Via de rechter HAVO-advies van kind ombuigen in VWO. Lukt dat?

Onlangs schreef Minister van Onderwijs Sander Dekker in een brief aan de Tweede Kamer dat er zorgen waren over de toename van mondige ouders in het onderwijs. Ook in de media verschenen publicaties  over de ontwikkeling dat leraren steeds meer onder druk worden gezet door bezorgde ouders. Soms zoeken ouders zelfs de weg naar de rechter, zoals in een kort-gedingprocedure bij de rechtbank Amsterdam. Advocaat procesrecht Onno Hennis licht de zaak toe.

HAVO-advies voorafgaand aan CITO-eindtoets

In deze zaak ging het om het volgende. Een kind had drie maanden voor de CITO-eindtoets van de directeur De leidinggevende van een onderneming of organisatie.
» Meer over directeur directeur van de school een HAVO-advies gekregen. Dat HAVO-advies was samengesteld door de leerkracht en de interne begeleider van het kind op basis van de CITO-entreetoets, het resultaat van afgenomen toetsen in de afgelopen jaren en het oordeel van de leerkrachten.

Resultaat CITO-eindtoets bovengemiddeld

Het kind behaalde op de CITO-eindtoets een score van 548. De hoogst haalbare score was 550. In het leerlingenrapport werd naar aanleiding van deze score opgenomen dat VWO voor hem het meest geschikt leek, maar dat de leerkracht altijd een ander schooltype kan adviseren. De directeur van de school zag geen aanleiding om het eerder HAVO-advies aan te passen in een VWO, dan wel HAVO/VWO-advies.

Bezwaar ouders: kind heeft wisselende concentratie

Tegen die beslissing van de schooldirecteur komen de ouders dan op. In reactie op het bezwaar laat de directeur weten dat de school van mening is dat er bij het kind sprake is van wisselende concentratie, een laag werktempo en onzorgvuldig werken. De school meent dat deze zaken essentieel zijn om op een VWO-school te slagen en blijven dus bij hun beslissing.

Extern onderzoek leidt tot VWO-advies

De ouders leggen zich daar niet bij neer. Zij schakelen een externe onderzoeksinstelling in om een schoolkeuzeonderzoek bij het kind af te nemen. In het onderzoeksrapport wordt opgemerkt dat gezien de prestatiegerichtheid en de werkhouding (concentratie, taakgerichtheid en werktempo) van het kind VWO het meeste geschikte schooltype is. Op basis van dit rapport sommeren de ouders de school dan om het advies alsnog om te zetten in een VWO-advies.

Ouders eisen HAVO/VWO-schooladvies in kort geding

Omdat de school daaraan geen gehoor geeft, start de advocaat van de ouders een kort geding. Zij vorderen dat de school op straffe van een dwangsom De veroordeling om een geldsom te betalen wegens het niet voldoen aan een vonnis.
» Meer over dwangsom dwangsom wordt veroordeeld om een HAVO/VWO-schooladvies te verstrekken. De reden daarvoor is dat het kind met een dergelijk advies – zonder inloting – kan worden ingeschreven bij de school van zijn voorkeur.

Ondanks hoge CITO-eindscore toch HAVO-advies?

In de kern gaat het geschil erover of de school ondanks de hoge CITO-eindscore het HAVO-advies in stand kon laten. De ouders menen dat voldoende objectief is aangetoond dat hun kind een VWO-kind is. Niet alleen blijkt dat uit het onderzoeksrapport, ook is door de school in geen van de eerdere schoolrapporten melding gemaakt over de gestelde onvoldoende werkhouding van het kind. De school brengt daar tegenin dat het kind niet als VWO-kind bestempeld kan worden. Vanaf het begin had hij veel begeleiding nodig om op niveau te komen, in de laatste maanden zelfs via een huiswerkinstituut. Volgens de school mist het kind de zelfstandigheid om het op een VWO te redden.

Rechter: ‘Hoge drempel om schooladvies te corrigeren’

De voorzieningenrechter stelt voorop dat hij als restrechter rechtsmacht De bevoegdheid van een rechter van een bepaald land om over een geschil te oordelen. De Nederlandse rechter in Nederland zijn niet bevoegd om over ieder juridisch geschil te oordelen.
» Meer over rechtsmacht rechtsmacht heeft om over het geschil te oordelen, nu het afgegeven schooladvies niet vatbaar is voor een bestuursrechtelijke toets (zoals beroep of bezwaar). Verder overweegt de rechter dat als criterium de vraag moet worden gehanteerd of het schooladvies zo gebrekkig is dat geen weldenkende (directeur van de) school tot dit advies had kunnen komen. Volgens de rechter is er dus een hoge drempel wil een schooladvies via de rechter gecorrigeerd worden.

Oordeel rechter: (beleids)vrijheid bij beoordeling door school moet worden gerespecteerd

De rechter overweegt dat het schooladvies niet strookt met de CITO-eindscore en het onderzoeksrapport en dat het besluit van de school derhalve ook discutabel is. Evenwel oordeelt de rechter dat het schooladvies niet zodanig gebrekkig is dat deze moet worden aangepast. Volgens de rechter heeft de school een grote mate van (beleids)vrijheid bij de beoordeling van de capaciteiten van de leerling en dat deze vrijheid ook moet worden gerespecteerd. De rechter gaat dus niet op de plaats van de leerkrachten of schooldirecteur zitten.

Oneens met schooladvies?

Is een ouder het dus oneens met een schooladvies, dan blijkt uit het vonnis dat je van goede huizen moet komen om daarin verandering te brengen. Dit is voor de leerkrachten en schoolleiding waarschijnlijk een goed signaal. Er zijn echter ook onderwijskundigen die vinden dat de rechten van kinderen (en ouders) voldoende gewaarborgd moeten zijn, bijvoorbeeld in verband met passend onderwijs. Hoe het ook zij, het laatste woord zal hierover – bij een steeds verdere juridisering van de maatschappij – nog niet over gesproken zijn.