ondernemingskamer redenen ziet om aan het beleid van de desbetreffende onderneming te twijfelen kan de Ondernemingskamer een onderzoeker aanstellen. De wet, artikel 2:345 BW, spreekt over het ‘benoemen’ van een onderzoeker. Ondanks dat de Ondernemingskamer de onderzoeker specifieke opdrachten meegeeft, komt de onderzoeker veel vrijheid toe alle feiten te onderzoeken. Vooral in het begin van het onderzoek.

Reikwijdte onderzoek is opgerekt

Bovenstaand was onderwerp van geschil bij de Ondernemingskamer. De te onderzoeken vennootschap was immers van mening dat de onderzoeker haar boekje te buiten ging door de reikwijdte van het onderzoek op te rekken. Per brief verzocht de vennootschap nogmaals de Ondernemingskamer aanwijzingen te geven omtrent de reikwijdte van het onderzoek, maar ook hoe de onderzoeker om diende te gaan met geluidsopnames. Er was namelijk discussie ontstaan over de juistheid van de verslagen aan de hand van de geluidsopnames. Kennelijk was het doel van deze brief nieuwe grenzen aan het onderzoek te stellen.

Elke onderzoeker stuit op vragen en onduidelijkheden

De Ondernemingskamer geeft echter aan dat de onderzoeker een grote beleidsvrijheid toekomt. De relevantie van de vragen en onduidelijkheden waarop elke onderzoeker stuit zal pas na (enig) onderzoek kunnen worden bepaald. De onderzoeker staat het dus vrij om feiten en omstandigheden te betrekken die redelijkerwijs van belang kunnen blijken in het onderzoek. Op voorhand kan dan ook niet worden gezegd dat een en ander irrelevant blijkt te zijn.

Geïnterviewde kan geluidsopname opvragen

Ten aanzien van de geluidsopnames stelt de Ondernemingskamer dat het aan de onderzoeker wordt overgelaten op welke wijze hij de inhoud van de gesprekken met betrokkenen vastlegt. Dit laatste is in lijn met het recente arrest Greenchoice. Indien blijkt dat een van de geïnterviewde het niet eens is met het gespreksverslag, ligt het in dit geval in de rede dat de geïnterviewde de desbetreffende geluidsopname opvraagt bij de onderzoeker.

Processuele zorgvuldigheid moet in acht worden genomen

Deze beschikking Uitspraak in een verzoekschriftprocedure
» Meer over beschikking beschikking toont eens te meer aan dat een dergelijk onderzoek ingrijpt in de vennootschappelijke orde. De vennootschap wordt onderzocht en de onderste steen wordt door de onderzoeker naar boven gehaald, zonder dat de onderzoeker weet wat relevant is en wat niet. Bestuurders en managers worden geïnterviewd en de administratie wordt doorgespit. De waarborgen die de onderzoeker in acht moet houden zijn summier. De onderzoeker moet de processuele zorgvuldigheid in acht nemen. De onderzoeker komt hierdoor enorm veel vrijheid toe. Alhoewel men zou denken dat de vrijheid mogelijk wordt ingeperkt door de verschillende richtlijnen uit 2011, wordt ook expliciet aangegeven dat ook deze richtlijnen slechts kunnen worden aangemerkt als voorschriften.

Onderzoeker kan aansprakelijk worden gesteld

Wat als een onderzoeker toch zijn boekje te buiten gaat? Dan zou de onderzoeker mogelijk aansprakelijk kunnen worden gesteld op van onrechtmatige daad Onrechtmatig handelen leidt tot aansprakelijkheid. In sommige gevallen geeft de wet aan dat een derde aansprakelijk is voor door een ander veroorzaakte schade.
» Meer over onrechtmatige daad onrechtmatige daad (art. 6:162 BW). Dan zal wel moeten worden aangetoond dat de onderzoeker de processuele zorgvuldigheid die hij tijdens het onderzoek in acht moet nemen heeft geschonden. Door de enorme bevoegdheid die een onderzoeker toekomt, zal dit lastig aan te tonen zijn. Het zal een ieder daarom niet verbazen als de vrijheden van de onderzoeker langzamerhand zullen worden begrensd.