Advocaatkosten UWV-procedure gedekt door rechtbijstandsverzekering?

In een recente procedure vorderde een werknemer met een rechtsbijstandverzekering vergoeding van de advocaatkosten die hij moest maken in het kader van een ontslagprocedure bij het UWV. De rechtsbijstandverzekeraar weigert deze kosten te dekken omdat volgens haar de vrije advocaatkeuze niet geldt voor een UWV ontslagprocedure. Is deze weigering in strijd met het Europese recht? AMS advocaat Thomas van Vugt licht de uitspraak toe.

Rechtsbijstandverzekering: vrije advocaatkeuze

In deze zaak vroeg de werkgever ontslag van eiser De partij die gedagvaard wordt om te verschijnen in een rechtszaak wordt aangeduid als de gedaagde. Dit in tegenstelling tot de eiser, de partij die het initiatief tot de rechtszaak heeft genomen en daartoe door een gerechtsdeurwaarder een dagvaarding heeft laten betekenen aan de gedaagde.
» Meer over eiser eiser aan bij het UWV. Eiser wendde zich vervolgens tot zijn rechtsbijstandverlener DAS en verzocht om kostendekking voor rechtsbijstand door een externe advocaat. DAS wees deed verzoek af. In het door eiser gestarte kort geding voert DAS aan dat er in een procedure bij het UWV geen sprake van een gerechtelijke of administratieve procedure zoals is bedoeld in artikel 4 van de Europese Richtlijn voor Rechtsbijstands-verzekeraars. Eiser heeft in dit geval dus geen recht op vergoeding van een externe advocaat maar alleen recht op rechtsbijstand door medewerkers van DAS zelf, aldus DAS.

Ook bij UWV ontslagprocedure?

De vraag die aan de voorzieningenrechter voorligt is wat wordt verstaan onder het begrip “gerechtelijke of administratieve procedure” en valt de ontslagprocedure bij het UWV hieronder? Omdat de vraag de uitleg van Europees recht betreft wordt deze voorgelegd aan de Hoge Raad (de zogenaamde prejudiciële vraag Een vraag over de uitleg van een rechtsregel aan de Hoge Raad of het Europese Hof van Justitie.
» Meer over prejudiciële vraag prejudiciële vraag). De Hoge Raad is in eerste instantie van oordeel dat de procedure bij het UWV moet worden aangemerkt als een administratieve procedure. Hij wijst erop dat in verschillende vertalingen van de Europese Richtlijn onderscheid wordt gemaakt tussen een gerechtelijke procedure enerzijds en een administratieve procedure anderzijds. Daarmee is kennelijk bedoeld dat de hier bedoelde administratieve procedure niet noodzakelijkerwijs ten overstaan van een rechterlijke instantie plaatsvindt. Een procedure ten overstaan van een bestuursorgaan valt in principe dus ook onder de richtlijn.

Ruime uitleg toegang advocaat naar keuze

Bovendien heeft het Europees Hof van Justitie in een eerdere uitspraak over de vrije advocaatskeuze bij rechtsbijstandverzekeringen al geoordeeld dat de Richtlijn de belangen van de verzekerden ruim beoogt te beschermen. Dit is doel is niet verenigbaar met een restrictieve uitleg van de artikel 4 van deze Richtlijn. In dit geval is de Hoge Raad van mening dat de procedure bij UWV, mede gezien de beoogde ruime bescherming van de richtlijn, moet vallen onder het begrip administratieve procedure. Alleen dan heeft de werknemer die voor rechtsbijstand is verzekerd, aanspraak op rechtsbijstand van een externe advocaat. En dit is cruciaal in een dergelijke procedure. Immers, het voortbestaan van zijn dienstverband staat op het spel.

Second opinion door een advocaat

Niettemin heeft de Hoge Raad enige twijfel of zijn interpretatie de juiste is. Daarom zal de Hoge Raad de vraag voorleggen aan het Europees Hof van Justitie. Die zal een definitief antwoord moeten geven. De zaak wordt aldus aangehouden tot het Europees Hof heeft besloten. De uitspraak zal van groot belang zijn voor de positie van rechtsbijstandverzekerden. Behalve vergoeding van externe rechtsbijstand bij procedures valt onder de dekking van een rechtsbijstandverzekering ook het vragen van een second opinion door een externe advocaat.