Een vermogende partij heeft € 1 miljoen aan een
stichting
Een stichting is een door een rechtshandeling in het leven geroepen rechtspersoon zonder leden of aandeelhouders.
» Meer over stichting
stichting toevertrouwd ter beheer en belegging. Na faillissement van deze stichting lijkt dit geld verdwenen. De gedupeerde belegger stelt onder meer een notaris aansprakelijk. De geldstroom ging namelijk via zijn derdenrekening. Valt de notaris iets te verwijten? Advocaat Hidde Reitsma gespecialiseerd in beroepsaansprakelijkheid licht het oordeel van de rechter in dit kort geding toe.
In deze kwestie was de belegger in contact gekomen met mevrouw X, de bestuurder van stichting X. Mevrouw X zou € 1 miljoen voor de belegger beheren en beleggen. Dit geld zou via de derdenrekening van een notaris aan haar ter
beschikking
Uitspraak in een verzoekschriftprocedure
» Meer over beschikking
beschikking worden gesteld. De belegger stortte € 1 miljoen op de derdenrekening van de notaris die dit bedrag heeft doorgestort: € 500.000 naar een Zwitserse vennootschap en € 500.000 naar Stichting X. Het geld bleek snel hierna te zijn verdwenen. Mevrouw X en haar stichting gingen failliet en het geld was spoorloos.
De gedupeerde belegger heeft vervolgens naast de stichting, ook de notaris en diens kantoor betrokken in een procedure. Hij verwijt de notaris onder meer dat hij heeft meegewerkt aan het doorstorten van de gelden van de derdenrekening naar de stichting en de Zwitserse BV. Volgens de belegger had de notaris medewerking aan deze overboeking moeten weigeren. In ieder geval had de notaris onderzoek moeten doen naar de bestemmingen van het geld en had hij de belegger indringend op het restitutierisico moeten wijzen. Door het een en ander als notaris na te laten heeft hij in strijd gehandeld met zijn
zorgplicht
De verplichting van een opdrachtnemer om de zorg van een goed opdrachtnemer in acht te nemen.
» Meer over zorgplicht
zorgplicht.
Volgens de voorzieningenrechter heeft de notaris echter niet onzorgvuldig en/of
onrechtmatig
Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig
onrechtmatig gehandeld. De overboekingen waren op uitdrukkelijk verzoek van de belegger verricht en zijn bovendien uitdrukkelijk aan de orde geweest in een gesprek dat de notaris met de belegger en mevrouw X heeft gehad. Toen zijn er ook onderliggende stukken getoond waaruit de grondslag voor de overboekingen bleek. Onder die omstandigheden was er voor de notaris geen uitdrukkelijke verplichting meer om nader onderzoek te verrichten naar de bestemmingen en/of de belegger te wijzen op het restitutierisico. De notaris is niet aansprakelijk voor het wegraken van de doorgeboekte gelden.
In deze zaak viel de notaris niets te verwijten. Maar een notaris kan zich niet altijd verschuilen met het argument dat hij simpelweg heeft uitgevoerd wat van hem werd gevraagd. Om zaken zoals witwassen en criminele funding tegen te gaan, moet een notaris in sommige situaties zijn ministerie weigeren. Bijvoorbeeld als het hem niet duidelijk is waar het geld naar toe gaat of vandaan komt en wat de juridische grondslag van een transactie is. Verleent een notaris niettemin medewerking aan schimmige deals, dan kan hij worden aangesproken door de autoriteiten.
Wat betreft de civielrechtelijke
aansprakelijkheid
De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid
aansprakelijkheid is de norm ruimer. Onder de notariële zorgplicht van een notaris valt onder meer de plicht om zijn cliënten te informeren en te waarschuwen. Daarbij heeft de notaris een onderzoeksplicht naar de achtergrond van de transacties waarbij hij betrokken is en de hoedanigheid van partijen.