Kamerbrief minister Dekker inzake misbruik turboliquidatie

Eerder dit jaar bespraken advocaten Sander Schouten en Hidde Reitsma in twee blogs uitspraken waarin een schuldeiser een bestuurder aansprakelijk hield voor de gevolgen van turboliquidatie. Dat het misbruik van de regeling voor turboliquidatie een hot item is, blijkt uit de recente Kamerbrief over voorgenomen wetswijziging Turboliquidatie van rechtspersonen van de Minister voor Rechtsbescherming Sander Dekker. Advocaat ondernemingsrecht Sjoerd Yntema bespreekt de kamerbrief en de daarin voorgestelde maatregelen tegen misbruik.

Ontbinding rechtspersonen

Een rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
» Meer over rechtspersoon rechtspersoon wordt ontbonden door middel van een ontbindingsbesluit, dat wordt genomen door de algemene vergadering Het orgaan binnen verenigingen en vennootschappen met in aandelen verdeeld kapitaal met alle bevoegdheid die niet aan het bestuur of aan anderen is toegekend.
» Meer over algemene vergadering algemene vergadering van aandeelhouders of het bestuur (in het geval van een stichting Een stichting is een door een rechtshandeling in het leven geroepen rechtspersoon zonder leden of aandeelhouders.
» Meer over stichting stichting). In het geval er nog baten bij de rechtspersoon aanwezig zijn, worden de lopende verplichtingen door een aan te stellen vereffenaar afgehandeld. De vereffenaar is ingeschreven bij de Kamer van Koophandel Een publieke instelling gericht op advisering en ondersteuning van ondernemers en beheerder van het Handelsregister.
» Meer over kamer van Koophandel Kamer van Koophandel en legt rekening en verantwoording van de vereffening Liquidatie van een ontbonden rechtspersoon of op de afwikkeling van een nalatenschap
» Meer over vereffening vereffening af. In het geval er bij vereffening meer schulden dan baten zijn, is de vereffenaar verplicht een faillissement aan te vragen.

Turboliquidatie

Artikel 2:19 lid 4 BW maakt het sinds 1994 mogelijk om, indien baten op het tijdstip van de ontbinding ontbreken, te kiezen voor een snelle en goedkope ontbinding: de zogenaamde turboliquidatie. Bij de turboliquidatie is geen sprake van een vereffenaar, geen vereffeningstermijn en wordt er geen rekening en verantwoording afgelegd. Het bestuur van de rechtspersoon doet simpelweg opgave bij de Kamer van Koophandel van het feit dat de rechtspersoon is opgehouden te bestaan en verzoekt uitschrijving uit het handelsregister Een register waarin ondernemingen vermeld staan met hun gegevens.
» Meer over handelsregister handelsregister. Van de turboliquidatie wordt in de praktijk veel gebruik gemaakt: van de iets minder dan 37.000 in 2018 geregistreerde ontbindingsbesluiten, betrof het in bijna 33.000 gevallen een turboliquidatie.

Het belang van turboliquidatie

De redenen voor invoering van de turboliquidatie in de jaren 90, waren het tegengaan van misbruik van lege rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
» Meer over rechtspersoon rechtspersonen en de mogelijkheid om het handelsregister te kunnen schonen van inactieve rechtspersonen. De turboliquidatie is dan ook tegelijk ingevoerd met de ambtshalve ontbinding door de Kamer van Koophandel, ex 2:19a BW. De angst bestond dat lege rechtspersonen zouden worden opgekocht om als dekmantel te fungeren voor malafide activiteiten.

Risico op misbruik

Toch is juist de turboliquidatie vatbaar gebleken voor misbruik. Zowel in de kamer (VVD en SP) als in de media is aandacht gevraagd voor de gevaren van turboliquidatie. Het gaat met name om de situatie waarin na turboliquidatie een boedel met schulden wordt achtergelaten. In dergelijke situaties is het voor schuldeisers lastig om te achterhalen of er nog baten waren en of alsnog verhaal mogelijk is. Dit komt doordat er bij turboliquidatie geen vereffenaar is en er dus geen rekening en verantwoording wordt afgelegd. Schuldeisers hebben vaak geen of te weinig informatie. Onder de huidige regeling is het voor schuldeisers onder omstandigheden wel mogelijk de bestuurders van de rechtspersoon aansprakelijk te stellen, indien zij met de turboliquidatie onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig hebben gehandeld jegens schuldeisers. Daarbij kunnen schuldeisers op grond van artikel 2:23c lid 1 BW de rechter verzoeken om heropening van de ontbinding.

Voorgestelde maatregelen

Minister Dekker stelt in de kamerbrief een aantal specifieke maatregelen voor om misbruik tegen te gaan. Zo zal het bestuur zorg moeten dragen voor algemene bekendmaking van de voorgenomen ontbinding zonder vereffening. In dit kader moet het bestuur een slotbalans, een bestuursverklaring en jaarrekening publiceren. Door schuldeisers toegang te geven tot deze actuele informatie, wil de minister waarborgen dat schuldeisers kennis kunnen nemen van een turboliquidatie. Vervolgens kunnen zij een afweging maken om op voet van artikel 2:23c BW de rechtbank om heropening van de turboliquidatie te verzoeken.

De kamerbrief schetst slechts de eerste ruwe contouren van de aanstaande wetswijziging. De minister geeft aan in de loop van 2020 met een voorontwerp voor wetswijziging te komen en dit ter consultatie aan te bieden. Wij zullen u van deze en andere ontwikkelingen op de hoogte houden.

Advocaat bij ontbinding of bestuurdersaansprakelijkheid

AMS advocaten heeft ruime ervaring op het gebied van het faillissements- en ondernemingsrecht en adviseert en ondersteunt zowel bij de ontbinding van rechtspersonen als bij bestuurdersaansprakelijkheid Een breed, algemeen begrip voor de aansprakelijkheid van de bestuurder van een rechtspersoon jegens ofwel die rechtspersoon of een of meer schuldeisers of andere belanghebbenden bij die rechtspersoon. De wet kent een aantal specifieke bepalingen over bestuurdersaansprakelijkheid.
» Meer over bestuurdersaansprakelijkheid bestuurdersaansprakelijkheid in geval van onrechtmatig handelen jegens schuldeisers.