Ontslag van een bestuurder van een stichting door de rechtbank: wie mag een verzoek indienen?

Een stichting Een stichting is een door een rechtshandeling in het leven geroepen rechtspersoon zonder leden of aandeelhouders.
» Meer over stichting stichting is alleen verplicht om een bestuur als orgaan te hebben. Dit is bijvoorbeeld anders bij de B.V. Deze rechtsvorm moet verplicht een aandeelhoudersvergadering Het orgaan binnen een vennootschap waarin alle aandeelhouders zijn vertegenwoordigd.
» Meer over aandeelhoudersvergadering aandeelhoudersvergadering én een bestuur als orgaan hebben. Er is dus weinig externe controle bij een stichting. De wetgever heeft daarom een vorm van externe controle in het leven geroepen. Een bestuurder kan op verzoek van een belanghebbende door de rechtbank worden ontslagen wanneer deze bijvoorbeeld zijn taak verwaarloost. Maar wie is er een belanghebbende? Dat bespreekt advocaat Thomas van Vugt hieronder aan de hand van een recente uitspraak van het hof Arnhem-Leeuwarden.

Belanghebbende

Belanghebbenden zijn de (rechts)personen die zelf actie kunnen ondernemen tegen de stichting. Dit kunnen zij doen door zich met een verzoek tot ontslag van het bestuur tot de rechter te wenden. Belanghebbenden zijn bijvoorbeeld personen die rechtstreeks betrokken zijn bij de stichting. Een voorbeeld van een belanghebbende is de oud-bestuurder of de uitkeringsgerechtigde van een stichting. De Hoge Raad hanteert de zogeheten twee kringenleer en heeft geoordeeld dat iemand een belanghebbende is wanneer:

1. deze door de uitkomst van de procedure zodanig in een eigen belang kan worden getroffen dat deze mag opkomen om dit belang te beschermen; of
2. op een andere manier zo nauw betrokken is (of is geweest) bij het onderwerp van de procedure dat daarin een belang ligt om in de procedure te verschijnen.

Samenvatting zaak

In deze zaak was het volgende aan de hand. Persoon X is ernstig verstandelijk beperkt. In 1996 hadden de ouders van persoon X en een ander echtpaar een stichting opgericht. Deze stichting heeft tot doel om de zorg te dragen voor gehandicapte personen en in het bijzonder de zorg voor persoon X. De stichting probeert dit doel te bereiken door middel van het exploiteren van een boerderij die in eigendom Het het meest omvattende recht dat men op een zaak kan hebben. Eigendom is het recht om over een zaak (stuk grond, voorwerp, hoeveelheid geld enz.) naar eigen goeddunken te beschikken.
» Meer over eigendom eigendom was van de ouders van persoon X.

De ouders van persoon X zijn tien jaar geleden overleden. Als enig erfgenaam werd benoemd de stichting onder de last dat de stichting zorg zou dragen voor gehandicapte personen en in het bijzonder persoon X. De boerderij met landbouwgrond is in eigendom van de stichting.

Verzoeker is de neef van persoon X. Hij is van mening dat het bestuur van de stichting ontslagen moet worden omdat de boerderij al jaren leeg staat, in erbarmelijke toestand verkeert en persoon X niet meer in de boerderij kan verblijven.

Is de neef aan te merken als belanghebbende?

Voordat de rechter de vraag beantwoordt of er een grond is voor ontslag, moet worden onderzocht of de verzoeker (de neef) een belanghebbende is.

De neef stelde dat hij belanghebbende was omdat hij enig erfgenaam is van persoon X, samen met andere neven en nichten. De neef zou daarom een eigen belang hebben. Daar ging het hof niet in mee. Onder andere omdat nergens uit bleek dat de neef aanspraak kan maken op het vermogen van persoon X. Dit vermogen blijft namelijk bij de stichting als persoon X overlijdt.

Tot slot had de neef ook niet een dusdanig nauwe band met het onderwerp van de procedure (persoon X / de boerderij) dat hij daarom een belanghebbende is. De neef, en de andere neven en nichten, hadden al meer dan 25 jaar geen contact met persoon X. De zorgen van de neef leken te zijn gericht op de boerderij. Volgens het hof waren de zorgen over de toestand van de boerderij onvoldoende om de neef aan te merken als belanghebbende.

Conclusie

Een belanghebbende kan een verzoek tot ontslag van het bestuur van een stichting indienen bij de rechtbank. Iemand kan als belanghebbende worden aangemerkt als deze in een eigen belang wordt getroffen door de uitkomst van een procedure. Bijvoorbeeld het bestuur zelf. Of als iemand een zodanige nauwe band heeft met het onderwerp van de procedure (in dit geval persoon X / de boerderij) dat hij mag opkomen voor dat belang.

Meer weten? Neem dan contact op met onze advocaten. Wij bespreken graag met u of en op welke wijze wij u van dienst kunnen zijn.