de vereniging

Kenmerken van een vereniging

De vereniging is een samenwerkingsverband van leden. De vereniging wordt vaak gekozen door bijvoorbeeld sportorganisaties, studentenclubs, charitatieve instellingen en buurtgemeenschappen omdat een vereniging veel ruimte biedt om de rechten en plichten van de leden te regelen.

Doel staat in de statuten

Het doel van de vereniging is in de statuten opgenomen en geeft aan op welk terrein de vereniging actief is. Niet alles is mogelijk; de wet beperkt de doelstellingen. Een doel dat met de openbare orde in strijd is, kan leiden tot verboden-verklaring of ontbinding.

Ledenlijst

De vereniging is een rechtspersoon met leden die bij notariële akte is opgericht. De vereniging heeft minimaal twee leden en het bestuur houdt hiervan een ledenlijst bij. De vereniging heeft (doorgaans) geen winstoogmerk, aan wie de vereniging geen winst mag uitkeren. Het verlagen van contributie en het verlenen van diensten voor een niet-marktconforme prijs vallen niet onder het winstverbod.

Soorten verenigingen

De vereniging wordt opgericht bij notariële akte en haar statuten zijn in deze akte vastgelegd. Een zogenaamde formele vereniging heeft volledige rechtsbevoegdheid. Een bestuurder van zo’n vereniging is in principe niet aansprakelijk voor de schulden van de vereniging, maar er bestaan wel uitzonderingen op deze regel.

Naast de formele vereniging kan er sprake zijn van een informele vereniging. Van dit type vereniging is sprake in het geval er sprake is van een zelfstandig georganiseerd samenwerkingsverband gericht is op een bepaald doel en als eenheid deelneemt aan het rechtsverkeer.

Dit type vereniging is goed beschreven in deze klassieke uitspraak, waarin zowel een parochie als het koor van de parochie aanspraak maakte op een drumstel dat zich in de kerk bevond. Het koor stelde zich op het standpunt dat zij een informele vereniging was en dat zij als zodanig eigenaar van het drumstel kon zijn. Het gerechtshof Arnhem volgde deze lezing en kwalificeerde het koor als informele vereniging en oordeelde dat het drumstel eigendom van het koor was.

Een informele vereniging heeft een beperkte rechtsbevoegdheid en kan bijvoorbeeld geen erfgenaam zijn en geen registergoederen – bijvoorbeeld gebouwen, vliegtuigen en schepen – verkrijgen. Na oprichting kan de informele vereniging besluiten de statuten in een notariële akte op te nemen, waardoor zij alsnog volledige rechtsbevoegdheid kan verkrijgen. 

Opzegging, ontzetting en schorsing

Het lidmaatschap kan eindigen door opzegging of ontzetting (ook wel royement genoemd) door de vereniging. Schorsing van een lid is een maatregel die met zich meebrengt dat het lid geen lidmaatschapsrechten kan uitoefenen.

Verzoek indienen bij de Ondernemingskamer

In een enquêteprocedure kan de Ondernemingskamer van het gerechtshof Amsterdam (de OK) op verzoek een onderzoek gelasten naar het beleid en de gang van zaken binnen de vereniging, wanneer er gegronde redenen zijn om aan een juist beleid te twijfelen.