Ruzie tussen de nieuwe en oude executeur in een erfenis: heeft notaris klachtwaardig gehandeld?

Een erfenis afwikkelen is niet eenvoudig. Voor een executeur kan het lastig zijn alle erfgenamen en betrokkenen op één lijn te krijgen. Geschillen over de laatste wensen van de erflater kunnen zelfs tot het ontslag van de executeur leiden. Een opvolgend executeur heeft -ondanks het ontslag- vaak toch nog te maken met de voormalig executeur. Dat ook deze situatie weer gevoelig kan liggen, blijkt uit een tuchtzaak tussen de nieuwe executeur en de ontslagen executeur in een nalatenschap. In dit blog licht advocaat verbintenissenrecht Hidde Reitsma de uitspraak toe.

Als executeur aangewezen in testament

De aanleiding voor de tuchtprocedure was als volgt. De klager in deze zaak was al jaren de vaste belastingadviseur van de heer X. De heer X overleed in 2014. In zijn testament werd de belastingadviseur als executeur aangewezen voor het geval de weduwe het executeurschap niet op zich zou nemen. Op een gegeven moment is de belastingadviseur (om niet nader genoemde redenen) door de rechter ontslagen uit de functie van executeur. Notaris Y werd benoemd tot opvolgend executeur per datum ontslag.

Klachten tegen notaris

De belastingadviseur heeft een klacht tegen de notaris ingediend. De notaris wordt o.m. verweten geen rekening te houden met de wensen van erflater. Daarnaast had de notaris de belastingadviseur ten onrechte als executeur aangemerkt. Volgens de belastingadviseur was hij nooit executeur geweest en hij kan dan ook niet worden verplicht om rekening en verantwoording af te leggen. 

Notaris handelende in hoedanigheid van executeur

In eerste aanleg zijn de klachten van de belastingadviseur ongegrond verklaard. De belastingadviseur gaat in hoger beroep Ons burgerlijk procesrecht kent het beginsel dat er onderzocht wordt in twee instanties: een ieder heeft het recht op een nieuwe behandeling van de zaak door een hogere rechter.
» Meer over hoger beroep hoger beroep. Het gerechtshof zegt eerst iets over de ontvankelijkheid van de klacht. Immers, de notaris heeft niet als “notaris” gehandeld maar uit hoedanigheid van executeur. Het hof stelt voorop dat een notaris tuchtrechtelijk aansprakelijk kan zijn voor handelen in een andere hoedanigheid dan notaris. Voorwaarde is wel dat die andere functie voldoende verband houdt met zijn hoedanigheid van notaris in relatie tot het daarbij passende gedragsniveau.

Klachten tegen executeur ontvankelijk

In deze zaak heeft de notaris gehandeld in hoedanigheid van executeur(-afwikkelingsbewind-voerder). Naar het oordeel van het hof houden de gedragingen van een executeur(-afwikkelings-bewindvoerder) voldoende verband met zijn hoedanigheid als notaris. De notaris zal zich voor zijn handelen als executeur(-afwikkelingsbewindvoerder) tuchtrechtelijk moeten verantwoorden.

Uitvoering geven aan testament

Het hof gaat vervolgens in op de klachten. Uitgangspunt is dat de notaris als executeur gehouden is uitvoering te geven aan de verplichtingen die voor de executeur uit het testament en de wet voortvloeien. De belastingadviseur heeft onvoldoende geconcretiseerd op welke punten de notaris geen uitvoering geeft aan specifieke wensen van de erflater. Deze klacht is dus ongegrond.

Belastingadviseur voormalig executeur?

Het hof wijst er vervolgens op dat de kantonrechter bij beschikking Uitspraak in een verzoekschriftprocedure
» Meer over beschikking beschikking heeft overwogen dat de belastingadviseur de functie van executeur vervulde. Hij is zelfs uit deze functie ontslagen. Tegen deze beschikking heeft de belastingadviseur geen beroep ingesteld. De notaris mocht daarom van deze beschikking uitgaan en de belastingadviseur als voormalig executeur beschouwen. Door de belastingadviseur te vragen rekening en verantwoording af te leggen, heeft de notaris dus niet tuchtrechtelijk verwijtbaar gehandeld. Het hof acht de klachten ook in hoger beroep ongegrond.