Rechtbanken moeten zaakgegevens en zittingsdata openbaar maken

Baanbrekende uitspraak

In een baanbrekende uitspraak heeft de Hoge Raad bepaald dat Nederlandse rechtbanken zaakgegevens openbaar moeten maken. Het gaat daarbij om gegevens als de betrokken partijen, de stand van de procedure en zittingsdata. Ook dienen de gerechten hun uitspraken openbaar te maken. Het procesdossier zelf of de gewisselde stukken hoeven niet openbaar te worden gemaakt.

Achtergrond

Momenteel is het in Nederland voor derden moeilijk om kennis te nemen van lopende rechtszaken en om details over de stand van zaken te verkrijgen. Weliswaar kunnen advocaten het officiële zaakregister raadplegen, maar alleen als zij een specifiek zaaknummer hebben. Rechtbanken verstrekken zelden telefonisch bijzonderheden over zaken aan partijen die niet de procespartijen of hun vertegenwoordigers zijn. Alleen voor de pers wordt een uitzondering gemaakt.

Cassatie in het belang van de wet

Dit alles zal veranderen met het arrest van de Hoge Raad dat is ingegeven door de advocaat-generaal in een cassatieberoep in het belang der wet. De Hoge Raad oordeelde dat de huidige praktijk in strijd is met artikel 6 EVRM en dat de Nederlandse gerechten zaakgegevens openbaar moeten maken, behoudens beperkte uitzonderingen.

Nieuwe en lopende zaken

Rechtbanken zullen informatie moeten verstrekken over het tijdstip en de plaats van openbare zittingen, de zaken die zullen worden behandeld en de namen van de rechter(s). Voorts moet een overzicht van lopende zaken worden gepubliceerd, wat het zaaknummer, de betrokken partijen en de stand van zaken moet bevatten. Persoonsgegevens kunnen worden geanonimiseerd om de privacy te waarborgen.

Vonnissen

Verder overwoog de Hoge Raad dat vonnissen in het openbaar worden gewezen, wat betekent dat iedereen om een afschrift van een vonnis moet kunnen vragen. Mensen kunnen bijvoorbeeld de rechter vragen om alle vonnissen in zaken waarbij een bepaalde partij betrokken is.

Geëindigde zaken

De Hoge Raad merkt uitdrukkelijk op dat rechtbanken geen andere soorten informatie hoeven te verstrekken, waaronder informatie over zaken die zijn geëindigd (zonder dat er een vonnis is gewezen). Als partijen dus lopende de procedure een schikking bereiken, dan zal naderhand niet openbaar te raadplegen zijn dat er ooit een procedure is geweest.

Gevolgen

Derden zullen nu beter in staat zijn om lopende rechtszaken te volgen. De redenen om bepaalde zaken te willen volgen lopen uiteen: belanghebbenden kunnen op de hoogte willen blijven van zaken betreffende juridische of feitelijke vragen die relevant zijn voor hun bedrijf of voor geschillen waarbij het bedrijf betrokken is. Ondernemingen kunnen ook geïnteresseerd zijn in rechtszaken die tegen concurrenten lopen. Bedrijven kunnen hoorzittingen in verband met specifieke zaken willen bijwonen, of bedrijven kunnen willen interveniëren in zaken die hun eigen belangen rechtstreeks raken.

Anderzijds moeten rechtzoekenden in Nederland zich ervan bewust zijn dat belanghebbenden in beginsel kennis kunnen nemen van hun proces en de argumenten tijdens de mondelinge behandeling kunnen observeren.

Achter gesloten deuren

Het blijft mogelijk om een verzoek te doen een zaak achter gesloten deuren te laten behandelen. De rechter zal bij zo’n verzoek de belangen van de openbaarheid van de rechtspraak afwegen tegen de belangen bij vertrouwelijkheid. Ook is het mogelijk om partijen te verbieden om over bepaalde gegevens (bijvoorbeeld concurrentiegevoelige informatie) mededelingen te doen.

AMS Advocaten: ervaring met vertrouwelijkheid van procedures

Mocht u vragen hebben naar aanleiding van dit arrest of heeft u belang bij de vertrouwelijkheid van een bepaalde procedure, aarzel dan niet om contact met ons op te nemen. Wij hebben kennis en ervaring op dit onderwerp.