Is ingebrekestelling altijd vereist? AMS zocht het uit!

Als twee partijen een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst hebben en één partij schiet in de nakoming daarvan tekort, is de laatste partij verplicht de geleden schade te vergoeden. Daarvoor is verzuim De situatie dat, en de periode waarin een schuldenaar nalaat een opeisbare prestatie te verrichten.
» Meer over verzuim verzuim vereist en doorgaans betekent dit dat er ook een ingebrekestelling Een schriftelijke aanmaning waarbij de schuldenaar die tekortschiet in gebreke wordt gesteld en hem een redelijke termijn voor nakoming wordt gesteld.
» Meer over ingebrekestelling ingebrekestelling aan de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij verzonden moet zijn. Dat kan tot praktische problemen leiden, vooral als er sprake is van grote spoed. Advocaat verbintenissenrecht Thomas van Vugt legt uit of ingebrekestelling altijd vereist is.

De hoofdregel in het Burgerlijk Wetboek

In artikel 6:74 lid 1 BW is bepaald dat iedere tekortkoming Alle gevallen waarin hetgeen de schuldenaar verricht in enig opzicht achter blijft bij hetgeen de verbintenis vergt, ongeacht of deze handelwijze de schuldenaar toerekenbaar is of niet.
» Meer over tekortkoming tekortkoming in nakoming van een verbintenis de schuldenaar verplicht om de schade die de schuldeiser daardoor leidt te vergoeden. In het tweede lid van dat artikel is bepaald dat als er nog wel kan worden nagekomen de schuldenaar in verzuim moet zijn voordat de schadevergoedingsplicht intreedt.

Wanneer treedt verzuim in?

In artikel 6:81 BW is bepaald dat verzuim intreedt als de prestatie is uitgebleven nadat zij opeisbaar is geworden en de schuldenaar bijvoorbeeld in gebreke is gesteld of op een andere manier in verzuim is gekomen.

Verzuim door een ingebrekestelling

Verzuim door een ingebrekestelling treedt in als de schuldenaar schriftelijk is aangemaand om alsnog na te komen en hem in die sommatie Een schriftelijke aanmaning om binnen een bepaalde termijn een contractuele of wettelijke verplichting na te komen.
» Meer over sommatie aanmaning een redelijke termijn daarvoor wordt gesteld. Als nakoming dan binnen die gestelde termijn uitblijft is de schuldenaar in verzuim. Echter: als de prestatie waarvoor nakoming wordt gevorderd niet duidelijk is, of als de gestelde termijn niet redelijk is dan staat dat het intreden van verzuim in de weg: de schuldeiser heeft dan geen recht op schadevergoeding.

Verzuim zonder ingebrekestelling

Verzuim kan ook zonder ingebrekestelling intreden, zo bepaalt artikel 6:83 BW. Als voorbeelden worden genoemd het verstrijken van een fatale termijn, wanneer de verplichting tot schadevergoeding voortvloeit uit een onrechtmatige daad Onrechtmatig handelen leidt tot aansprakelijkheid. In sommige gevallen geeft de wet aan dat een derde aansprakelijk is voor door een ander veroorzaakte schade.
» Meer over onrechtmatige daad onrechtmatige daad. Of als de verplichting strekt tot schadevergoeding en die schade niet meteen wordt vergoed (dat betekent dat je voor de vordering tot schadevergoeding niet ook nog een ingebrekestelling hoeft te sturen) of als de schuldeiser uit een mededeling van de schuldenaar moet afleiden dat die in de nakoming van de verbintenis zal tekortschieten.

Rechtsgevoel versus de wet

Dit lijstje leidt vaak tot problemen. Er worden hier namelijk drie voorbeelden genoemd, maar er zijn wel duizenden gevallen denkbaar waarbij het rechtsgevoel zegt dat er toch wel al sprake zal moeten zijn van een schadevergoedingsplicht, terwijl op basis van het lijstje zoals dat in de wet staat nog geen verzuim is ingetreden. Maar: is dat lijstje wel alomvattend?

6:83 BW niet limitatief

De escape in die gevallen is dat het lijstje zoals dat in artikel 6:83 BW is gegeven geen limitatieve opsomming geeft van de gronden waarop verzuim kan intreden. De Hoge Raad heeft al in het jaar 2000 bepaald dat die lijst ook geen strakke regels voor het intreden van verzuim bevat. De redelijkheid en billijkheid Een bron van ongeschreven objectief recht waaraan mensen zich moeten gedragen jegens elkaar.
» Meer over redelijkheid en billijkheid redelijkheid en billijkheid spelen namelijk ook een rol bij het bepalen van de vraag of iemand in verzuim is. Zo kan geoordeeld worden dat de wederpartij in verzuim is door een bepaalde gedraging, door het geheel uitblijven van gedragingen of zelfs door mededelingen die hij achteraf doet.

Kosten zelf in rekening brengen zonder ingebrekestelling?

In dergelijke situaties kan het voorkomen dat de wederpartij zich naar maatstaven van redelijkheid en billijkheid er niet op kan beroepen dat hij niet vooraf in gebreke is gesteld. Dat kan onder omstandigheden ook voor de situatie gelden waarbij gelet op de vereiste spoed niet van de schuldeiser gevergd kan worden dat hij de schuldenaar eerst in gebreke stelt voordat hij zelf tot actie overgaat. Het kan dus voorkomen dat die schuldeiser die actie zelf mag nemen en de kosten daarvan bij de schuldenaar in rekening mag brengen, zonder dat hij die eerst in gebreke heeft gesteld.

Wees voorbereid: stuur een ingebrekestelling

Om discussie over het verzuimvraagstuk te voorkomen, raad ik altijd aan om ervoor te zorgen dat ingeval van een tekortkoming de wederpartij altijd ingebreke wordt gesteld. Als verzuim namelijk niet is ingetreden omdat er geen ingebrekestelling is gestuurd terwijl dat achteraf wel nodig bleek te zijn, dan heeft dat vervelende consequenties: de schuldenaar is dan niet gehouden tot betaling van schadevergoeding. Vraag daarom ook tijdig juridische hulp als uw wederpartij de overeenkomst niet, niet juist of niet tijdig nakomt.