Zekerheid stellen voor proceskosten: wanneer moet dat?

Een recente uitspraak van de rechtbank Oost-Brabant maakte mooi duidelijk hoe en in welke gevallen van een eiser De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde. Dit in tegenstelling tot de eiser, de partij die het initiatief tot de rechtszaak heeft genomen en daartoe door een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding heeft laten betekenen aan de gedaagde.
» Meer over eiser eiser in een civiele procedure zonder woonplaats in Nederland kan worden gevorderd dat hij zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid stelt voor de proceskosten.

Incident tot zekerheidstelling voor proceskosten

Op grond van artikel 224 Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (Rv) is iedereen zonder woonplaats of gewone verblijfplaats in Nederland, die bij de Nederlandse rechter een vordering instelt of zich voegt (of tussenkomt) in een geding, verplicht om op vordering van de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij zekerheid te stellen voor de proceskosten en de schadevergoeding tot betaling waarvan zij veroordeeld zouden kunnen worden. Maar, dat klinkt beter dan het is. Er bestaat namelijk geen verplichting tot het stellen van zekerheid voor ingezetenen van EU-lidstaten, indien een verdrag voorziet in tenuitvoerlegging van het Nederlandse vonnis in het buitenland.

Bovendien is in sommige verdragen (zoals bijvoorbeeld het Vriendschapsverdrag zoals dat tussen Nederland en de Verenigde Staten bestaat) uitgesloten dat zekerheidsstelling mag worden opgelegd. Evenmin bestaat de verplichting tot het stellen van zekerheid, indien redelijkerwijs aannemelijk is dat de eiser voldoende verhaal biedt in Nederland, of indien daardoor degene van wie zekerheid wordt gevorderd de effectieve toegang tot de rechter zou worden belemmerd.

Liquidatietarief

Ook met de hoogte van de te stellen zekerheid moet men zich niet rijk rekenen. De rechter bepaalt de hoogte van het in zekerheid te stellen bedrag namelijk in uitgangspunt op het kostenveroordeling De partij die bij vonnis geheel of grotendeels in het ongelijk wordt gesteld, wordt in beginsel in de kosten veroordeeld.
» Meer over kostenveroordeling liquidatietarief zoals dat van toepassing is in civiele procedures. Het liquidatietarief is een vaste forfaitaire tariefstaffel op basis waarvan rechters de hoogte van de uit te spreken proceskosten vaststellen. Proceshandelingen worden gewaardeerd met een half, één of twee punten en de ‘waardepunten’ zijn afhankelijk van het belang van de zaak een bedrag waard. Het actuele liquidatietarief is hier te vinden.

Buitenlandse eiser stelt vordering in tegen FC Den Bosch

In de hiervoor al genoemde uitspraak kwamen bovengenoemde kwesties aan de orde. Een eiser zonder woonplaats of gewone verblijfplaats in Nederland – vermoedelijk een speler – stelde een vordering in tegen FC Den Bosch N.V. In die procedure ontstond vervolgens een debat over de werkelijke woonplaats van de eiser. Kennelijk had hij in de dagvaarding De inleiding van een procedure, die tevens de oproep bevat om op een bepaalde datum bij de rechtbank te verschijnen.
» Meer over dagvaarding dagvaarding vermeld dat hij woont in een land waarmee een verdrag bestaat of een lidstaat is van de Europese Unie, maar in het incident kwam tussen partijen vast te staan dat dat in elk geval niet klopte.

Vervolgens stelde hij woonachtig te zijn in een land dat partij is bij het Haags Rechtsvorderingsverdrag 1954, zodat op grond daarvan geen verplichting tot zekerheidstelling zou bestaan. Hoewel de eiser vele documenten overlegde waaruit zou moeten volgen dat hij woonachtig was in het betreffende land, was de rechtbank van mening dat hij niet had aangetoond dat hij daar woonde. Ondanks overlegging van een arbeidsovereenkomst De overeenkomst waarbij de ene partij, de werknemer, zich verbindt in dienst van de andere partij, de werkgever, tegen loon gedurende zekere tijd arbeid te verrichten.
» Meer over arbeidsovereenkomst arbeidsovereenkomst, een werkvergunning (een residence registration), een inschrijving in het betreffende land als belastingplichtige en zelfs een legal opinion van een advocaat uit dat betreffende land, oordeelde de rechtbank dat uit die documenten niet blijkt dat de eiser op het moment van het instellen van de eis nog woonplaats had in het betreffende land, onder andere omdat de ‘residence registration’ een vertrekdatum vermeldde (20 december 2019).

Rechtbank beveelt zekerheidstelling

Derhalve besliste de rechtbank dat de eiser zekerheid moest stellen voor de proceskosten. Zoals gebruikelijk gaat de rechtbank daarbij uit van een procesverloop zonder complicaties. Dat wil zeggen: een conclusie van antwoord Een conclusie van antwoord bevat de reactie op de dagvaarding, en kan tevens een eis in reconventie bevatten. De wet geeft diverse regels over de formaliteiten waaraan een conclusie van antwoord moet voldoen.
» Meer over conclusie van antwoord conclusie van antwoord en een comparitie Een zitting waar de rechter vragen aan partijen kan stellen.
» Meer over comparitie comparitie, alsmede het bedrag aan griffierechten dat de gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde heeft moeten betalen om zich te kunnen stellen in de procedure (en dat de eiser, indien deze in het ongelijk wordt gesteld, aan de gedaagde moet vergoeden). De rechtbank bepaalt vervolgens een termijn waarbinnen de zekerheid moet worden gesteld. De rechtbank pleegt in een dergelijke beslissing niet te bepalen op welke wijze zekerheid moet worden gesteld.

Wijze van zekerheidstelling

Zekerheidstelling kan op vele manieren geschieden. Er kan een vorm van persoonlijke zekerheid worden gesteld – door het storten van een waarborgsom De borg die een verhuurder van een huurder vraagt als garantie op een deugdelijke nakoming van de huurovereenkomst.
» Meer over waarborgsom waarborgsom of een borgstelling van iemand die wel voldoende verhaal biedt – maar ook ‘een zakelijke zekerheid’ is mogelijk, zoals het aanbieden van een pand of hypotheekrecht Een hypotheekrecht is een beperkt recht strekkende om op de daaraan onderworpen goederen een vordering tot voldoening van een geldsom bij voorrang boven andere schuldeisers te verhalen.
» Meer over hypotheekrecht hypotheekrecht op een goed dat voor verhaal vatbaar is. Of de aangeboden zekerheid afdoende is, wordt beoordeeld door de voorzieningenrechter van de rechtbank bij wie de hoofdzaak aanhangig is. Artikel 616 Rechtsvordering bepaalt derhalve dat, indien een geschil ontstaat over de vraag of genoegzame zekerheid is gesteld, de partijen zich vervolgens tot die voorzieningenrechter zullen moeten wenden. De rechter die het stellen van zekerheid beveelt kan daaraan in beginsel geen inhoudelijke voorwaarden verbinden, anders dan dat het bedrag uiteraard wordt bepaald.