Digitale handtekening bij het kopen van een huis rechtsgeldig

In een recente zaak oordeelde de Rechtbank Noord-Nederland over de bewijskracht van een digitale handtekening gezet in het programma DocuSign. Het betrof hier de koop van een huis. Advocaat procesrecht Lennard Noordzij licht toe.

Feiten van de zaak

Verkopers accepteren een mondeling bod van Kopers van € 860.000 voor hun huis in Groningen. De verkopend makelaar stelt een digitale koopovereenkomst De overeenkomst waarbij de verkoper zich verbindt een zaak te geven aan de koper tegen betaling van een prijs.
» Meer over koopovereenkomst koopovereenkomst op en zet deze voor ondertekening klaar in het programma DocuSign. Dit programma wordt door zowel makelaars als notarissen gebruikt voor digitale ondertekening van de koopovereenkomst. De leveringsakte bij de notaris wordt daarna wel in persoon ondertekend. 

Deze eerste digitale versie van 1 september 2021 bevat de handtekening van Verkopers, maar kan door een fout van de makelaar niet door Kopers digitaal in DocuSign worden ondertekend. De makelaar zet daarom op 3 september 2021 precies dezelfde koopovereenkomst nog een keer digitaal klaar, dit keer zonder de handtekeningen van Verkopers. De Kopers ondertekenen op 4 september 2021 deze koopovereenkomst wel digitaal. 

Enkele weken later – nog voordat Verkopers de versie van 3 september 2021 ook hadden ondertekend – ontvangen Verkopers een beter bod van een derde. De makelaar van Verkopers bericht daarom de aankoopmakelaar van Kopers dat Verkopers opnieuw willen onderhandelen. De nieuwe gegadigde en Kopers mogen opnieuw een uiterst bod doen. Kopers pikken dat niet. Zij stellen dat de twee digitale koopovereenkomsten van 1 en 3 september samen een “ akte Een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen.
» Meer over akte akte” zijn en dat daarom een afdwingbare koopovereenkomst tot stand is gekomen. 

Schriftelijkheidsvereiste koopovereenkomst

Een consumentenkoop De koop van een roerende zaak door een particulier bij een bedrijf.
» Meer over consumentenkoop consumentenkoop van een woning, zoals in deze zaak, moet schriftelijk worden aangegaan. De tussen partijen opgemaakte overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst, moet door beide partijen ondertekend worden. Een mondelinge overeenkomst is nietig en kan dus niet worden afgedwongen. De wettelijke bedenktijd van de consumentkoper van 3 dagen vangt aan de dag nadat de consumentkoper (een afschrift van) de koopovereenkomst heeft ontvangen. In die periode heeft de consumentkoper de mogelijkheid om zich – zonder opgave van redenen – terug te trekken. 

Digitaal versus offline handtekening

Een elektronische handtekening heeft enkel dezelfde bewijskracht als een handgeschreven handtekening indien de methode voor ondertekening die gebruikt is voldoende betrouwbaar is. Een gekwalificeerde elektronische handtekening wordt gelijkgesteld met handmatige ondertekening. Deze heeft dus ook dwingende bewijskracht. In deze zaak stond echter niet ter discussie wat de (gelijke) tekst was van de koopovereenkomst en welke partij wanneer had getekend.

Oordeel rechtbank

De rechtbank geeft Kopers gelijk. De koopovereenkomst is op 4 september 2021 onaantastbaar tot stand gekomen, omdat (i) de digitale akte raadpleegbaar is voor beide partijen, (ii) de authenticiteit is gewaarborgd en (iii) het moment van totstandkoming met zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid kan worden vastgesteld. Dat er niet één digitale overeenkomst bestaat waarin Verkopers en Kopers allebei hun handtekeningen hebben gezet, doet daar volgens de rechtbank niet aan af. De twee digitale versies (van 1 en 3 september) bevatten exact dezelfde tekst en zijn door zowel Verkopers als Kopers ondertekend.