Anticipatie-exploot: Wat is het en hoe werkt het?

Soms zie je dat een verliezende partij van een procedure in eerste aanleg net op de laatste dag voor het verstrijken van de fatale termijn, hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep instelt. Dat kan een rechtszaak enorm vertragen en voor onzekerheid zorgen. Is daar iets tegen te doen? En zo ja, wat? Advocaat procesrecht Thomas van Vugt licht toe.

Geen inhoudelijke argumenten aangevoerd

In de hoger beroep- dagvaarding De inleiding van een procedure, die tevens de oproep bevat om op een bepaalde datum bij de rechtbank te verschijnen.
» Meer over dagvaarding dagvaarding wordt de eerst dienende dag van de procedure dan soms op een dag maanden verder in de toekomst gesteld. De verliezende partij hoeft al die tijd nog geen inhoudelijke argumenten voor het hoger beroep aan te voeren, terwijl de hoger beroep-procedure wel gewoon in de lucht blijft en er alle tijd is om de procedure nog eens goed en opnieuw voor te bereiden. Voor de partij die de procedure in eerste aanleg won kan dit onwenselijk zijn, al is het maar omdat er al die tijd geen rechtszekerheid is.

Gedagvaarde partij kan anticipatie-exploot gebruiken

Een partij die is gedagvaard kan, op grond van artikel 126 Rv, de dag waarop zij voor de rechter dient te verschijnen vervroegen. Dit dient te gebeuren door aan de dagvaardende partij door een deurwaarder een exploot Een exploot is een proces verbaal van de ambtshandeling van een deurwaarder.
» Meer over exploot exploot te laten betekenen waarin een eerdere datum en tijdstip voor het begin van de procedure wordt aangezegd. Een dergelijk exploot heet een anticipatie-exploot. Een gedagvaarde partij kan zo’n anticipatie-exploot gebruiken als zij van mening is dat de dag waarop zij voor de rechter dient te verschijnen (veel) te ver in de toekomst gelegen is.

Welke formaliteiten horen daarbij?

Een gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde partij is geheel vrij in het bepalen van de nieuwe datum, maar er moet wel een termijn van minimaal een week in acht worden genomen tussen de dag van de aanzegging door de deurwaarder en de aangezegde vroegere nieuwe (rol)datum. Vervolgens moet het anticipatie-exploot voor de nieuwe datum bij de rechtbank zijn aangebracht. Vervolgens zal de procedure door de griffier op de rol van eerdere datum worden ingeschreven. De procedure begint door zo’n anticipatie-exploot dus gewoon eerder, dan oorspronkelijk door de dagvaardende partij gepland.

Eerste aanleg en hoger beroep

Een anticipatie-exploot kan zowel in eerste aanleg als ook in hoger beroep worden uitgebracht. Een anticipatie-exploot wordt in de regel alleen maar gebruikt als een partij een andere partij op extreem lange termijn gedagvaard heeft. Vaak gebeurt dat op heel lange termijn dagvaarden alleen met als reden om tijd te winnen voor nadere schikkings-onderhandelingen of voor nadere voorbereiding van de zaak. Een anticipatie-exploot kan aan zo’n onredelijke lange vertraging dus paal en perk stellen. Anticipatie-exploten zie je meestal in hoger beroep maar er kan ook gewoon in eerste aanleg een anticipatie-exploot worden uitgebracht.

Let op: mogelijke fatale gevolgen

Degene die een anticipatie-exploot heeft laten uitbrengen kan de procedure met dat exploot ook zelf bij de rechtbank (of bij het Gerechtshof) inschrijven. In een procedure bij het Gerechtshof Den Haag deed zo’n kwestie zich voor.  In deze procedure verscheen degene die oorspronkelijk hoger beroep instelde op die eerdere roldatum (die in het anticipatie-exploot was aangezegd) niet, en herstelde hij dat verzuim ook later niet alsnog.

Hoger beroep definitief van de baan

Degene tegen wie oorspronkelijk hoger beroep was ingesteld had voor dat geval “ ontslag van instantie Beëindiging van een procedure door de rechter door een gedaagde partij "te ontslaan van instantie".
» Meer over ontslag van instantie ontslag van instantie” gevorderd. Het Gerechtshof wees deze vordering ook toe. Concreet betekent dit dat de partij die oorspronkelijk hoger beroep instelde, van de procedure in die tweede instantie – het hoger beroep – dan geen gebruik meer kan maken. Als een partij eenmaal ontslag van instantie is verleend, is het over en uit. Hoger beroep is dan definitief van de baan. Zo’n ontslag van instantie kan uiteindelijk verstrekkende gevolgen hebben.

Win advies in van een advocaat

Het is zaak om goed op te letten als je als partij een anticipatie-exploot betekend krijgt. Na de eerste nieuwe roldatum zijn de termijnen voor het herstel van niet verschijnen op die eerste roldatum bijzonder kort en daarna kan het  zoals de uitspraak van het Gerechtshof laat zien, echt over uit en uit zijn. Goed en gedegen advies inwinnen bij een dergelijke kwestie verdient dus hoe dan ook de aanbeveling.