Accountant niet aansprakelijk: geen verband tussen schade en schending zorgplicht

Als een accountant zijn zorgplicht De verplichting van een opdrachtnemer om de zorg van een goed opdrachtnemer in acht te nemen.
» Meer over zorgplicht zorgplicht schendt, is hij in beginsel aansprakelijk voor de schade. Er moet echter wel causaal verband zijn tussen de geclaimde schade en de schending. Als die ontbreekt, kan de schade niet aan de tekortkoming Alle gevallen waarin hetgeen de schuldenaar verricht in enig opzicht achter blijft bij hetgeen de verbintenis vergt, ongeacht of deze handelwijze de schuldenaar toerekenbaar is of niet.
» Meer over tekortkoming tekortkoming worden toegerekend. Wat komt er eigenlijk kijken bij een schadevordering en wanneer bestaat er causaal verband tussen aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid en schade? Advocaat Sander Schouten zet de zaken op een rijtje.

Aansprakelijkheid en schade

Het klinkt logisch: iemand die tekortschiet in de nakoming van een verbintenis of een onrechtmatige daad Onrechtmatig handelen leidt tot aansprakelijkheid. In sommige gevallen geeft de wet aan dat een derde aansprakelijk is voor door een ander veroorzaakte schade.
» Meer over onrechtmatige daad onrechtmatige daad pleegt, is verplicht de schade die de schuldeiser daardoor lijdt te vergoeden (tenzij de tekortkoming niet aan de schuldenaar kan worden toegerekend). De vaststelling van een schadeplichtigheid is vaak pas het begin van lange gerechtelijke procedures: de omvang en toerekening van de schade zorgt in de regel voor meer discussie. De  vraag is altijd: wat is de schade?

Schadestaatprocedure

Soms wordt eerst de aansprakelijkheid van een partij in een (bodem)procedure behandeld en vastgesteld en wordt de zaak vervolgens verwezen naar een aparte procedure waarin enkel de omvang en toerekening van de schade wordt behandeld. Dit noemen we een schadestaatprocedure Een gerechtelijke procedure die na de hoofdprocedure volgt waarin enkel de omvang van de schade wordt vastgesteld.
» Meer over schadestaatprocedure schadestaatprocedure; dit komt vaak voor bij hoge of ingewikkelde claims of bij letselschade waarbij de omvang van de schade nog niet vaststaat maar waarbij de vaststelling van aansprakelijkheid (vanwege bijvoorbeeld verzekeringskwesties) alvast gewenst is. Overigens mag de rechter in de eerste procedure wel steeds zelf ambtshalve de schade geheel of gedeeltelijk vaststellen.

Omvang & inhoud schade

Schade kan bestaan uit vermogensschade Schade aan het vermogen van de benadeelde.
» Meer over vermogensschade vermogensschade (geleden verlies en gederfde winst, maar ook redelijke kosten ter voorkoming, beperking of vaststelling van schade of incassokosten) en immateriële schade Ander nadeel dan vermogensschade.
» Meer over immateriële schade immateriële schade. Voor de begroting van (vermogens)schade kunnen verschillende middelen worden gebruikt: aankoopfacturen, reparatiekosten, deskundigenrapporten en taxaties. Bij gederfde winst zal de schade moeten worden geschat aan de hand van eerdere (winst)resultaten en prognoses.

Causaal verband: toerekening aan de schuldenaar

Alleen schade die in zodanig verband staat met de tekortkoming of onrechtmatige gedraging dat de schade als gevolg daarvan kan worden toegerekend, komt voor vergoeding in aanmerking. Dit is het vereiste van causaal verband. Simpel gezegd, als bijvoorbeeld een gebouwd huis instort en er blijkt na onderzoek sprake te zijn geweest van een bouwfout, dan is de aannemer enkel voor de schade aansprakelijk als de instorting het gevolg was van die betreffende bouwfout.

Casus: accountant aansprakelijk wegens schending waarschuwingsplicht

In een recent arrest, liet het hof zich uit over de vraag of de door eiser De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde. Dit in tegenstelling tot de eiser, de partij die het initiatief tot de rechtszaak heeft genomen en daartoe door een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding heeft laten betekenen aan de gedaagde.
» Meer over eiser eiser geclaimde schade kan worden toegerekend aan de schending van de waarschuwingsplicht van de accountant. De feiten waren als volgt. Eiser, een boer uit Groningen, had voor een periode van 6 jaar zijn landerijen verhuurd, waarna hij zijn boerenbedrijf weer had voortgezet. De boer werd geconfronteerd met een IB-aanslag over de waardevermeerdering van zijn landerijen gedurende de periode van verhuur. De landbouwvrijstelling voor waardevermeerdering was komen te vervallen op het moment dat de boer tot verhuur over was gegaan. De boer stelde zijn accountant aansprakelijk omdat hij de boer, toen de boer vooraf om advies had gevraagd over de verhuur, niet had gewaarschuwd tegen het vervallen van de vrijstelling.

Schade: nadelige verschil tussen feitelijke situatie en fictieve situatie

Het hof stelt dat in beginsel voor vergoeding in aanmerking komt het nadelige verschil tussen de feitelijke situatie en de fictieve situatie (als de accountant wel had gewaarschuwd). Het hof overwoog dat het niet bespreken van de landbouwvrijstelling (hetgeen door het hof op zich als een schending van de zorgplicht en aldus een tekortkoming werd gekwalificeerd) geen negatieve invloed heeft gehad op de keuzemogelijkheden van de boer. Uit de omstandigheden blijkt namelijk voldoende dat al zou de accountant hebben gewaarschuwd, de boer toch zou zijn overgegaan tot verhuur van de landerijen. Hij had immers –door omstandigheden- geen andere keuze. De door de boer geclaimde schade stond daarom volgens het hof niet in causaal verband met de zorgplichtschending van de accountant.