ING bank zegt relatie met bitcoinmakelaar op vanwege vermoeden van witwassen

In een recente zaak bij de voorzieningenrechter in Amsterdam stond de vraag centraal of ING de bankrelatie met een bitcoinmakelaar kon opzeggen vanwege haar vermoedens dat de bankrekening van ING werd gebruikt voor witwassen. In deze blog gaat advocaat ondernemingsrecht Onno Hennis nader op de casus in.

Markt van cryptovaluta (nog) ongereguleerd

Door de decentrale opslag van data middels de blockchain en de anonimiteit van de techniek zijn cryptovaluta naast beleggingsobjecten uitgegroeid tot feitelijke betaalmiddelen. De markt van cryptovaluta is (nog) ongereguleerd. Het is geen geheim dat mede om deze reden criminelen graag gebruik maken van cryptovaluta. Teneinde cryptovaluta te kunnen verwerven zullen criminelen evenwel hun illegaal verkregen (contante) geld wel moeten omwisselen. Daar worden soms bitcoinmakelaars voor gebruikt.

Aankoop en verkoop van cryptovaluta

In de onderhavige zaak bestaat de kernactiviteit van de bitcoinmakelaar uit de aankoop en verkoop van cryptovaluta. De bitcoinmakelaar maakt voor zijn activiteiten gebruik van een zakelijke rekening bij de ING. Na enkele maanden merkt ING dat de bitcoinmakelaar met contant geld bitcoins voor derden aankoopt. Daarop bericht ING dat zij deze werkwijze afkeurt en verplicht de bitcoinmakelaar om de transacties alleen nog giraal te laten plaatsvinden.

Contante betalingen omgezet in giraal geld

Om aan het verzoek van ING te voldoen schakelt de bitcoinmakelaar daarom een waardetransportbedrijf in die contante gelden aannam en op de zakelijke rekening van de bitcoinmakelaar bij ING stort. In wezen werden de contante betalingen daarna dus op indirecte wijze in giraal geld omgezet.

Bitcoinmakelaar moet herkomst van geld nagaan

ING komt er op een goed moment achter dat er binnen minder dan 1 jaar een bedrag van 3,5 miljoen euro via deze weg in bitcoins was omgezet. ING vraagt daarop aan de bitcoinmakelaar om uitleg te geven hoe hij de herkomst van het geld is nagegaan. De bitcoinmakelaar stelt dat bij hem alle processen zodanig zijn ingericht dat misbruik zo goed mogelijk wordt voorkomen. Zo heeft hij zijn klanten ge-audit, heeft hij advies van een advocatenkantoor ingewonnen (en opgevolgd) en zijn er waarborgen opgenomen in de contractdocumentatie met de klanten.

Bitcoinmakelaar mag contant geld niet omzetten in bitcoins

Voor ING is de door de bitcoinmakelaar verschafte informatie te mager. ING verbiedt de bitcoinmakelaar nog langer om – ook indirect – contante gelden om te zetten in bitcoins. Nadien blijkt dat de bitcoinmakelaar toch met de contante stortingen doorgaat. Uiteindelijk gaat ING dan over tot beëindiging van de relatie. ING hanteert daarbij een opzegtermijn van 3 maanden, zodat de bitcoinmakelaar nog voldoende tijd heeft om naar een andere bank over te stappen.

Kort geding bitcoinmakelaar versus ING bank

De bitcoinmakelaar start daarop een kort geding tegen ING. Hij vordert kort gezegd continuering van de bankrelatie. Daartoe stelt de bitcoinmakelaar dat de opzegging van ING ongeldig is. De bitcoinmakelaar heeft ING immers volledige inzage gegeven in haar compliance processen, conform wetgeving gehandeld en bovendien valt de bitcoinhandel niet onder enig toezicht. Weliswaar kennen zijn klanten een hoger risicoprofiel (met betrekking tot witwassen), maar dat betekent niet dat categoraal dit soort klanten moet worden geweigerd, aldus de bitcoinmakelaar. Tot slot stelt  hij dat zijn belangen bij continuering zwaarder wegen dan de belangen van ING bij beëindiging van de relatie.

Rechter: onvoldoende zekerheid herkomst gelden

De rechter meent echter dat de opzegging van de relatie naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid Een bron van ongeschreven objectief recht waaraan mensen zich moeten gedragen jegens elkaar.
» Meer over redelijkheid en billijkheid redelijkheid en billijkheid wel aanvaardbaar was. Op basis van de algemene bankvoorwaarden kan ING namelijk – indien haar reputatie of de betrouwbaarheid van het financiële stelsel op het spel staat – de relatie met haar klanten met directe ingang eindigen. De rechter komt tot de conclusie dat de bitcoinmakelaar onvoldoende zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid heeft verschaft over de herkomst van de gelden. Mede omdat ING een ruime opzegtermijn van 3 maanden heeft gehanteerd en de bitcoinmakelaar inmiddels bij Bunq bankiert houdt de opzegging stand.

Advocaat voor hulp bij bitcoincontracten

Een contract Een akte (schriftelijke vastlegging) van een overeenkomst.
» Meer over contract contract aangaande bitcoins en andere cryptovaluta is in principe een gewone civiele overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst. De (civiele) juridische aspecten van cryptovaluta en overeenkomsten op dat gebied zijn grotendeels nog niet uitgekristalliseerd; dit is volop in ontwikkeling. Heeft u een juridische vraag over dergelijke contracten, dan kan AMS Advocaten u van dienst zijn.