Diefstal van Bitcoins. Kan een onrechtmatig verkregen schriftelijke bekentenis als bewijs dienen?

Het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden oordeelt in hoger beroep over een schriftelijke bekentenis waarin staat dat de heer D 30 bitcoins heeft gestolen. Deze bekentenis is volgens D onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig verkregen. Hoe wordt dit beoordeeld? Advocaat procesrecht Lennard Noordzij legt uit.

Feiten van de zaak

Een tandarts regelt zijn ICT-zaken via D. De tandarts koopt in 2013 tot en met 2015 30 bitcoins. Deze beheert hij in een bitcoinwallet. D helpt de tandarts in 2017 meermaals met diverse ICT kwesties. In september 2017 worden de 30 bitcoins van de tandarts gestolen. De tandarts schakelt daarom in januari 2018 een IT-recherchebedrijf in. Dat IT-recherchebedrijf verhoort D in maart 2018, omdat uit onderzoek blijkt dat D betrokken was bij de diefstal. Bij dat gesprek zijn ook de tandarts en een oud-politieagent aanwezig. Het verhoor duurt vijf uur. Aan het einde van dit gesprek heeft D een verklaring ondertekend waarin hij de diefstal van de bitcoins bekent. In zijn verklaring staat dat hij in augustus 2017 de beschikking Uitspraak in een verzoekschriftprocedure
» Meer over beschikking beschikking heeft gekregen over het wachtwoord van de tandarts en dat hij in de nacht van 1 op 2 september 2017 vanuit huis de bitcoinwallet van de tandarts heeft geopend, de bitcoins heeft gestolen en dat hij vervolgens in december 2017 alle bitcoins heeft uitgekeerd in euro’s naar zijn privérekening. D verklaart verder bereid te zijn ongeveer € 80.000 en cryptomunten die hij nog op zijn naam heeft aan de tandarts over te boeken. Dit doet D nog dezelfde dag. 

Anderhalve dag na het gesprek, doet D aangifte van afpersing door de tandarts. Hij verklaart bij de politie dat hij op 6 maart 2018 door de tandarts en twee mannen van het IT-recherchebedrijf is geconfronteerd met onderzoeksgegevens en werd gedwongen om direct al zijn geld en bitcoins over te maken naar de tandarts en een verklaring te ondertekenen. 

De tandarts vordert in deze zaak terugbetaling door D van de waarde van 30 bitcoins. De rechtbank geeft de tandarts gelijk. Tegen dat oordeel gaat D in hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep.

Onrechtmatig verkregen bewijs

D betwist dat zijn schriftelijke verklaring als bewijs In het Nederlandse procesrecht geldt als hoofdregel dat de rechter alleen die feiten of rechten aan zijn beslissing ten grondslag mag leggen, die in de rechtszaak aan hem ter kennis zijn gekomen of zijn gesteld en die zijn komen vast te staan.
» Meer over bewijs bewijs kan dienen omdat deze verklaring is afgelegd onder bedreiging Iemand bewegen tot het verrichten van een rechtshandeling door onrechtmatig met enig nadeel in persoon of goed te bedreigen.
» Meer over bedreiging bedreiging of dat er sprake is van Wat is misbruik van omstandigheden Een rechtshandeling is tot stand gekomen onder misbruik van omstandigheden indien men weet of moet begrijpen dat een ander door bijzondere omstandigheden, zoals noodtoestand, afhankelijkheid, abnormale geestestoestand of onervarenheid bewogen wordt tot het verrichten van een rechtshandeling.
» Meer over wat is misbruik van omstandigheden misbruik van omstandigheden. Hij zou zijn gedwongen een verklaring in strijd met de waarheid af te leggen. Anders dan in het strafrecht, geldt echter in het civiele recht volgens vaste jurisprudentie dat ook indien wordt vastgesteld dat bewijsmateriaal door de partij die zich erop beroept onrechtmatig is verkregen, niet als algemene regel geldt dat de rechter daarop geen acht mag slaan. Het algemeen maatschappelijk belang dat de waarheid in rechte aan het licht komt en het belang dat partijen erbij hebben hun stellingen in rechte aannemelijk te kunnen maken, wegen zwaarder dan het belang van uitsluiting van bewijs. Slechts indien sprake is van bijkomende omstandigheden, is uitsluiting van dat bewijs gerechtvaardigd. 

Oordeel hof over onrechtmatig verkregen bewijs

Het ligt volgens het hof daarom op de weg van D om aannemelijk te maken dat sprake is van een door bedreiging afgedwongen verklaring. Dat lukt D niet. D heeft ook ter zitting erkend dat hij de gespreksruimte kon verlaten. De verklaring is volgens het hof dan ook toelaatbaar als bewijsmiddel In het Nederlandse procesrecht geldt als hoofdregel dat in een rechtszaak bewijs kan worden geleverd door alle middelen.
» Meer over bewijsmiddel bewijsmiddel. De ondertekende bekentenis kwalificeert volgens het hof ook nog eens als een akte Een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen.
» Meer over akte akte – volgens de wet een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen – die in deze kwestie tussen partijen dwingend bewijs oplevert. Dat betekent dat er in beginsel van uit moet worden gegaan dat D de 30 bitcoins inderdaad heeft gestolen. D heeft nog wel de mogelijkheid tegenbewijs te leveren. 

Conclusie

D slaagt echter niet in het leveren van tegenbewijs. Volgens het hof staat vast dat de door D in zijn bekentenis genoemde uitbetalingen aan zichzelf hebben plaatsgevonden. D heeft niet inzichtelijk gemaakt hoe hij deze bitcoins dan wel heeft verkregen. Bovendien heeft D niets naar voren gebracht waaruit blijkt dat zijn bekentenis in strijd is met de waarheid. Daarom acht het hof bewezen dat D de 30 bitcoins heeft gestolen en bevestigt het de uitspraak van de rechtbank: D wordt veroordeeld om (de waarde van) 30 bitcoins te betalen aan de tandarts.