Stunten op Social Deal zonder toestemming franchisegever: mag dat?

Een franchisenemer van Afslankstudio Size Zero zette een goedkope deal voor afslankbehandelingen op de online koopjessite Social Deal. De franchisegever steekt hier vlug een stokje voor en sommeert Social Deal de acties van de franchisenemer van de site te halen. Volgens de franchisegever mogen deze landelijke acties alleen in coördinatie met de franchisegever. Tast deze beperking het mededingingsrecht van de franchisenemers aan? Advocaat contractenrecht Hidde Reitsma bespreekt de zaak.

Wat is een franchiseovereenkomst

De franchisegever in dit geschil (hierna: SZ) is eigenaar van de afslankstudio’s “Size Zero” welke momenteel in heel Nederland als paddestoelen uit de grond schieten. Deze studio’s worden geëxploiteerd door franchisenemers die ieder een rayon (werkgebied) krijgen toegewezen. Op grond van een franchiseovereenkomst hebben de franchisenemers o.m. het exclusieve recht om het merk te exploiteren en hiervoor promotionele activiteiten te verrichten in hun eigen rayon. Verder is passieve verkoop buiten het rayon niet uitgesloten. 

Beperking landelijke acties gerechtvaardigd?

De vraag in deze zaak is in hoeverre promotionele online acties -die naast het rayon ook een landelijk bereik hebben- door franchisenemers zijn toegestaan. De franchisenemer in kwestie stelt dat een beperking door SZ van dit soort stuntacties zijn exclusieve gebruiksrecht aantast. SZ doet echter een beroep op een rechtvaardigingsgrond voor de beperking van dit recht: het beschermen van haar imago.

Bescherming imago luxeproducten

Uit een belangrijk arrest van het Hof van Justitie van de Europese Unie van 6 december 2017 (ECLI:EU:C:2017:941, Coty Germany GmbH-Parfümerie Akzente GmbH) volgt dat voor luxeproducten een verbod op verkoop via online marktplaatsen verenigbaar is met het mededingingsrecht als dit tot doel heeft het imago van het product te beschermen. Het verbod moet wel evenredig zijn met het nagestreefde doel. 

Beperking op gebruiksrecht merk Size Zero

Volgens SZ wordt het imago van de “Size Zero” formule en dat van andere franchisenemers geschaad door de (ongecoördineerde) aanwezigheid van de salons van de franchisenemer op zogeheten ‘koopjessites’. De acties waren zichtbaar buiten het rayon van de franchisenemer. Enkel landelijk door SZ gecoördineerde acties op Social Deal zijn acceptabel. Reclame die zichtbaar is buiten het rayon dient te worden afgestemd met SZ, aldus haar betoog.

Advocaat franchiseovereenkomst

De kantonrechter maakt korte metten met dit verweer. SZ maakt namelijk zelf ook gebruik van Social Deal voor landelijke acties. Daarmee valt een beroep van SZ op imagoschade niet te rijmen. De enkele omstandigheid dat de acties niet vooraf met SZ (of anderszins) worden afgestemd, brengt daarin geen verandering. 

Tekortkoming franchiseovereenkomst

De kantonrechter beslist dat de beperking die SZ aan de franchisenemer heeft opgelegd met betrekking tot Social Deal onevenredig is in verhouding tot het door SZ na te streven doel. Daarmee heeft SZ een onaanvaardbare inbreuk gemaakt op het contractuele recht van de franchisenemer om gebruik te kunnen maken van het handelsmerk. SZ is daarmee tekortgeschoten in de nakoming van de franchiseovereenkomst.