Bestuurder aansprakelijk tegenover financier voor misleidende cijfers

In een recente zaak acht de Rechtbank Amsterdam een bestuurder persoonlijk aansprakelijk voor € 2,5 miljoen voor misleidende tussentijdse cijfers in een Excel-document die als basis dienen voor een lening. Advocaat procesrecht Lennard Noordzij licht toe.

Feiten van de zaak

eiser De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde. Dit in tegenstelling tot de eiser, de partij die het initiatief tot de rechtszaak heeft genomen en daartoe door een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding heeft laten betekenen aan de gedaagde.
» Meer over eiser Eiser is een financier die kredieten verstrekt aan MKB-ondernemers. De gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde bestuurder runt samen met één andere bestuurder een onderneming die zich bezighoudt met de verkoop en verhuur van tenten voor festivals wereldwijd. In september 2016 verstrekt de financier aan de BV van de bestuurder een achtergestelde lening van € 2,5 miljoen. Dit op basis van over de BV verstrekte financiële informatie in een Excel-document. Hierin staat onder meer dat de BV tot en met september 2016 een omzet van € 7,6 miljoen heeft gerealiseerd. In de leningovereenkomst staat een garantie De waarborg dat een gekocht product deugdelijk is.
» Meer over garantie garantie dat alle verstrekte informatie juist is. De BV zal 12% rente betalen en de lening in 18 maandelijkse termijnen aflossen. 

In 2018 geeft de BV opnieuw financiële cijfers aan de financier over 2016. Daaruit blijkt dat de omzet over het hele jaar 2016 € 3,9 miljoen bedroeg in plaats van € 7,6 miljoen. De BV heeft dus onjuiste informatie verstrekt aan de financier. In mei 2018 wordt de BV failliet verklaard. De financier staat met lege handen en stelt daarom beide bestuurders hoofdelijke aansprakelijkheid schuldenaren gezamenlijk aansprakelijk voor een en dezelfde schuld. Betaling van de een werkt bevrijdend voor de ander, jegens de schuldeiser.
» Meer over hoofdelijke aansprakelijkheid hoofdelijk aansprakelijk voor de leensom van € 2,5 miljoen. Hij baseert zich primair op de misleidende cijfers die hem in september 2016 zijn verstrekt.

Bestuurdersaansprakelijkheid

De schulden van een besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid Een als BV opgerichte rechtspersoon waarvan het maatschappelijk kapitaal verdeeld is in aandelen die niet vrij overdraagbaar zijn; de aandelen staan op naam.
» Meer over besloten vennootschap met beperkte aansprakelijkheid besloten vennootschap (BV), maar ook de naamloze vennootschap Een als zodanig opgerichte rechtspersoon met een in overdraagbare aandelen verdeeld maatschappelijk kapitaal.
» Meer over naamloze vennootschap naamloze vennootschap (NV), een coöperatie, een vereniging en een stichting Een stichting is een door een rechtshandeling in het leven geroepen rechtspersoon zonder leden of aandeelhouders.
» Meer over stichting stichting, rusten alleen bij het bedrijf (de rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
» Meer over rechtspersoon rechtspersoon) zelf, en niet bij de bestuurder of het bestuur. Maar als de bestuurder of het bestuur schulden maakt waarvan hij weet dat die niet kunnen worden voldaan, of zoveel gelden uit de BV haalt dat de schuldeisers niet meer betaald kunnen worden, kan de bestuurder zelf (persoonlijk) aansprakelijk worden voor die schulden. Ook zijn er andere specifieke wettelijke gronden voor aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid van bestuurders. Zo schreef ik eerder over bestuurdersaansprakelijkheid voor pensioen- en belastingschulden indien een bestuurder betalingsonmacht niet tijdig meldt aan de Belastingdienst of het pensioenfonds.

Bestuurdersaansprakelijkheid voor misleidende cijfers

Een bestuurder kan eveneens hoofdelijk aansprakelijk zijn voor schade die voortvloeit uit misleidende cijfers in een jaarrekening, tussentijdse cijfers of het bestuursverslag (artikel 2:249 BW). De financier baseert zijn vordering op dit wetsartikel. De bestuurder die bewijst dat de misleidende voorstelling van de toestand van de vennootschap in de tussentijdse cijfers niet aan hem te wijten is, is niet aansprakelijk. Deze zaak gaat over de uitleg van de woorden ‘tussentijdse cijfers’. De wetgever schrijft daarover: “Al kan van tussentijdse cijfers niet de nauwkeurigheid worden verwacht die de jaarrekening behoort te geven, de lezer moet erop kunnen vertrouwen dat het bestuur zo voorzichtig is, dat de cijfers geen welbewust scheve voorstelling van de toestand der vennootschap geven”.

Verweer bestuurder: disculpatie

De bestuurder betoogt dat niet hij maar vanwege een onderlinge taakverdeling het uitsluitend de andere bestuurder – de financiële man – is geweest die de tussentijdse cijfers heeft opgesteld zonder dat hij daarbij betrokken was. Ook kende hij de inhoud van die cijfers niet en beschikte hij niet over de financiële kennis om deze te beoordelen. Daarom kan hem geen verwijt worden gemaakt. 

Oordeel rechtbank: bestuurder aansprakelijk vanwege collectieve aansprakelijkheid

De rechtbank passeert deze stellingen, vanwege de zogenaamde collectieve aansprakelijkheid. Een interne taakverdeling tussen bestuurders doet volgens de rechtbank geen afbreuk aan de bestuurlijke verantwoordelijkheid voor tussentijdse cijfers, die de opmaat is voor het regime van collectieve bestuurdersaansprakelijkheid Een breed, algemeen begrip voor de aansprakelijkheid van de bestuurder van een rechtspersoon jegens ofwel die rechtspersoon of een of meer schuldeisers of andere belanghebbenden bij die rechtspersoon. De wet kent een aantal specifieke bepalingen over bestuurdersaansprakelijkheid.
» Meer over bestuurdersaansprakelijkheid bestuurdersaansprakelijkheid. Het toedelen van een taak aan één bestuurslid, ontslaat de rest van het bestuur niet van de verantwoordelijkheid voor die taak. De rechtbank acht daarom beide bestuurders aansprakelijk. 

Dat de financiële cijfers in een Excel-document zijn verstrekt en niet zijn gepresenteerd als officiële tussentijdse jaarrekening, mag de bestuurder eveneens niet baten. De rechtbank vindt dat de cijfers bestaan uit financiële kengetallen die een nauwkeurig inzicht beogen te geven in de toestand van de groep. Daarom kwalificeert het Excel-document als “tussentijdse cijfers” in de zin van de wet.

Conclusie

De rechtbank acht de bestuurder persoonlijk aansprakelijk voor de volledige lening van € 2,5 miljoen. Deze uitspraak maakt duidelijk dat bestuurders van ondernemingen die in financiële problemen raken, extra zorgvuldig moeten zijn met de financiële gegevens die zij verstrekken aan derden. Ook als deze gegevens niet zijn neergelegd in een officiële “jaarrekening” en zijn opgesteld door een andere medebestuurder.