De civiele procedure: van dagvaarding tot uitspraak

De civiele procedure

Ben je verwikkeld in een juridisch geschil en overweeg je een gerechtelijke procedure te starten? Of heb je een dagvaarding De inleiding van een procedure, die tevens de oproep bevat om op een bepaalde datum bij de rechtbank te verschijnen.
» Meer over dagvaarding dagvaarding ontvangen en weet je niet wat je kunt verwachten? In deze blog leggen we stap voor stap uit hoe een civiele procedure verloopt, van begin tot eind.

Burgerlijk procesrecht

Het burgerlijk procesrecht omvat alle regels omtrent civielrechtelijke procedures: de wijze van het aanhangig maken Het starten van een procedure bij de rechter door een dagvaarding of een verzoekschrift.
» Meer over aanhangig maken aanhangig maken van een geschil, de wijze van procederen, procestermijnen, de formele eisen die aan processtukken worden gesteld et cetera. De belangrijkste wetten in het procesrecht zijn het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering en de Wet op de Rechterlijke Organisatie.

Verder zijn de (rol)reglementen die door de rechtbanken en gerechtshoven zelf worden opgesteld zeer relevant: in deze regelingen wordt de feitelijke gang van zaken rond procedures geregeld. Denk aan vereisten met betrekking tot indiening van stukken, regels over uitstel van zittingen en andere “huisregels”.

Procesadvocaten

De advocaten van AMS zijn allen, naast hun specialisatie in hun rechtsgebied, ervaren procesadvocaten. Dit betekent dat zij geregeld klanten adviseren over en hen ook bijstaan in civiele procedures. Dit zijn procedures die volgens de regels van het Nederlands burgerlijk procesrecht plaatsvinden voor de kantonrechter, de voorzieningenrechter, de “gewone” bodemrechter, zowel in eerste aanleg als in hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep. De advocaten van AMS hebben daarnaast ervaring met arbitrageprocedures en werken geregeld samen met gespecialiseerde kantoren in cassatieprocedures.

Deze pagina bespreekt de belangrijkste onderdelen van een civiele dagvaardingsprocedure.

Welk soort recht is van toepassing?

Wanneer een geschil ontstaat tussen partijen uit verschillende landen, is het essentieel om vast te stellen welk recht van toepassing is. Dit kan worden bepaald door afspraken tussen de partijen, maar ook door internationale regelgeving, zoals de Rome I- en Rome II-verordening. Voor internationale koopcontracten tussen bedrijven geldt vaak het Weens Koopverdrag Verdrag waarin de koop van roerende zaken tussen internationale partijen is geregeld.
» Meer over weens Koopverdrag Weens Koopverdrag, dat op specifieke punten afwijkt van Nederlands recht. Meer informatie over toepasselijk recht en de relevante regels vindt u op de betreffende pagina.

Welke soort procedure?

Een civielrechtelijke procedure is een rechtszaak tussen twee of meer partijen die een geschil hebben over bijvoorbeeld een contract Een akte (schriftelijke vastlegging) van een overeenkomst.
» Meer over contract contract, eigendom Het het meest omvattende recht dat men op een zaak kan hebben. Eigendom is het recht om over een zaak (stuk grond, voorwerp, hoeveelheid geld enz.) naar eigen goeddunken te beschikken.
» Meer over eigendom eigendom, of schadevergoeding.

De eerste stap is te bepalen bij welke rechter een civiele procedure moet worden gevoerd. In eerste aanleg kan een procedure aanhangig worden gemaakt voor de kantonrechter, de voorzieningenrechter of de “gewone” rechter.

1. De kantonrechter behandelt binnen het civiele recht zaken tot en met een bedrag van € 25.000, arbeidszaken, huurzaken, consumentenkoopzaken en consumentenkredietzaken. Ook bewindvoering De door de rechtbank aangestelde advocaat die een onderneming begeleidt bij een surseance van betaling of ontbinding van een rechtspersoon.
   » Meer over bewindvoering bewind, curatele Bescherming van een meerderjarige die niet goed in staat is om zijn wil zelfstandig te bepalen.
   » Meer over curatele curatele, mentorschap en het verwerpen of (beneficiair) aanvaarden van een erfenis vallen onder de bevoegdheid van de kantonrechter;
2. Een voorzieningenrechter is een rechter die uitspraak doet in procedures bij spoedeisende kwesties. Het oordeel van een voorzieningenrechter is geldig tot er een andere uitspraak is. De voorzieningenrechter neemt in een zogenaamd kort geding een beslissing op de vordering of verzoek om een voorlopige voorziening (zie de uitgebreide pagina over het kort geding);
3. Alle civiele procedures die niet bij de kantonrechter of de voorzieningenrechter aanhangig worden gemaakt kunnen aan de “gewone” bodemrechter voorgelegd worden.

Welke rechter?

Om vervolgens te bepalen welke rechtbank in het land bevoegd is om de zaak te behandelen, wordt gekeken naar de zogenaamde relatieve competentie Bij het uitbrengen van een dagvaarding of het indienen van een verzoekschrift moet worden vastgesteld welke rechter bevoegd is om een zaak te behandelen.
» Meer over competentie competentie. De hoofdregel is te vinden in artikel 99 Rv, dat bepaalt dat de rechtbank in de woonplaats van de gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde de bevoegde rechtbank is. Op deze regel zijn een aantal in de wet geregelde uitzonderingen. Daarnaast komt het geregeld voor dat partijen in een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst afspraken maken over welke rechtbank bevoegd is om van een geschil over die overeenkomst kennis te nemen. In internationale geschillen wordt de bevoegdheid van de rechter bepaald aan de hand van internationale verdragen in combinatie met nationaal recht.

Start van de procedure: dagvaarding

Start van de bodemprocedure

In het civiele recht kunnen zaken met een dagvaarding of een verzoekschrift Zaken die niet met een dagvaarding beginnen, worden ingeleid met een verzoekschrift. De wet verbindt een aantal minimumvereisten aan de inhoud van een verzoekschrift.
» Meer over verzoekschrift verzoekschrift worden ingeleid. De meeste civiele zaken worden echter ingeleid met een dagvaarding. Deze procedure heet dan ook de dagvaardingsprocedure.

Een civiele dagvaardingsprocedure voor de gewone rechtbank begint met het betekenen door de deurwaarder van een door de advocaat van de eisende partij opgestelde dagvaarding. De deurwaarder geeft de dagvaarding af aan de gedaagde partij (het betekenen), zodat deze op de hoogte is van het feit dat er een procedure aanhangig is gemaakt. In de dagvaarding is een zogenaamde roldatum genoemd, voor welke datum de gedaagde partij zich met een advocaat bij de rechtbank dient te melden. Er moeten minstens acht dagen zitten tussen de betekening van de dagvaarding en de eerste roldatum, zodat de gedaagde de tijd heeft om een advocaat te zoeken. Vanaf het moment van betekening is de procedure aanhangig. Zie de uitgebreide pagina over de bodemprocedure.

Vertegenwoordiging verplicht

In Nederland kan je een civiel proceudure starten zonder advocaat. Het inschakelen van een advocaat wordt ook wel procesvertegenwoordiging genoemd. Bij civiele procedures die voor de kantonrechter worden gevoerd, is het niet noodzakelijk om een advocaat te hebben. Voor alle overige civiele procedures, zoals die voor de voorzieningenrechter of de gewone rechtbank, is het wél verplicht om een advocaat in te schakelen. In hoger beroep is een advocaat altijd verplicht, ongeacht het type zaak. Een overzicht van zaken waarvoor wel of niet een advocaat nodig is, is te vinden op de website van de Rechtspraak.

Naast de vraag of je verplicht bent een advocaat in te schakelen, is het ook belangrijk om te weten of je een rechtsbijstandsverzekering hebt. Deze verzekering kan namelijk de kosten van juridische bijstand dekken. Wat veel mensen niet weten, is dat de wet recht geeft op vrije advocaatkeuze onder een rechtsbijstandsverzekering. Zie de uitgebreide pagina over het recht op een vrije advocaatkeuze bij een rechtsbijstandsverzekeraar.

Als je verzekerd bent voor rechtsbijstand, heb je dus het recht om zelf een advocaat te kiezen. Dit betekent dat de verzekeraar uw keuze moet respecteren, ongeacht of het in jouw zaak verplicht is om een advocaat in te schakelen of dat er al een dossier bij de verzekeraar zelf is geopend. Ook als de zaak nog in een vroeg stadium verkeert, kun je ervoor kiezen om een externe advocaat in te schakelen, die de kosten direct via de rechtsbijstandsverzekering kan declareren. Lees meer over de rechtsbijstandverzekering op deze pagina.

Second opinion

Een second opinion kan nuttig zijn als je twijfelt over het advies van uw huidige advocaat of wanneer je zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid wilt over de juridische koers van uw zaak. Hierbij wordt uw dossier herbeoordeeld door een onafhankelijke advocaat. Dit kan helpen om een beter inzicht te krijgen in de haalbaarheid van een procedure of hoger beroep. Voor meer informatie over second opinions, zie de betreffende pagina.

Roldatum

In de dagvaarding wordt een roldatum genoemd. Op deze datum vindt een schriftelijke zitting plaats waarbij de rechter controleert of de dagvaarding goed is uitgebracht en de gedaagde heeft gereageerd op de dagvaarding. Partijen hoeven op deze datum niet fysiek aanwezig te zijn, maar moeten zich bij advocaat stellen. Ook de advocaat hoeft zich niet fysiek bij de rechtbank te melden, maar laat weten dat hij of zij de gedaagde vertegenwoordigt.

Inhoud dagvaarding

De wet schrijft voor dat een dagvaarding aan bepaalde eisen voldoet, zoals een beschrijving van de vordering (het zogenaamde petitum (dagvaarding) Het gedeelte aan het einde van een dagvaarding waar de eisende partij zijn formele eis(en) formuleert.
» Meer over petitum (dagvaarding) petitum; wat wil de eiser De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde. Dit in tegenstelling tot de eiser, de partij die het initiatief tot de rechtszaak heeft genomen en daartoe door een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding heeft laten betekenen aan de gedaagde.
» Meer over eiser eiser dat de rechtbank doet), de juridische gronden waarop de vordering is gebaseerd en een gedetailleerde beschrijving van de feiten en omstandigheden die tot toewijzing van de vordering moeten leiden met waar nodig bewijs In het Nederlandse procesrecht geldt als hoofdregel dat de rechter alleen die feiten of rechten aan zijn beslissing ten grondslag mag leggen, die in de rechtszaak aan hem ter kennis zijn gekomen of zijn gesteld en die zijn komen vast te staan.
» Meer over bewijs bewijs van de gestelde feiten. In civiele procedures is het mogelijk om een groot aantal uiteenlopende vorderingen in te stellen, zoals bijvoorbeeld nakoming van een uit een verbintenis voortvloeiende verbintenis, een verbod om iets te doen of de betaling van een geldbedrag.

Naast de hoofdvordering kun je ook vorderen dat er een dwangsom De veroordeling om een geldsom te betalen wegens het niet voldoen aan een vonnis.
» Meer over dwangsom dwangsom wordt opgelegd om ervoor te zorgen dat de veroordeling, waarbij iets moet worden gedaan, nagelaten of gegeven, wordt nageleefd. Dit betekent dat de andere partij een geldbedrag moet betalen voor iedere keer dat hij of zij zich niet aan het vonnis houdt. Dit kan bijvoorbeeld bij een incassoprocedure als de gedaagde alsnog niet betaald of bij een procudure waarbij een gedaagde een voorwerp moet afgeven maar dit nalaat. Lees meer over de dwangsom en de verjaring Verjaring betekent dat een rechtsvordering door verloop van een bepaalde tijd niet langer in rechte afdwingbaar is.
» Meer over verjaring verjaring daarvan op deze pagina.

In civiele procedures is het ook mogelijk om via een dagvaarding een derde partij in vrijwaring De wet biedt de mogelijkheid om in een rechtszaak een derde in vrijwaring op te roepen. Daarmee wordt beoogd om bij een veroordeling direct de schade op de in vrijwaring opgeroepen derde te verhalen.
» Meer over vrijwaring vrijwaring op te roepen. Dit betekent dat je een derde partij betrekt in een reeds lopende rechtszaak, met het doel om, indien je zelf wordt veroordeeld, de schade direct op deze derde partij te kunnen verhalen. Het in vrijwaring oproepen kan nuttig zijn wanneer je van mening bent dat een ander uiteindelijk aansprakelijk is voor de vordering tegen jou. Zie de pagina over vrijwaring voor meer informatie.

Griffierecht

Zowel de eiser als de gedaagde moeten griffierecht De kosten van de behandeling van rechtszaak door een gerechtelijke instantie.
» Meer over griffierecht griffierecht betalen aan de rechtbank om te mogen procederen. De hoogte van het te betalen bedrag hangt af van de omvang van de zaak en de hoedanigheid van de procespartij ( rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
» Meer over rechtspersoon rechtspersoon, natuurlijk persoon Een mens met rechten en plichten.
» Meer over natuurlijk persoon natuurlijk persoon of onvermogend) en is terug te vinden op de website van de rechtspraak. Als niet tijdig wordt betaald, loopt de eiser het risico van ontslag van instantie Beëindiging van een procedure door de rechter door een gedaagde partij "te ontslaan van instantie".
» Meer over ontslag van instantie ontslag van instantie (beëindiging van de procedure) en de gedaagde het risico dat er een verstekvonnis Een vonnis gewezen in een procedure waarbij de gedaagde geheel niet in het geding is verschenen.
» Meer over verstekvonnis verstekvonnis tegen hem wordt gewezen. In de praktijk wordt het griffierecht vaak door Tussenkomst Wanneer een derde een zelfstandige procespartij wil innemen in een reeds aanhangig geschil.
» Meer over tussenkomst tussenkomst van de advocaat betaald.

Verstekvonnis en in verzet gaan

Als de gedaagde niet tijdig verschijnt of verzuimt om een advocaat in te schakelen, zal de rechter verstek verlenen tegen de gedaagde en zal hij een verstekvonnis wijzen. In een verstekvonnis wordt de vordering van de eiser in beginsel toegewezen, tenzij deze de rechter ongegrond of onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig voorkomt. Op een verstekvonnis kan alsnog worden gereageerd: dit moet binnen vier weken na betekening van het vonnis door in verzet De gedaagde die door de rechter bij verstek is veroordeeld, kan daar in verzet tegen komen.
» Meer over verzet verzet te gaan. De verzetdagvaarding geldt dan als de conclusie van antwoord Een conclusie van antwoord bevat de reactie op de dagvaarding, en kan tevens een eis in reconventie bevatten. De wet geeft diverse regels over de formaliteiten waaraan een conclusie van antwoord moet voldoen.
» Meer over conclusie van antwoord conclusie van antwoord. Zie de pagina over verstek en verzet voor meer uitleg over dit onderwerp.

Conclusie van antwoord en eis in reconventie

Eens met de dagvaarding

Wanneer de gedaagde instemt met de dagvaarding, kan hij contact opnemen met de advocaat van de eiser. Indien partijen voor de zitting tot overeenstemming komen, kan de eiser de procedure te beëindigen.

Niet eens met de dagvaarding

Na de eerste roldatum, indien beide partijen zich hebben gesteld, bepaalt de rechtbank binnen welke termijn de gedaagde een conclusie van antwoord (schriftelijk verweer op de dagvaarding) moet indienen. Gebruikelijk krijgt de gedaagde zes weken de tijd om dit verweer te formuleren. Met instemming van de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij kan deze termijn worden verlengd. De advocaat van de gedaagde dient de rechtbank vervolgens een schriftelijk stuk toe te sturen waarin zowel formele, feitelijke als juridische argumenten zijn opgenomen om de vordering van de eiser te betwisten.

In de conclusie van antwoord kan de gedaagde, naast het indienen van een verweer, ook een tegenvordering instellen. Dit wordt de eis in reconventie genoemd. De oorspronkelijke vordering van de eiser wordt de eis in conventie genoemd. Beide vorderingen worden in dezelfde procedure behandeld, waarbij de rechter zowel de conventionele als de reconventionele vorderingen beoordeelt.

Bewijsstukken

De advocaat van de gedaagde kan bewijsstukken die het verhaal ondersteunen, toevoegen aan de conclusie van antwoord. Ook kunnen getuigen worden gevraagd hun verhaal op te schrijven (schriftelijke getuigenverklaring Een getuigenverklaring kan alleen als bewijs dienen, voor zover die verklaring betrekking heeft op aan de getuige uit eigen waarneming bekende feiten.
» Meer over getuigenverklaring getuigenverklaring).

Getuigenverhoor en deskundigenonderzoek

Naast het indienen van schriftelijke stukken, kunnen partijen ook bewijs leveren door middel van getuigenverhoren of deskundigenonderzoek. De rechtbank kan hiervoor extra zittingen plannen. Getuigen die officieel worden opgeroepen, zijn wettelijk verplicht een verklaring af te leggen. Partijen kunnen zelf als getuige optreden, op verzoek van de wederpartij of op eigen initiatief.

In sommige gevallen kan een getuige echter een beroep doen op het verschoningsrecht Het recht van een getuige om te zwijgen en geen getuigenverklaring af te leggen.
» Meer over verschoningsrecht verschoningsrecht, waardoor hij niet verplicht is te getuigen en mag zwijgen. Dit recht geldt alleen voor bepaalde getuigen. Zie de pagina over het verschoningsrecht voor meer informatie.

Het is ook mogelijk om nog vóór een procedure begint, een voorlopig getuigenverhoor Het komt regelmatig voor dat iemand overweegt een dagvaarding uit te laten brengen, en dus een rechtszaak op te starten, maar dat er twijfels bestaan over de vraag of er wel voldoende bewijs is voor de in te stellen vordering(en). Een voorlopig getuigenverhoor kan dan uitkomst bieden.
» Meer over voorlopig getuigenverhoor voorlopig getuigenverhoor te houden. Dit helpt om beter in te schatten of een rechtszaak kans van slagen heeft, of om te voorkomen dat belangrijk bewijs verloren gaat. Zie de pagina voorlopig getuigenverhoor voor meer informatie.

Deskundigen kunnen worden ingeschakeld op verzoek van de partijen of door de rechtbank zelf. Dit kan plaatsvinden in de vorm van een verhoor tijdens een mondelinge zitting, of door middel van een schriftelijk rapport.

Legal opinion

Naast het leveren van bewijs door middel van stukken, getuigen of deskundigen, kan een legal opinion ook als bewijs dienen. Een legal opinion is een schriftelijke vaststelling van de juridische situatie door een advocaat, bijvoorbeeld bij internationale handel of internationale juridische procedures. Voor meer informatie over legal opinions, zie de betreffende pagina.

Comparitie: mondelinge zitting

Wanneer de gedaagde een conclusie van antwoord heeft ingediend, zal de rechter een datum bepalen voor een mondelinge zitting, ook wel comparitie Een zitting waar de rechter vragen aan partijen kan stellen.
» Meer over comparitie comparitie van partijen genoemd. Hierbij dienen zowel de eiser als de gedaagde, samen met hun advocaten, fysiek voor de rechter te verschijnen. Tijdens deze mondelinge zitting krijgen de advocaten de gelegenheid om hun pleidooien te houden, en de rechter kan vragen stellen, aan zowel (de advocaat van) de gedaagde en (de advocaat van) de eiser.

Ook kunnen partijen proberen een schikking te treffen; hiervoor worden zij vaak naar de gang gestuurd door de rechtbank om buiten de rechtszaal tot een overeenkomst te komen. Als een schikking wordt bereikt, worden de afspraken direct vastgelegd in een proces-verbaal, dat door beide partijen wordt ondertekend. Dit proces-verbaal leidt vervolgens tot royement van de zaak, waarmee de procedure wordt beëindigd.

Indien geen schikking wordt bereikt, zal de rechter uitspraak doen. In uitzonderlijke gevallen kan de rechter direct mondeling uitspraak doen. In de meeste gevallen zal de rechter echter een termijn bepalen waarbinnen een schriftelijke uitspraak zal volgen. De rechter kan ook besluiten dat nadere behandeling van de zaak noodzakelijk is, bijvoorbeeld door het toestaan van een aktewisseling, waarbij partijen aanvullende feiten kunnen aandragen of kunnen reageren op nieuw ingebrachte stukken.

Oordeel in tussenvonnis

Na de comparitie kan de rechter een uitspraak doen. Dit kan soms enkele maanden duren. In veel gevallen zal de rechter eerst een tussenvonnis wijzen, waarin hij slechts over bepaalde onderdelen van de zaak beslist. Voor de overige onderdelen geeft de rechter vaak nadere instructies aan partijen, bijvoorbeeld over het aanleveren van bewijsstukken. Tussenvonnissen dienen om richting te geven aan de verdere voortgang van de procedure en variëren in complexiteit, afhankelijk van de zaak. De uiteindelijke duur van de procedure hangt dan ook af van verschillende factoren.

Conclusie van repliek en van dupliek

Schriftelijke ronde

Na een tussenvonnis kan de rechter beslissen dat er nog een schriftelijke ronde nodig is. In deze fase dienen zowel de eiser als de gedaagde hun standpunten verder schriftelijk toe te lichten. De eiser doet dit door het indienen van een conclusie van repliek, waarop de gedaagde weer kan reageren met een conclusie van dupliek. Beide partijen krijgen hiervoor doorgaans zes weken de tijd. Als er al een tussenvonnis is gewezen, wordt deze termijn meestal ingekort tot vier weken.

Wanneer volgt een uitspraak

Termijn uitspraak

Na de laatste proceshandeling bepaalt de rechter binnen welke termijn uitspraak wordt gedaan. De rechtbank streeft er vaak naar om binnen zes weken een vonnis te wijzen, maar in de praktijk kan deze termijn worden verlengd. Het uitstellen van een vonnis wordt ook wel het aanhouden van een procedure genoemd.

Geen uitspraak

In sommige gevallen kan een zaak eindigen zonder dat er een rechterlijke uitspraak wordt gedaan, bijvoorbeeld:

• Als de deurwaarder de procedure intrekt;
• Als er via mediation een akkoord wordt bereikt;
• Wanneer partijen tot een schikking komen.

Wanneer er een akkoord wordt bereikt, kan de rechter de gemaakte afspraken vastleggen in een uitspraak, indien partijen dit wensen. Het vastleggen van de afspraken in een proces-verbaal door de rechtbank, levert een executoriale titel op. Dit zorgt ervoor dat de afspraken ook direct voor executie vatbaar zijn. Met andere woorden, wat in een proces-verbaal is opgenomen ten aanzien van de schikking heeft net zoveel kracht als het vonnis van de rechtbank.

Wel uitspraak

Aan het einde van de zitting maakt de rechter bekend wanneer het vonnis zal volgen. Dit vonnis wordt per post aan de advocaten van beide partijen gestuurd. Tegenwoordig worden (bijna) alle vonnissen ook op de website van de rechtspraak gepubliceerd. Dit gebeurt altijd geanonimiseerd.

Oordeel

In het vonnis legt de rechter uit waarom hij tot zijn beslissing is gekomen, en of hij de vordering van de eiser toewijst of afwijst. De motivering van deze beslissing wordt in het vonnis uiteengezet.

Daarnaast kan de rechter bepalen dat het vonnis “uitvoerbaar bij voorraad” is. Dit betekent dat de uitspraak direct kan worden uitgevoerd, ook als er nog een hoger beroep of andere rechtsmiddelen worden ingesteld. De partij die in het ongelijk is gesteld, moet dan direct voldoen aan de uitspraak, zonder te kunnen wachten op een eventuele nieuwe beoordeling van de zaak in een hoger beroep.

Kosten tegenpartij betalen

De rechter kan oordelen dat de partij die in het ongelijk is gesteld, een deel van de proceskosten van de andere partij moet dragen. Dit betekent bijvoorbeeld dat de partij die ongelijk krijgt, vaak wordt veroordeeld om het door de wederpartij betaalde griffierecht te vergoeden. Daarnaast wordt een deel van de advocaatkosten van de wederpartij vergoed.

De vergoeding van de advocaatkosten gebeurt op basis van een puntensysteem. Hoe meer handelingen de procedure vergt, zoals het indienen van aktes of bijwonen van zittingen, hoe meer punten worden toegekend. Elk punt vertegenwoordigt een vast bedrag. De uiteindelijke vergoeding van de advocaatkosten is dus een forfaitair bedrag en hoeft niet de daadwerkelijke kosten van de advocaat te dekken. Slechts in uitzonderlijke gevallen kan de rechter beslissen dat de volledige werkelijke advocaatkosten worden vergoed.

In hoger beroep gaan

Hoger beroep, ook wel appèl genoemd, is de procedure waarbij een rechtszaak geheel opnieuw wordt beoordeeld door een hogere rechter. Hoger beroep staat tegen het merendeel van de vonnissen open, mits het financieel belang hoger is dan € 1750,-.In dat geval is het vonnis in eerste aanleg definitief.

De termijn voor het instellen van hoger beroep is drie maanden. Bij vonnissen in kort geding is de termijn verkort tot vier weken. Het hoger beroep in civiele zaken wordt behandeld door het (gerechts)hof. Een vonnis in hoger beroep wordt een arrest genoemd. Voor hoger beroep is de inschakeling van een advocaat altijd vereist.

Verzet, hoger beroep en cassatie

Verzet

Een verstekvonnis kan niet door middel van hoger beroep worden aangevochten. In plaats daarvan kan de partij die niet is verschenen en daardoor verstek heeft laten gaan, de zaak heropenen via een verzetprocedure. Dit gebeurt door het uitbrengen van een verzetdagvaarding aan de oorspronkelijke eiser, die het verstekvonnis heeft verkregen. De verzetprocedure wordt behandeld door dezelfde rechter die eerder het verstekvonnis heeft uitgesproken. In de verzetdagvaarding kan de gedaagde alsnog verweer voeren tegen de oorspronkelijke eis, waardoor hij de gelegenheid krijgt om zijn argumenten aan de rechter voor te leggen.

Het instellen van een verzetprocedure schort de uitvoering van het verstekvonnis niet op. Dit betekent dat de gedaagde, ondanks het lopende verzet, verplicht blijft om aan de veroordeling in het verstekvonnis te voldoen, zolang het vonnis uitvoerbaar bij voorraad is verklaard. Zie de pagina over verstek en verzet voor meer uitleg over dit onderwerp.

Hoger beroep

Als een partij het niet eens is met het vonnis van de rechter, kan deze partij in hoger beroep gaan. De zaak wordt dan in principe volledig opnieuw beoordeeld door het gerechtshof, zowel feitelijk als juridisch. Dit hoger beroep moet binnen drie maanden na de uitspraak worden ingesteld. Het is mogelijk om binnen deze termijn een pro forma hoger beroepsdagvaarding uit te brengen, waarbij de argumenten tegen het vonnis nog niet volledig worden uitgewerkt. Dit geeft de partij meer tijd om het dossier voor te bereiden en de exacte gronden van het beroep op een later moment in te dienen. Voor het instellen van hoger beroep is de tussenkomst van een advocaat verplicht. Zie de pagina hoger beroep voor meer informatie.

Cassatie

Wanneer een partij het niet eens is met de uitspraak van het gerechtshof, kan die partij binnen drie maanden cassatie Het beroep dat tegen een arrest van het Hof kan worden ingesteld bij de Hoge Raad
» Meer over cassatie cassatie instellen bij de Hoge Raad der Nederlanden. Een cassatieberoep is een verzoek aan de Hoge Raad om de uitspraak van het gerechtshof te vernietigen, waarbij uitsluitend wordt getoetst of het recht op de juiste manier is toegepast. Hierbij wordt dus niet gekeken naar de feitelijke omstandigheden van de zaak, maar alleen naar mogelijke juridische fouten. Voor een cassatieprocedure is de hulp van gespecialiseerde cassatieadvocaten verplicht.