Het ontruimen van krakers: hoe werkt het?

Sinds de invoering in 2010 van de Wet kraken Het zonder recht of titel in gebruik nemen van een leegstaande onroerende ruimte.
» Meer over kraken Kraken en Leegstand is kraken altijd strafbaar. Deze wet leek vastgoedeigenaren meer bescherming te geven. Toch worden panden die ogenschijnlijk net in gebruik zijn vaak gekraakt, omdat het nog steeds lastig is de krakers op zeer korte termijn te laten ontruimen. Advocaat Sander Schouten licht de mogelijkheden toe.

Panden worden relatief snel gekraakt in tijden van woningnood

In tijden waarin er sprake is van veel vraag naar, maar weinig aanbod van woningen, zijn er logischerwijs (met name in de grote steden) minder panden die in aanmerking komen om te worden gekraakt. Dit brengt met zich mee dat panden die wél leegstaan relatief snel worden gekraakt. Leden van de groepering ‘WE ARE HERE’ hebben er de afgelopen jaren gebruik van gemaakt om met name in Amsterdam van gekraakt pand naar gekraakt pand te trekken. Deze uitgeprocedeerde asielzoekers wachten, na een pand te hebben gekraakt, tot het moment waarop ze gedwongen moeten vertrekken en verhuizen, indien ze een ander pand hebben gespot dat zou kunnen worden gekraakt, snel naar dat pand. De krakers proberen zo lang mogelijk in een pand te blijven en wachten totdat een rechter ze verplicht te vertrekken.

Het voorkomen van kraken

Indien een pand tijdelijk leeg staat, bijvoorbeeld omdat de eigenaar in afwachting is voor benodigde vergunningen, is het uiteraard het veiligst om krakers überhaupt geen kans te geven het pand te kraken. Dit kan bijvoorbeeld door anti-kraakbewoning te regelen of door het pand te laten beveiligen. Wordt een pand toch gekraakt, dan is het van belang snel de mogelijkheden van ontruimen in kaart te brengen.

Strafrechtelijke ontruiming

Het is in het geval van krakers mogelijk om aangifte te doen bij het Openbaar Ministerie (OM). Het OM gaat dan beoordelen of er sprake is van een strafbaar feit. Zo ja, dan zal het OM in beginsel tot ontruiming overgaan. De Hoge Raad heeft in 2011 echter bepaald dat het OM pas tot strafrechtelijke ontruiming mag overgaan nadat de krakers in de gelegenheid zijn gesteld om een kort geding in te stellen. Het OM heeft daarom een beleid opgesteld waarin is bepaald dat het de bedoeling is dat een gekraakt pand binnen acht weken, nadat het voornemen tot ontruiming aan de krakers bekend is gemaakt, daadwerkelijk is ontruimd.

Alhoewel het vaak wel lukt om via deze methode een bevel tot ontruiming te krijgen, duurt deze methode relatief lang. Bovendien staat het niet vast dat het OM daadwerkelijk tot ontruiming overgaat. Bij strafrechtelijke ontruiming gaat het immers om het dienen van het algemeen belang en niet zozeer om het privébelang van de eigenaar en de bescherming van zijn eigendomsrecht. Ook al zullen deze privébelangen wel in de afweging van het OM om al dan niet tot ontruiming over te gaan worden meegewogen.

Spoedontruiming bij huisvredebreuk of een gevaarlijke situatie

Slecht indien sprake is van bijzondere omstandigheden waardoor een zeer snelle ontruiming is geboden, zal het OM de uitkomst van een kort geding niet afwachten. Dit is bijvoorbeeld het geval als een bewoond pand is gekraakt, waardoor sprake is van huisvredebreuk of als er sprake is van een gevaarlijke situatie.

Civielrechtelijke ontruiming

Indien geen sprake is van een situatie die een spoedontruiming rechtvaardigt, kan een gekraakt pand in de regel het snelst worden ontruimd door zelf een advocaat in de hand te nemen die een civielrechtelijk kort geding aanhangig maakt. Buiten het feit dat deze advocaat niet de termijn van het OM hoeft af te wachten, kan hij ook bij de rechtbank aandringen op een zeer snelle behandeling van het kort geding, indien hij aannemelijk kan maken dat sprake is van een zeer spoedeisend belang Voor een toewijzing van een vordering in kort geding moet er sprake zijn van spoedeisend belang.
» Meer over spoedeisend belang spoedeisend belang. Dit kan zorgen dat de ontruiming weken sneller is geregeld dan wanneer wordt gekozen om de ontruiming aan het OM over te laten. Vastgoedeigenaren die worden geconfronteerd met krakers doen er dan ook goed aan om snel juridische advies in te winnen over de beste methodes om het betreffende pand te laten ontruimen.