turboliquidatie

Wat is turboliquidatie?

Bijna 90% van de opgeheven rechtspersonen werd in 2018 beëindigd via turboliquidatie.

Turboliquidatie is een simpele manier om een vennootschap te ontbinden. Gewoonlijk wordt het vermogen van de ontbonden vennootschap vereffend, dat wil zeggen verdeeld over de schuldeisers. De vereffenaar legt over de vereffening rekening en verantwoording af. Als een vennootschap niet meer over baten beschikt valt er echter niets te vereffenen. Het bestuur kan dan gewoon de vennootschap ontbinden en hiervan melding maken bij handelsregister (artikel 2:19 lid 4 BW). De vennootschap houdt op dat moment op te bestaan, óók als er nog onbetaalde schulden zijn. 

Deze regeling moet een ondernemer in staat stellen op eenvoudige wijze zijn bedrijf af te bouwen en beëindigen; hij kan zijn laatste baten te gelde te maken en uitkeren aan zijn schuldeisers waarna de rechtspersoon, ondanks resterende schulden, met een simpel briefje aan het handelsregister wordt ontbonden.

Turboliquidatie in de praktijk

De praktijk is echter weerbarstiger. Onbetaalde schuldeisers kunnen het proces doorkruisen met een faillissementsverzoek. Ook loopt de bestuurder het risico door een onbetaalde crediteur aansprakelijk te worden gesteld. De turboliquidatie is dan ook helaas een aantrekkelijke optie voor malafide ondernemers.

Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie

Om het vertrouwen in het handelsverkeer in turboliquidaties te vergroten en tegelijk misbruik tegen te gaan is de Tijdelijke wet transparantie turboliquidatie aangenomen. Deze is vanaf 15 november 2023 van kracht. Deze regeling moet de transparantie vergroten en de informatiepositie van schuldeisers verbeteren. Dit door middel van een verantwoordingsplicht van het bestuur en een inzage recht voor de crediteur als het bestuur in zijn verantwoording tekort schiet. Daarnaast moet de mogelijkheid van een civiel bestuursverbod een wal opwerpen voor malafide ontbindingen zonder baten.

Verantwoordingsplicht bestuur

Het nieuwe artikel 2:19b BW verplicht de bestuurder in geval van turboliquidatie een aantal stukken, zoals een slotbalans en een staat van baten en lasten, openbaar te maken door deponering bij het handelsregister.

Inzagerecht crediteuren

Als de bestuurder de verantwoordingsplicht niet nakomt – ook wanneer de gedeponeerde stukken duidelijk onjuist of onvolledig zijn -, hebben schuldeisers op grond van het nieuwe artikel 2:19c BW een inzagerecht in de bewaarde administratie van de rechtspersoon. Zij hebben wel machtiging van de kantonrechter nodig om dit recht te kunnen uitoefenen. Het niet-naleven van de verantwoordingsplicht levert bovendien een economisch delict op.

Civiel bestuursverbod

Het civiel bestuursverbod, dat sinds 2016 al bestaat voor het geval van faillissementsfraude, is vanaf 15 november 2023 ook mogelijk bij turboliquidatie. Het nieuwe artikel 2:19c BW geeft (uitsluitend) het Openbaar Ministerie de mogelijkheid een bestuursverbod te verzoeken in geval van malafide ontbindingen. Het bestuursverbod geldt maximaal 5 jaar. In die periode kan de bestuurder niet tot bestuurder of commissaris worden benoemd.

Een civiel bestuursverbod kan worden opgelegd wanneer:

• rechtspersoon is beëindigd door turboliquidatie waarbij één of meer schuldeisers onbetaald zijn gebleven, en
• bestuurder hierbij niet heeft voldaan aan de (nieuwe) verantwoordingsplicht, of

• doelbewust namens de rechtspersoon handelingen heeft verricht of nagelaten, waardoor één of meer schuldeisers aanmerkelijk zijn benadeeld, of

• de bestuurder in de twee aan turboliquidatie voorafgaande jaren tenminste tweemaak eerder betrokken is geweest bij faillissement of turboliquidatie waarbij schulden onbetaald bleven.

‘Tijdelijke’ wet

Weliswaar heeft de wet “Tijdelijk” in de naam maar dat lijkt vooral verband te houden met de financiering van de wetswijziging. Door een gevreesde toename van bedrijfsbeeindigingen kon de wetswijziging kennelijk worden gefinancierd uit het tijdelijk budget van een steun- en herstelpakket in het kader van de coronacrisis. Problemen met misbruik van turboliquidatie zijn echter van alle tijden. Ik aarzel er niet over dat de wet na verstrijken van de beoogde 2 jaar en bewezen diensten een structureel karakter zal krijgen.