Welke aansprakelijkheidsrisico’s loop je als bestuurder van een sportvereniging?

Nederland telt ongeveer 25.000 sportverenigingen. De bestuurders van die sportvereniging zijn verantwoordelijk voor de dagelijkse gang van zaken. Dat gaat doorgaans goed. Maar in sommige situaties lopen dergelijke bestuurders het risico om persoonlijk aansprakelijk gehouden te worden. Dat je het als bestuurder dan wel echt bont moet hebben gemaakt, blijkt uit een uitspraak van de rechtbank Haarlem.

Succesvolle voetbalclub

In 2004 werd in Haarlem de voetbalclub V.V. Young Boys opgericht. De club had slechts één seniorenteam dat begon in de 5e klasse. Door vier maal op rij kampioen te worden speelde de club vanaf 2010 eerste klasse en een jaar daarop hoofdklasse. Op dat moment breidde de club zich ook uit met recreatieteams.

Geen belastingaangiftes, onvolledige boekhouding

Het lijkt erop alsof de aandacht van het bestuur uitging naar de sportieve prestaties van de club, want na onderzoek door de Belastingdienst bleek dat de club nooit belastingaangiftes had gedaan. Verder werden inkomsten en uitgaven niet bijgehouden, was er een onvolledige boekhouding en waren er nooit ledenvergaderingen uitgeroepen. De Belastingdienst legde daarom een naheffing op van EUR 2 mio.

Illegale pokertoernooien in directiekamer

Daarnaast werden in de directiekamer gedurende lange tijd illegale pokertoernooien georganiseerd. Bij een inval door de politie werden 13 verdachten aangehouden, waaronder de voorzitter, penningmeester en enkele andere leden van het bestuurd.

Leden zetten bestuur af

Kort na de inval door de politie is op een buitengewone ledenvergadering het bestuur afgezet en is een interim-bestuur benoemd. Dat interim-bestuur heeft enkele maanden daarna het faillissement van de voetbalclub aangevraagd.

Vordering curator

De curator Een door de rechtbank aangewezen persoon die is belast met het beheer en de beschikking over het vermogen van een gefailleerde.
» Meer over curator curator heeft daarop verschillende bestuurders persoonlijk aansprakelijk gehouden voor het gehele tekort in het faillissement. De curator baseerde zijn vordering zowel op ‘onbehoorlijk bestuur’, als onrechtmatige daad Onrechtmatig handelen leidt tot aansprakelijkheid. In sommige gevallen geeft de wet aan dat een derde aansprakelijk is voor door een ander veroorzaakte schade.
» Meer over onrechtmatige daad onrechtmatige daad jegens de schuldeisers in het faillissement. Het verschil tussen beide grondslagen is dat bij een vordering op basis van onbehoorlijk bestuur de curator een aanzienlijk bewijsvoordeel heeft.

Onbehoorlijk bestuur

Indien er namelijk sprake is een schending van formele regels ten aanzien van de administratie, dan kunnen aangesproken bestuurders in de regel slechts nog onder hun aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid uitkomen, wanneer zij aantonen dat het faillissement een ‘externe reden’ heeft, zoals bijvoorbeeld een economische crisis of het weglopen van een belangrijke klant. Bij aansprakelijkheid op basis van onrechtmatige daad dient de curator aan te tonen dat de betreffende bestuurder een ‘persoonlijk voldoende ernstig verwijt’ te maken is. Dat is een hogere drempel voor aansprakelijkheid.

Rechtbank: geen onbehoorlijk bestuur

De rechtbank wees echter de vordering op basis van onbehoorlijk bestuur af. Hoewel de bestuurders in deze zaak duidelijk de boekhoudregels hadden overtreden, oordeelde de rechter dat de bestuurders niet op deze grondslag aansprakelijk konden worden gehouden. De wet schrijft namelijk voor dat deze grondslag alleen maar toepasselijk is op bestuurders van zogenaamde ‘commerciële (sport)verenigingen’.

Geen winstoogmerk voor (kleine) sportvereniging

Op basis van een uitspraak van de Hoge Raad  oordeelde de rechtbank dat er weliswaar inkomsten werden gegenereerd (bijvoorbeeld door kaartverkoop voor wedstrijden, sponsorgelden, kantineopbrengsten, etc.), maar dat dit als zodanig bij een (kleine) sportvereniging hoort. Er was volgens de rechtbank geen sprake van een oogmerk om winst te maken met de voetbalclub en V.V. Young Boys was derhalve geen ‘commerciële sportvereniging’.

Onrechtmatige daad

De rechtbank oordeelde overigens wel dat zowel het verzuim De situatie dat, en de periode waarin een schuldenaar nalaat een opeisbare prestatie te verrichten.
» Meer over verzuim verzuim om een deugdelijke administratie te voeren en belastingaangifte te doen, als de pokeravonden te organiseren onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig was. De curator moest echter nog wel van iedere bestuurder individueel aantonen dat hen daarvan ook een persoonlijk voldoende ernstig verwijt kon worden gemaakt.

Verweer bestuurders

De bestuurders brachten een aantal opmerkelijke verweren tegen de vordering in. Zo stelde één bestuurder dat hij een boekhouding had opgezet en geslaagd was om met de inkomsten uit de pokeravonden de schulden van de vereniging met EUR 183k terug te brengen. De rechtbank passeerde dit verweer, omdat de boekhouding juist was bedoeld om het pokergeld te administreren en door de schulden te betalen het pokergeld feitelijk was witgewassen. En andere bestuurder stelde zonder succes dat hij nooit als rechtsgeldig bestuurder was benoemd. De rechtbank oordeelde echter dat hij zich de facto wel altijd zo had gedragen.

Een bestuurder uitgezonderd

Ten aanzien van één aangesproken bestuurder oordeelde de rechtbank dat er geen aansprakelijkheid was. Die bestuurder had de rechtbank namelijk overtuigd dat zijn bestuurstaak beperkt was tot het houden van de ledenadministratie en het bijhouden en doorgeven van de uitslagen, hetgeen hij ook had gedaan.

AMS Advocaten: advies over bestuurdersaansprakelijkheid

Als eis voor aansprakelijkheid van een bestuurder geldt dat een ‘persoonlijk voldoende ernstig verwijt’ te maken is. Voor sportbestuurders van kleine niet-commerciële verenigingen geldt verder dat de ruime aansprakelijkheidsmaatstaf in faillissementssituaties niet geldt.