Vernietiging overeenkomst wegens misbruik van omstandigheden: zo zit het

Een echtpaar voert samen een onderneming en houden beiden aandeel De gedeelten waarin het kapitaal van een BV of NV is verdeeld.
» Meer over aandeel aandelen in de BV. Na de verbreking van hun relatie moeten zij deze zakelijke samenwerking ontvlechten. Zij sluiten een overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst waarin de vrouw o.m. haar aandelen verkoopt aan haar ex. Maar de vrouw voelt zich achteraf misleid. Zij vordert vernietiging van de overeenkomst wegens Wat is misbruik van omstandigheden Een rechtshandeling is tot stand gekomen onder misbruik van omstandigheden indien men weet of moet begrijpen dat een ander door bijzondere omstandigheden, zoals noodtoestand, afhankelijkheid, abnormale geestestoestand of onervarenheid bewogen wordt tot het verrichten van een rechtshandeling.
» Meer over wat is misbruik van omstandigheden misbruik van omstandigheden. Hoe beoordeelt de rechter deze zaak? Advocaat verbintenissenrecht Hidde Reitsma licht toe.

Vernietiging contract door misbruik van omstandigheden?

Eiseres stelt dat haar ex misbruik heeft gemaakt van haar onwetendheid over haar juridische en financiële positie. Zij zou onervaren zijn op het gebied van de koop een verkoop van aandelen en de waardering van de onderneming. Bovendien had eiseres een afhankelijke positie ten opzichte van haar ex, omdat zij in de echtelijke woning (die op zijn naam stond) verbleef en hieruit moest. Haar ex zou, volgens eiseres, die noodtoestand hebben aangegrepen om een voor haar ongunstige overeenkomst door te drukken. De ex heeft volgens eiseres dus misbruik gemaakt van de omstandigheden.

Wanneer is er sprake van misbruik van omstandigheden?

Volgens de wet is er sprake van misbruik van omstandigheden wanneer iemand die weet (of moet begrijpen) dat een ander door bijzondere omstandigheden bewogen wordt tot het verrichten van een rechtshandeling Een rechtshandeling is een feitelijke handeling met rechtsgevolg.
» Meer over rechtshandeling rechtshandeling, het tot stand komen van die rechtshandeling bevordert, terwijl wat hij weet of moet begrijpen hem daarvan zou behoren te weerhouden. Bijzondere omstandigheden worden aangemerkt als een noodtoestand, afhankelijkheid, lichtzinnigheid, abnormale geestestoestand of onervarenheid.

Hof: geen noodtoestand aanwezig

In deze kwestie acht het het hof geen noodtoestand aanwezig. Niet gebleken is dat eiseres werd gedwongen de woning te verlaten. Zij vond zelf het verblijf praktisch onuitvoerbaar (te duur) en onwenselijk. Bovendien bleek in de procedure dat eiseres alternatieven had zoals tijdelijke woonruimte en een logeeradres. Van enige afhankelijkheid van de man wegens het verblijf in de woning is dus evenmin sprake.

Hof: geen sprake van onervarenheid

Ook acht het hof dat niet kan worden vastgesteld dat eiseres dusdanig onervaren was bij het sluiten van de overeenkomst dat de ex hiervan misbruik zou hebben kunnen maken. Eiseres was al jaren nauw betrokken bij de bedrijfsvoering van de onderneming als financieel manager en bestuurder. Zij heeft zelfs cursussen op financieel gebied gevolgd. Het hof overweegt dat uit de processtukken blijkt dat eiseres zelfstandig en weloverwogen het besluit tot het aangaan van de overeenkomst heeft genomen. De vordering tot vernietiging wordt afgewezen door het hof.

Vernietiging van vordering bij bedrog en bedreiging

In deze zaak deed eiseres primair een beroep op misbruik van omstandigheden. Vernietiging wegens een wilsgebrek Een gebrek aan het totstandkomen van een rechtshandeling. Een rechtshandeling is vernietigbaar wanneer zij door bedreiging, door bedrog of door misbruik van omstandigheden is tot stand gekomen.
» Meer over wilsgebrek wilsgebrek is ook mogelijk als er sprake is van bedrog Iemand bewegen tot het verrichten van een rechtshandeling door enige opzettelijke daartoe gedane mededeling, het opzettelijk daartoe verzwijgen van enig feit of door een andere kunstgreep.
» Meer over bedrog bedrog of bedreiging Iemand bewegen tot het verrichten van een rechtshandeling door onrechtmatig met enig nadeel in persoon of goed te bedreigen.
» Meer over bedreiging bedreiging. Bedreiging is aanwezig als iemand een ander tot het verrichten van een bepaalde rechtshandeling beweegt door onrechtmatig Ieder handelen of nalaten dat in strijd is met een wet of met de maatschappelijke betamelijkheid.
» Meer over onrechtmatig onrechtmatig deze of een derde met enig nadeel in persoon of goed te bedreigen. De bedreiging moet zodanig zijn, dat een redelijk oordelend mens daardoor kan worden beïnvloed. Van bedrog is sprake als iemand tot een rechtshandeling wordt bewogen door opzettelijk gedane onjuiste mededelingen, opzettelijk informatie achterhoudt of een andere kunstgreep. Aanprijzingen van algemene bewoordingen (“dit wasmiddel krijgt elke vlek eruit”), ook al onwaar, leveren op zichzelf geen bedrog op.