Restitutie aanbetaling bij annulering? Zo zit dat!

In een recente zaak stond de vraag centraal of een koper recht had op restitutie van zijn aanbetaling nadat een koop niet door was gegaan. De rechtbank onderzocht wat de partijen hierover zijn overeengekomen. De vraag rijst of een onvoorwaardelijk recht op restitutie geen afbreuk doet aan de functie van een aanbetaling. Advocaat contractenrecht Marco Guit vat de uitspraak van de rechtbank samen.

Aanbetaling voor 100 ambulances

In dit geschil gaat het om het volgende. Een koper benadert de onderneming Holland Trading met de mededeling dat de koper op zoek is naar ambulances. Holland Trading bericht de koper per e-mail dat hij 100 ambulances heeft gevonden bij een leverancier. De prijs bedraagt € 19.000 per stuk, vermeerderd met € 1.250,- voor transport en opslag voor Holland Transport. Omdat er nogal spoed geboden is vraagt de koper of Holland Trading deze ambulances kan reserveren. Hiertoe doet de koper -op verzoek van Holland Trading-  een aanbetaling van € 100.000. Enigszins onverwacht meldt de koper enige weken later dat de deal niet doorgaat vanwege gebrek aan financiële middelen.

Eis: integrale restitutie aanbetaling

De koper vraagt vervolgens restitutie van de aanbetaling. Holland Trading weigert dit. In de procedure wordt onderzocht wat de partijen met betrekking tot de aanbetaling zijn overeengekomen. De rechtbank stelt vast dat de aanbetaling niet los kan worden gezien van de levering. Op het moment dat de aanbetaling werd gedaan bestond er tussen partijen in beginsel overeenstemming over de levering van 100 ambulances tegen een bepaalde prijs. Er is volgens de rechtbank sprake geweest van aanbod en aanvaarding. Wellicht niet expliciet maar aanbod en aanvaarding kunnen in beginsel in iedere vorm geschieden en dus ook liggen in gedragingen. Zoals bijvoorbeeld het doen van een aanbetaling.

‘Koper geen recht op terugbetaling’

Er zijn over de aanbetaling geen nadere afspraken gemaakt. De rechtbank is van mening dat koper dan niet zomaar mocht verwachten dat hij het bedrag van € 100.000 terug zou krijgen als de levering geen doorgang zou vinden. Het is ook niet aannemelijk dat de leverancier bereid zou zijn geweest 100 ambulances te reserveren tegen een aanbetaling en vervolgens dit bedrag integraal terugstort als de deal niet doorgaat. Immers, dan zou de aanbetaling geen enkele waarde hebben. De vordering van de koper wordt door de rechtbank afgewezen.

Aanbetaling is deelbetaling vooraf

Een aanbetaling is de betaling van een deel van de overeengekomen prijs voor een zaak of een dienst voordat de wederpartij De tegenpartij in een procedure of de partij met wie een contract is gesloten.
» Meer over wederpartij wederpartij zijn tegenprestatie moet leveren. Met een aanbetaling wordt een prestatie zekergesteld of gereserveerd. Denk aan de gebruikelijk aanbetaling voor een vakantiewoning enkele maanden voor de daadwerkelijke vakantie. Of de aanbetaling voor een product dat moet worden besteld zoals bijvoorbeeld een bank.

Advocaat bij geschil over wanprestatie

In de meeste contracten of algemene voorwaarden staan bepalingen met betrekking tot eventuele restitutie opgenomen. Zo is het gebruikelijk dat bij annulering een bepaald percentage van de aanbetaling wordt ingehouden. Wettelijk gezien is er geen regel dat een aanbetaling altijd moet worden terugbetaald. Zou een aanbetaling per definitie volledig moeten worden gerestitueerd, dan doet dit -zoals de rechtbank terecht opmerkt- afbreuk aan de functie. Immers, ook de partij die moet leveren wil zekerheidsrecht Zakelijke rechten die strekken tot ter zekerheid van een vordering, zoals pand en hypotheek.
» Meer over zekerheidsrecht zekerheid dat de bestelde bank wordt opgehaald of dat de vakantieganger komt opdagen.