Discussie over gesloten vaststellingsovereenkomst met bank

Recentelijk is door de rechtbank Midden-Nederland een interessante uitspraak gewezen die zag op een geschil tussen een bank en een particulier. In deze opvallende zaak moest de rechtbank zich (onder meer) uitlaten over hoe een tussen een particulier en de bank gesloten vaststellingsovereenkomst De overeenkomst waarin partijen bindende afspraken maken ter voorkoming of beëindiging van een bestaande onzekerheid of een bestaand geschil.
» Meer over vaststellingsovereenkomst vaststellingsovereenkomst moest worden uitgelegd. Advocaat verbintenissenrecht Thomas van Vugt staat regelmatig particulieren en ondernemingen bij in geschillen met banken en legt uit hoe de rechter bij de uitleg van deze vaststellingsovereenkomst te werk ging.

Vaststellingsovereenkomst bij hypotheekachterstand

In deze zaak speelde het volgende. Een particulier was voor de aanschaf van zijn woning een hypothecaire geldlening aangegaan bij een grote bank. Toen er problemen ontstonden bij de betaling van de maandelijkse hypotheektermijnen gingen de bank en particulier met elkaar in gesprek. Zij maakten afspraken over de terugbetaling en verkoop van de woning (zodat de bank uit de opbrengst kon worden afgelost) en legde deze afspraken schriftelijk vast in een vaststellingsovereenkomst.

Vaststellingsovereenkomst ter voorkoming van geschillen

Vaststellingsovereenkomsten zijn overeenkomsten die dienen ter beëindiging of ter voorkoming van onzekerheid of geschillen. Rechters breken deze overeenkomsten in de regel niet zo maar open. Afspraak is immers afspraak. Naast afspraken over terugbetaling van de achterstand en verkoop van de woning spraken partijen in deze vaststellingsovereenkomst ook af dat zij elkaar niet aansprakelijk zouden stellen en dat zij zouden afzien van verdere procedures.

Grote restschuld na verkoop: sprake van overkreditering?

In een later stadium werd de woning die de particulier aan de bank in hypotheek had gegeven verkocht. Dat resulteerde in een grote restschuld. De particulier meende dat de bank aansprakelijk was voor deze restschuld, omdat zij bij het aangaan van de financiering veel te veel geld aan de particulier zou hebben uitgeleend. Er zou sprake zijn geweest van overkreditering. De bank stelde zich op het standpunt dat deze discussie niet meer gevoerd kon worden, omdat partijen in de vaststellingsovereenkomst hadden afgesproken elkaar niet meer aansprakelijk te zullen stellen.

Haviltex-criterium bij geschil over uitleg overeenkomst

Er was dus discussie tussen partijen over hoe dit onderdeel van de vaststellingsovereenkomst gelezen moest worden. De maatstaf die bij uitleg van contracten gehanteerd wordt is de Haviltex-maatstaf. Dat betekent dat niet alleen bij de zuiver tekstuele tekst van de overeenkomst Een meerzijdige rechtshandeling, waarbij een of meer partijen jegens een of meer andere partijen een verbintenis aangaan.
» Meer over overeenkomst overeenkomst te rade moet worden gegaan. Voor uitleg moet ook gekeken worden naar de betekenis die partijen over en weer redelijkerwijs aan een bepaling mogen toedichten. Het gaat er om wat partijen bedoeld hebben.

Rechter: vaststellingsovereenkomst geldt alleen voor verkooptraject

In dit specifieke geval vond de rechter dat de bepaling alleen zag op het verkooptraject van de woning en niet op de gang van zaken bij het aangaan van de financiering. Deze wijze van uitleg van de overeenkomst had als gevolg dat het de particulier dus nog vrij stond om de bank aansprakelijk te stellen voor handelingen bij het aangaan van de overeenkomst. De rechter vond in dit geval namelijk dat een redelijke uitleg van de overeenkomst met zich mee bracht dat die alleen zag op handelingen rondom de verkoop van de woning. De vaststellingsovereenkomst zag volgens de rechter dus niet op de fase van het aangaan van financiering. Daarover mocht dus nog gewoon worden gediscussieerd. De vaststellingsovereenkomst werd dus in dit geval in voordeel van de particulier uitgelegd. Daarmee lag de weg voor verdere discussie, ondanks de vaststellingsovereenkomst, dus toch weer open.