aandeelhouders­overeenkomst

Maak afspraken met je mede-aandeelhouders bij het aangaan van een samenwerking

Als mensen via een B.V. of N.V. gaan samenwerken, is het verstandig om van tevoren na te denken over problemen die zich in de toekomst zouden kunnen voordoen. Het is in de praktijk gebruikelijk dat aandeelhouders onderlinge afspraken vastleggen in een aandeelhoudersovereenkomst. De wet en de statuten van de B.V. en de N.V. bevatten kortgezegd basisregels. In de aandeelhoudersovereenkomst kunnen aandeelhouders afspraken opnemen als aanvulling op de statuten en de wet.

Waarom een aandeelhoudersovereenkomst, naast wet en statuten?

• Het maken en wijzigen van afspraken in een aandeelhoudersovereenkomst is makkelijker, sneller en goedkoper dan het wijzigen van de statuten.
• Statuten moeten openbaar gepubliceerd worden bij de Kamer van Koophandel, maar een aandeelhoudersovereenkomst is een document waar alleen de partijen inzage in hebben.
• Soms mag een aandeelhoudersovereenkomst afwijken van de wet of van de statuten. Zoals bijvoorbeeld de vereiste meerderheid voor een besluit van de algemene vergadering van aandeelhouders.

Aandeelhoudersovereenkomst opstellen

Het opstellen van een aandeelhoudersovereenkomst is maatwerk. Het is daarom verstandig een aandeelhoudersovereenkomst te laten opstellen door een ondernemingsrechtspecialist.

In aandeelhoudersovereenkomsten maakt men afspraken over onder andere:

• het doel van de samenwerking, de onderlinge taakverdeling en eventuele KPI’s;
• de verdeling van de winst (dividenduitkeringen);
• welke (positieve en negatieve) incentives gelden om de blijvende inzet van de aandeelhouders te waarborgen. Het is mogelijk dat het succes van de onderneming sterk afhangt van (een deel van de) aandeelhouders, omdat deze bijvoorbeeld ook bestuurder of werknemer zijn. Het is dan raadzaam te regelen dat aandeelhouders een prikkel hebben om hun best te blijven doen. Als een aandeelhouder of werknemer-aandeelhouder bijvoorbeeld stopt met diens werkzaamheden voor de onderneming of verwijtbaar handelt, kan hij of zij verplicht worden gesteld zijn of haar aandelen over te dragen;
• in welke andere gevallen de aandelen verplicht worden overdragen (aan de andere aandeelhouder(s)), zoals bij overlijden, ziekte of faillissement van een aandeelhouder, niet naleving van de aandeelhoudersovereenkomst, grensoverschrijdend gedrag, verlies van een bepaalde kwaliteit etc.;
• de prijs die voor de aandelen betaald moet worden in geval van een verplichte overdracht of als een aandeelhouder wenst te vertrekken in de start up-fase van het bedrijf (de zogenaamde good leaver en bad leaver bepalingen). Vooraf kan overeengekomen worden volgens welke waarderingsmethode de waarde van de aandelen moet worden vastgesteld. Ook kan worden bepaald dat gedurende een bepaalde periode of onder bepaalde omstandigheden een korting op de overnameprijs van de aandelen moet worden toegepast;
• wat er gebeurt als een van de aandeelhouders zijn of haar aandelen wil verkopen: aan wie hij of zij de aandelen moet aanbieden en voor welke bedrag;
• of een minderheidsaandeelhouder verplicht is zijn of haar aandelen mee te verkopen met een meerderheidsaandeelhouder die zijn of haar aandelen wil verkopen aan een bieder die alle aandelen wil kopen (de zogeheten drag along-regeling);
• of een meerderheidsaandeelhouder die zijn of haar aandelen verkoopt, verplicht is met de koper af te spreken dat deze ook een bod moet doen op de aandelen van de minderheidsaandeelhouder (de zogeheten tag along-regeling);
• of en wanneer een aandeelhouder verplicht is een extra bedrag aan kapitaal bij te storten, bijvoorbeeld wanneer de solvabiliteit of de liquiditeit van de onderneming onder een bepaalde waarde daalt. Doet de aandeelhouder dat niet, dan kan hem of haar het recht worden onthouden op het nemen van extra aandelen, waardoor zijn of haar belang verwatert;
• het recht van bepaalde aandeelhouders om bepaalde bestuurders en commissarissen te benoemen;
• welke besluiten van het bestuur onderworpen zijn aan de goedkeuring van aandeelhouders, zoals bepaalde uitgaven door de vennootschap vanaf een bepaald bedrag;
• welke informatie het bestuur moet verschaffen aan de aandeelhouders, zoals KPI’s, kwartaalrapportages, etc.;
• hoe een aandeelhouder zijn of haar stemrecht moet uitoefenen, bijvoorbeeld met het oog op het uitvoeren van een bepaalde strategie;
• voor welke besluiten een bepaalde bijzondere meerderheid vereist is, zoals dividenduitkering en de hoogte van het salaris van de bestuurders;
• het recht van zittende aandeelhouders bij uitgifte van aandelen en wanneer dit recht door de meerderheid van aandeelhouders kan worden beperkt;
• de uitgifte van aandelen aan werknemers;
• (non-)concurrentie;
• de verplichting van aandeelhouders om zich te verzekeren tegen arbeidsongeschiktheid;
• een zogeheten entire agreement clausule, waarin de aandeelhouders vastleggen dat slechts de aandeelhoudersovereenkomst (eventueel tezamen met specifiek omschreven documenten) hun onderlinge verhoudingen regelt;
• welke rechter bevoegd is te beslissen in een geschil of een afwijkende geschillenregeling, zoals arbitrage, bindend advies, het verplicht doorlopen van een mediation-traject. Voor geschillen over het afdwingen van uittreden en uitstoten van een aandeelhouder, kunnen aandeelhouders afspreken dat de Ondernemingskamer direct en niet pas na een ronde bij de rechtbank over hun geschil beslist, om te voorkomen dat er lang wordt geprocedeerd.

Opstellen statuten

De statuten van een B.V. of N.V. bevatten regels over de verhoudingen tussen de aandeelhouders: hoe en wanneer worden besluiten genomen, voor welke besluiten is een meerderheid vereist, enzovoorts. Als hier in de statuten geen regeling voor is opgenomen, geeft het Burgerlijk Wetboek algemene regels over de verhoudingen tussen de aandeelhouders.

Het is verstandig om de bepalingen in de aandeelhoudersovereenkomst goed af te stemmen met de statuten van de vennootschap, om onduidelijkheid en tegenstrijdige afspraken te voorkomen.

Geschil: bijstand door advocaat

Bij geschillen tussen aandeelhouders spelen de bepalingen opgenomen in een aandeelhoudersovereenkomst een belangrijke rol. Als een aandeelhouder de in een aandeelhoudersovereenkomst gemaakte afspraken niet langer nakomt, is directe actie gewenst. De ondernemingsrechtadvocaten bij AMS Advocaten zijn gespecialiseerd in het opstellen van aandeelhoudersovereenkomsten. AMS Advocaten heeft jarenlange ervaring in het beoordelen, opstellen en procederen op het gebied van aandeelhoudersovereenkomsten. AMS werkt met korte lijnen en met scherpe tarieven.