Borgtochtovereenkomst vernietigbaar wegens dwaling?

In een recent arrest van de Hoge Raad is geoordeeld over de vraag of het aangaan van een borgtochtovereenkomst tussen een curator en de echtgenote van een schuldenaar (voorgaand curator Een door de rechtbank aangewezen persoon die is belast met het beheer en de beschikking over het vermogen van een gefailleerde.
» Meer over curator curator) kan worden aangetast door de borg met een beroep op dwaling. Centraal daarbij stond de vraag of hierbij aansluiting moet worden gezocht bij eerdere rechtspraak waaruit volgt dat als een bank of andere financiële dienstverleners een borgtochtovereenkomst aangaat deze een informatie- en zorgplicht hebben ten opzichte van de borg. Advocaat contractenrecht Marco Guit legt uit.

Informatie en zorgplicht bank bij borgtocht

In het arrest genaamd Van Lanschot Bankiers / Bink uit 1990 oordeelde de Hoge Raad over de informatieplicht bij het aangaan van een borgtochtovereenkomst. Het ging om een moeder die zich borg had gesteld voor het bankkrediet van haar zoon. Toen later bleek dat de financiële positie van de ondernemingen van haar zoon veel zwakker was dan ten tijde van het aangaan van de borgtochtovereenkomst werd gedacht, kon de moeder zich met succes beroepen op dwaling. De Hoge Raad was van mening dat van een professionele kredietverstrekker als een bank veel mag worden verwacht. Bij een beroep op dwaling komt het aangaan van een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst tot borgtocht De overeenkomst waarbij een derde zich verbindt voor de nakoming van de verplichitngen van de (hoofd)schuldenaar.
» Meer over borgtocht borgtocht alleen voor rekening van de borg indien wordt gesteld en bewezen dat de bank de borg op een juiste wijze over de risico’s van het aangaan van de borg heeft voorgelicht.

Beroep op dwaling bij niet financiële instelling

In het nu uitgesproken arrest ging het in essentie op de vraag of de dus de vraag voor of de positie van de curator gelijkgesteld kan worden met de positie van een financiële instelling. De Hoge Raad heeft geoordeeld dat dat niet het geval is omdat de curator geen professionele kredietverstrekker is maar de overeenkomst in het kader van het beheer in de vereffening Liquidatie van een ontbonden rechtspersoon of op de afwikkeling van een nalatenschap
» Meer over vereffening vereffening van de faillissementsboedel is aangegaan (artikel 68 Faillissementswet). De curator vervulde daarmee een taak ten behoeve van de gezamenlijke schuldeisers. Bij het aangaan van de overeenkomst tot borgtocht rustte op de curator niet een bijzondere zorgplicht die wel voor banken en financiële dienstverleners geldt.

Borg echtgenote van ontslagen vorige curator

Aan de beoordeelde casus ligt kort gezegd het volgende feitencomplex ten grondslag. Een curator in een faillissement heeft op een onrechtmatige wijze gelden aan de faillissementsboedel onttrokken en is (logischerwijs) ontslagen. De nieuwe curator heeft met de frauderende curator twee overeenkomsten gesloten. In de eerste vaststellingsovereenkomst De overeenkomst waarin partijen bindende afspraken maken ter voorkoming of beëindiging van een bestaande onzekerheid of een bestaand geschil.
» Meer over vaststellingsovereenkomst vaststellingsovereenkomst is de schuld van de frauderende curator vastgesteld en in de tweede vaststellingsovereenkomst is een borgtocht opgenomen waarmee de echtgenote van de frauderende curator zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid aan de huidige curator geeft door in te staan voor nakoming van de vaststellingsovereenkomst. Toen de frauderende curator niet tijdig de verplichtingen uit de overeenkomst nakwam heeft de opvolgend curator deze en diens echtgenote (als borg) in rechte betrokken.

Overeenkomst ‘blind’ getekend

De echtgenote beroept zich in de procedure op dwaling en probeert zo de aangegane borgtocht te vernietigen. Zij stelt onder meer dat zij er van uit is gegaan dat er alleen een betalingsverplichting onder borgtocht zou ontstaan wanneer de echtelijke woning verkocht zou zijn en dan alleen indien sprake was van een overwaarde. Verder werd betoogd dat zij de overeenkomst vrijwel blind zou hebben getekend, zonder dat de curator haar voor de gevolgen heeft gewaarschuwd. Echter, in de vaststellingsovereenkomst/borgtocht is opgenomen dat ondergetekende de reikwijdte van de borgtocht begreep, erkende, dat zij zich bewust was van de financieel slechte positie van haar echtgenoot en op de hoogte was van de risico’s.

Oneigenlijke dwaling

De rechtbank wijst de vordering van de curator zonder meer toe. Bij het Hof gaat het voor de curator alsnog mis omdat het Hof kort gezegd oordeelt dat er in het verweer van de borg een beroep op oneigenlijke dwaling moet worden gelezen in die zin dat haar verklaring niet overeenstemt met haar wil. Het Hof stelt dat de borg daar een beroep op kan doen indien zij niet bewust was van de aan de borgtocht verbonden risico’s en de betreffende curator haar niet op de risico’s heeft gewezen. Hierin valt het bestaan van een informatie en (of) waarschuwingsplicht aan de zijde van de curator af te leiden. Het Hof verwijst naar voornoemd arrest Van Lanschot Bankiers/Bink.

Borg had eigen belang bij vaststellingsovereenkomst

De Hoge Raad oordeelt anders en stelt dat een dergelijke parallel niet getrokken kan worden. De Hoge Raad kijkt daarbij ook naar de positie van de echtgenote/borg en de omstandigheden waaronder zij de borgtocht is aangegaan. De Hoge Raad weegt mee dat de echtgenote/ borg een eigen belang bij de vaststellingsovereenkomst had omdat daarmee de rechtsmaatregelen welke in gang waren gezet werden gestaakt. Daarbij komt dat de echtgenote/ borg zich heeft laten bijstaan door een advocaat en zij had ook met haar echtgenoot (de frauderende curator) de stukken doorgenomen. Tenslotte, stonden er in de overeenkomsten allerlei verklaringen waaruit volgt dat zij het gehele pallet aan feiten en omstandigheden en daarbij behorende gevolgen wel heeft moeten kunnen overzien.

Advies advocaat contractenrecht bij borgtocht

De advocaten van AMS hebben ruime ervaring op het gebied van het vestigen van zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheden bij schulden of financieringen, waaronder het aangaan van overeenkomsten van borgtocht. Laat u goed adviseren voor het aangaan van een borgtochtovereenkomst, als borg maar ook als schuldeiser en voorkom verassingen bij uitwinning.