Vereenzelviging slechts onder uitzonderlijke omstandigheden

Helaas gebeurt het vaak dat een schuldeiser achter het net vist, omdat de schuldenaar zijn vermogen onderbrengt in een rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
» Meer over rechtspersoon rechtspersoon. De schuldenaar mag dan wel aansprakelijk zijn, maar omdat de verhaalsobjecten in de rechtspersoon zitten, blijft de schuldeiser met lege handen achter. In zo’n geval kan de schuldeiser een beroep doen op het leerstuk van vereenzelviging De situatie waarbij bepaalde verplichtingen en gedragingen van een rechtspersoon worden toegerekend aan een andere (rechts)persoon.
» Meer over vereenzelviging vereenzelviging. Echter, het is staande jurisprudentie dat dit beroep slechts in uitzonderlijke gevallen wordt gehonoreerd. Een recente uitspraak van de Hoge Raad illustreert dit. Advocaat verbintenissenrecht Onno Hennis licht het arrest toe.

USD 1,2 mln aan schade door gefraudeerde werknemer

In de zaak ging het om een werknemer die in het kader van zijn werkzaamheden stevig had gefraudeerd. De schade die daardoor was ontstaan werd begroot op een bedrag van ongeveer USD 1,2 miljoen. De werkgever wilde dit bedrag op hem verhalen. De werknemer bleek echter geen enkel verhaal te bieden. Dat kwam omdat hij nog voordat de fraude was ontdekt zijn belangrijkste vermogensbestanddeel – een (woon)villa op Sint-Maarten – zonder daarvoor een koopprijs te ontvangen, had ondergebracht in een speciale stichting Een stichting is een door een rechtshandeling in het leven geroepen rechtspersoon zonder leden of aandeelhouders.
» Meer over stichting stichting. De stichting beheerde de villa in een soort trust- eigendom Het het meest omvattende recht dat men op een zaak kan hebben. Eigendom is het recht om over een zaak (stuk grond, voorwerp, hoeveelheid geld enz.) naar eigen goeddunken te beschikken.
» Meer over eigendom eigendom, maar voerde zelf geen activiteiten uit.

Stichting werknemer aangeklaagd voor verhaalsonttrekking

De stichting was feitelijk en economisch gezien volledig in handen van de werknemer. De werkgever stelde om voorgaande redenen dat de werknemer de stichting slechts als dekmantel gebruikte om het verhaal door de werkgever (op zijn villa) onmogelijk te maken. De werkgever betrok daarom – naast de werknemer – ook de stichting in rechte en vorderde betaling van USD 1,2 miljoen. De werkgever baseerde zich daarbij onder meer op vereenzelviging van de stichting en de werknemer.

Wat houdt het beginsel ‘rechtspersoonlijkheid’ in?

Het Nederlandse recht gaat uit van het principe van rechtspersoonlijkheid: een rechtspersoon is een rechtssubject met eigen rechten en verplichtingen. Dat heeft tot gevolg dat de stichting niet aansprakelijk is voor de schulden van de werknemer. Verder heeft de rechtspersoon, in dit geval de stichting, een afgescheiden vermogen. Schuldeisers van de werknemer kunnen zich daarom in beginsel niet verhalen op het vermogen van de stichting voor schulden van de werknemer.

Doorbraak van aansprakelijkheid op basis van vereenzelviging

Onder sommige omstandigheden kan een uitzondering worden gemaakt op het principe van rechtspersoonlijkheid. Er is dan sprake van ‘doorbraak van aansprakelijk’. Eén van de wijzen van doorbraak van aansprakelijkheid De gehoudenheid van een persoon of bedrijf om schade ontstaan uit een onrechtmatige daad of wanprestatie te vergoeden.
» Meer over aansprakelijkheid aansprakelijkheid is vereenzelviging. Vereenzelviging gaat ervan uit dat bepaalde verplichtingen en gedragingen van een bepaalde (rechts)persoon kunnen worden toegerekend aan een andere (rechts)persoon. Dat zal het geval zijn wanneer een (rechts)persoon die volledige zeggenschap heeft over meerdere rechtspersoon Het BW kent geen algemene definitie van rechtspersoon.
» Meer over rechtspersoon rechtspersonen misbruik maakt van het identiteitsverschil daartussen.

Vereenzelviging slechts onder uitzonderlijke omstandigheden

In lijn met eerdere jurisprudentie (het Rainbow-arrest) overwoog de Hoge Raad dat de stichting (die werd ‘misbruikt’ voor de verhaalsonttrekking) in beginsel zelfstandig aansprakelijk kan zijn voor de schade die veroorzaakt werd door die verhaalsonttrekking. Echter, een beroep op vereenzelviging is slechts onder ‘uitzonderlijke omstandigheden’ geoorloofd. De Hoge Raad oordeelde dat daarvan in deze zaak geen sprake was, omdat de schade als gevolg van de fraude niet gelijkgesteld kon worden met de schade als gevolg van de verhaalsonttrekking. In een dergelijk geval zou een uitzondering op het beginsel van rechtspersoonlijkheid volgens de Hoge Raad te ver gaan om de stichting voor de schade van de fraude aansprakelijk te houden.

AMS Advocaten: adviseert bij verhaalsonttrekking

Uit het arrest van de Hoge Raad blijkt maar weer eens hoe lastig het kan zijn om een vordering daadwerkelijk betaald te krijgen. AMS Advocaten staat u graag met raad en daad bij wanneer uw debiteur De schuldenaar, iemand die nog moet betalen voor een bepaald product of dienst.
» Meer over debiteur debiteur probeert verhaal van uw vordering te bemoeilijken. Het is belangrijk om daarbij de juiste grondslag, maar ook (proces)strategie te bepalen. Neem voor advies gerust contact met Onno Hennis op.