Is het belemmeren van een erfdienstbaarheid onrechtmatig?

Het recht van overpad Het recht om van andermans grond gebruik te mogen maken.
» Meer over recht van overpad recht van overpad houdt in dat iemand het recht heeft de grond van een ander te gebruiken, meestal om van een woning naar de openbare weg te komen of naar een landbouwperceel en vice versa. Dit gebruik moet de eigenaar van de betreffende grond dulden en hij mag dit gebruik niet belemmeren. De eigenaar die zijn pad versmalde zodat zijn buurman niet meer met de tractor naar zijn verder gelegen perceel kon rijden, moest de belemmering ongedaan maken op straffe van een dwangsom. Advocaat Marco Guit licht de uitspraak toe.

Ontstaan en vestiging erfdienstbaarheid

In deze zaak gaat het om een erfdienstbaarheid. Erfdienstbaarheden kunnen ontstaan door vestiging en door (verkrijgende) verjaring. De vestiging van een erfdienstbaarheid geschiedt bij notariële akte Een ondertekend geschrift, bestemd om tot bewijs te dienen.
» Meer over akte akte en wordt ingeschreven in de openbare registers (het kadaster).

Recht van overpad

In deze zaak ging het om een veelvoorkomende vorm van een erfdienstbaarheid: het recht van overpad. Dat is het recht om van andermans grond gebruik te mogen maken, om een ander erf te kunnen bereiken. Met name op het platteland komt het recht van overpad vaak voor (op veel onverharde wegen zijn erfdienstbaarheden gevestigd). Partijen in deze zaak zijn buren. Eisers hebben een woning en twee landbouwkavels waarvan één kavel naast de woning van gedaagde De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde.
» Meer over gedaagde gedaagde ligt. Om van de woning naar deze landbouwkavel te komen moeten eisers een onverhard pad gebruiken waarvan een deel eigendom Het het meest omvattende recht dat men op een zaak kan hebben. Eigendom is het recht om over een zaak (stuk grond, voorwerp, hoeveelheid geld enz.) naar eigen goeddunken te beschikken.
» Meer over eigendom eigendom is van gedaagde. Ten behoeve van (de kavels van) eisers is een erfdienstbaarheid gevestigd op het onverharde pad.

Vordering opheffing belemmeringen op straffe van dwangsom

Aanleiding voor de procedure vormt de wijzigingen die gedaagde aan het pad heeft aangebracht: gedaagde heeft de breedte van zijn stuk pad zodanig beperkt dat eisers er niet meer door konden met hun landbouwwerktuigen. Eisers stellen dat gedaagde hierdoor onrechtmatig jegens hen handelt en vorderen daarom in deze procedure gedaagde te veroordelen om ervoor zorg te dragen dat alle belemmeringen worden opgeheven –op straffe van een dwangsom– zodat eisers zonder problemen met hun paarden en landbouwmachines dit pad kunnen gebruiken.

Versmalling onverhard pad in strijd met erfdienstbaarheid

Het vonnis van de rechtbank is kort en krachtig: gedaagde mag het gebruik door eisers van het pad niet belemmeren. De erfdienstbaarheid omvat het recht om te komen en gaan van eisers woning naar de betreffende kavel. Omdat dat kavel een landbouwperceel is, omvat het recht van erfdienstbaarheid mede het recht om het pad (ook) te gebruiken voor de landbouwkundige exploitatie van dat perceel en dus ook om daarover met landbouwwerktuigen te komen en gaan. Dat de kavel ook via een andere weg zou kunnen worden bereikt doet aan dit recht niet af. De Rechtbank overweegt ten overvloede nog dat eisers het pad van gedaagde enkel mogen gebruiken ten behoeve van het gebruik en de exploitatie van deze kavel. Zij mogen het pad dus niet gebruiken om naar verder gelegen gebieden te gaan.